Gebelik döneminde kadınların vücutlarında pek çok fizyolojik değişiklik meydana gelir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Emre Pabuçcu, bu süre zarfında glukoz (şeker) metabolizmasının önemli ölçüde değiştiğini belirtmektedir. Gebelik süresince, anne kanındaki şeker seviyesinin yükseltilmesi için düzenlemeler yapılır. Bu durumun temel amacı, anne kanındaki şekerin bebeğe yönlendirilmesi ve böylece bebeğin uygun şekilde beslenmesidir.
Gebe kalındıktan sonra, özellikle gebeliğin ikinci yarısında, bebeğin eşinden salgılanan hormonlar, anne kan şekerinin yükseltilmesinde büyük bir rol oynar. Buradaki hedef, bebeğe daha fazla glukoz göndermektir; çünkü bebeklerin ana besin kaynağı annedeki kan şekeridir. Bu amaç doğrultusunda, plasental laktojen gibi hormonlar insüline karşı direnç oluşturarak anne kan şekerini yüksek tutmaya çalışır. Ancak bu süreç kontrolsüz hale gelirse, diyabetik komplikasyonlar gelişebilir.
Peki, bu durumların sonuçları nelerdir?
- Bebeğin yağ dokusunun aşırı artışı ve bebeğin irileşmesi.
- Amniyon suyunun aşırı artışı, bu da karında rahatsızlık hissine yol açabilir.
- Yüksek tansiyon riski.
- Erken doğum riski.
- Bebekte kalp sistemini etkileyen anomalilerin oluşma ihtimali.
- Vajinal doğumda karşılaşılabilecek zorluklar.
- Yenidoğan döneminde ortaya çıkabilecek sağlık sorunları.
Bu durumu nasıl anlayabiliriz?
Gebelikte şeker hastalığı riski, genellikle 26. haftadan itibaren 50 veya 75 gramlık şeker yükleme testi ile değerlendirilir. Bu test, risk altında olan anne adaylarını belirlemek ve gerekli önlemleri almak için kullanılmaktadır. Şeker yüklemesi konusunda isteksiz olan ancak diyabet geliştiren anne adayları, ciddi riskler taşıyacaktır. Çünkü bu durumda diyabet tanısı konulamaz ve gerekli önlemler alınamaz. Bu nedenle, ulusal ve uluslararası kılavuzlar riskli gruplar için şeker taraması önermektedir; biz de bu öneriyi destekliyoruz.
Gebelik şekerini yakaladık. Ne yapmalıyız?
İlk adım olarak, uygun bir beslenme programı, kalori kısıtlaması ve günlük egzersiz öneriyoruz. Haftalık plan, 3 ana ve 3 ara öğün içerecek şekilde düzenlenmeli, protein ve sebze ağırlıklı bir diyet uygulanmalıdır. Ayrıca, açlık ve tokluk kan şekeri takipleri ile durumu izleyip, gerekirse insülin tedavisine başlayarak kan şekerini dengeleyip bebeğin sağlığını korumayı amaçlıyoruz.
Şeker hastalığından korunmak için nelere dikkat etmeliyiz?
- Dengeli ve yeterli beslenme alışkanlığı oluşturulmalıdır. Gün içinde 2-3 saat aralıklarla ana ve ara öğünler ile toplam 6 öğün tüketilmelidir.
- Kuru baklagiller, sebzeler, meyveler ve tahıllarda bulunan posa yeterince tüketilmelidir.
- Kan şekerinin kontrol edilemediği durumları önlemek için karbonhidrat alımı sınırlandırılmalıdır. Aşırı karbonhidrat tüketimi, kan şekeri dengesini bozan bir faktördür.
- Kırmızı et tüketimi azaltılmalı, balık ve beyaz et tercih edilmelidir; bunlar kızartma yerine ızgara veya buğulama olarak tüketilmelidir.
- Katı yağ tüketiminden kaçınılmalı ve aşırı yağ alımından uzak durulmalıdır. Özellikle fazla kilolu bireylerin yağ alımını azaltması önemlidir.
- Bebeklerin ilk altı ay anne sütü ile beslenmesi, diyabet riskini azaltmaktadır.
- İdeal kilonun korunması gereklidir. Diyabet hastaları genellikle fazla kilolu bireylerdir; bu nedenle sağlıklı diyetlerle kilo vermeye çalışılmalıdır.
- Düzenli bir egzersiz planı oluşturulmalıdır. Egzersiz, bireyin özelliklerine göre değerlendirilmelidir.
- Sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklardan uzak durulmalıdır.
- Stresten kaçınılmalıdır. Stres, yüksek tansiyon, damar sertliği ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açarak genel sağlığı olumsuz etkiler.
- Düzenli uyku düzeni sağlanmalıdır.
İnsanlar kendi sağlıklarına önem verirlerse, sağlıklı bir yaşam için kapılarını aralayabilirler. Sağlık için kendinize zaman ayırmaya çalışın, çeşitli hobiler edinerek ruhsal sağlığınızı üst düzeyde tutun. Bu önlemleri almak, hem şeker hastalığından korunmanızı sağlayacak hem de diğer hastalıklardan uzak durmanıza yardımcı olacaktır.
