Gebelik Döneminde Böbrek Taşı Oluşumu Üzerine Uyarılar
Üroloji Uzmanı Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, gebelik sürecinde böbrek taşı oluşumunun riskleri hakkında önemli bilgiler paylaştı. Her yıl yaklaşık 10 kişiden birinde görülen taş hastalığı, gebelik döneminde de göz ardı edilmemesi gereken bir durumdur. Op. Dr. Jabrayılov, “Böbrek taşı görülme oranı normalde yüzde 2-3’tür. Ancak gebelikte bu oran değişmez. Üriner taşlar, hamilelik sırasında ağrılara, enfeksiyonlara, hastaneye yatma gereksinimine ve hatta erken doğuma yol açabilir” şeklinde konuştu.
Böbrek Taşı Oluşumunu Tetikleyen Faktörler
Gebelikte böbrek taşlarının nasıl meydana geldiğini açıklayan Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, şunları belirtti: “Bunun başlıca nedeni, idrarı böbrekten idrar kesesine ileten kanalcıkların büyüyen ana rahmi nedeniyle sıkışmasıdır. Ayrıca, gebelik süresince meydana gelen hormonal değişiklikler, idrar yollarını gevşeterek belirli bir şişkinlik yaratabilir.”
Hamilelikte Böbrek Taşı Belirtileri
Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, hamilelikte böbrek taşı belirtilerini aşağıdaki gibi sıraladı:
- Bulantı ve kusma
- Sürekli idrara çıkma isteği
- Kasık ve bel ağrısı
- Böbreklerde şişlik
- Tek taraflı böbrek ağrısı
Tanının Zorluğu
Hamilelikte böbrek taşının tanısını koymanın, gebe olmayan hastalara göre daha zor olduğunu vurgulayan Op. Dr. Jabrayılov, “Böbrek taşının klasik bulguları olan yan ağrısı, bulantı, kusma ve sık idrara çıkma, gebelerde taş hastalığı olmadan da görülebilir. Ayrıca, gebelerde büyüyen ana rahmi nedeniyle taş ağrıları, bel ve kasık gibi klasik alanlardan farklı noktalarda hissedilebilir. Bu durum, doktorun doğru bir yorum yapmasını zorlaştırmaktadır.” açıklamasında bulundu.
Ultrason ile Teşhis Yöntemi
Fizik muayenedeki zorlukların yanı sıra, gebelerde taş tanısı koymak için kullanılabilecek görüntüleme yöntemlerinin sınırlı olduğunu belirten Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, şunları aktardı: “Radyasyon içermeyen ultrason, anne karnındaki bebek için güvenlidir ve bu nedenle taş şüphesi olan gebelerde ilk tercih edilen görüntüleme yöntemi olarak kullanılmaktadır. Ancak, gebelik döneminde doğal olarak gelişen böbrek şişliği ya da henüz şişliğe neden olamayacak kadar yeni tıkanıklığa yol açmış taşlarda ultrasonun tanı koyma yeteneği önemli ölçüde düşmektedir.”
Bebeğe Olası Riskler
Hamilelikte böbrek taşının bebeğe zarar verip vermeyeceği konusuna değinen Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, “Ağrının kendisi doğrudan bebeğe zarar vermese de, ağrının nedeninin önemi büyüktür. Aşırı enfeksiyon veya böbrek taşlarının düşürülme süreci anne ve bebek için ciddi riskler oluşturabilir.” dedi.
Kişiye Özel İlaç Tedavisi
Her hastaya özel bir tedavi planı oluşturulması gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, “Taşın büyüklüğü, konumu, kanalları tıkayıp tıkamadığı ve gebeliğin hangi haftasında olunduğu gibi faktörler doğrultusunda kişisel bir tedavi yöntemi belirlenir. Eğer taş 5 mm’yi aşmamışsa, bulantı ve kusma aşırı değilse ve böbrek şişliği kritik eşiği aşmamışsa, genellikle ilaç tedavisi ile gebelikte taşın kendiliğinden düşmesi sağlanabilir.” diye ekledi.
Hamilelikte Taş Kırma İşlemi
Hamilelikte taş kırma işleminin radyasyon riski nedeniyle genellikle tercih edilmediğini belirten Op. Dr. Jabrayılov, “Bu hastaların yalnızca yüzde 70’inin ilaç tedavisi ile taşlarından kurtulabileceğinin altını çizdi. Ancak taş büyümüşse ve anne, ilaç kullanamayacak kadar ciddi bulantılar yaşıyorsa, müdahale gerekebilir. Bu durumda, hamilelik süresince annenin rahat etmesi için böbrek ile idrar kanalı arasında ince bir boru (stent) takılarak taşın ilerlemesi ve kanalı tıkaması engellenir. Hamilelik sona erdikten sonra bu stent çıkarılır ve taş kırma işlemi gerçekleştirilir.” şeklinde açıkladı.
Erken Doğum Riski
Hamilelikte görülen böbrek taşı rahatsızlığının önlem alınmadığı takdirde erken doğuma sebep olabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Hıkmat Jabrayılov, “Taşın neden olduğu ağrı ve kasılmalar, uterusta doğum kasılmalarının erken başlamasına yol açabilir. Doğurganlık çağındaki tüm kadınların, özellikle ideal kilosunun üzerinde olanlar, şeker hastalığı, yüksek kolesterol ya da metabolik bozukluk saptananlar ve ailesinde taş hikâyesi bulunanların gebelik öncesinde böbrek taşı varlığı açısından mutlaka check-up yaptırmaları önemlidir. Taş hastalığı gebelik öncesinde saptanırsa kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak gebelikte ortaya çıkması durumunda hem anne hem de bebek için ciddi riskler teşkil edebilir. Bu nedenle, vücuttaki tüm taşların gebelik öncesinde tedavi edilmesi, olası riskleri ortadan kaldırmaktadır.” diyerek sözlerini sonlandırdı.
