Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Nedir?
Gebeliğin sağlıklı ve sorunsuz bir şekilde tamamlanabilmesi için bebeğin anne karnındaki durumunun detaylı bir şekilde gözlenmesi büyük önem taşır. Bu amaçla kullanılan ultrason, bebekte var olabilecek anormalliklerin tespiti veya gelişme riski taşıyan hastalıkların gebeliğin ilk haftalarında erken tespit edilmesi için kritik bir yöntemdir. İleri gebelik haftalarında ise ultrason, bebeğin kan dolaşımının değerlendirilmesi, genel gelişiminin izlenmesi, iyilik halinin tespiti ve normal doğumun mümkün olup olmadığının belirlenmesi amacıyla da uygulanır. Ultrasonun birçok çeşidi bulunmakta olup, bunlar arasında ayrıntılı (detaylı) ultrason, bebeğin tüm organlarının sağlıklı gelişimini takip etmek için özel bir öneme sahiptir.
Ayrıntılı Ultrasonun Amacı ve Önemi
Ayrıntılı ultrason, anne karnındaki bebeğin dört boyutlu görüntüsünü alarak organ gelişimini değerlendiren bir yöntemdir. Bu muayene ile bebeğin beyni, gözleri, burnu, dudakları, yüzü, boynu, kalbi, akciğerleri, kolları, elleri, parmakları, karın içi organları, sırtı, bacakları ve ayakları gibi tüm organları incelenir. Bu organların gelişiminde olası problemleri tespit etme olanağı sunan ayrıntılı ultrasonografi ile anne karnındaki doğumsal hastalıkların yaklaşık yüzde 95’inin tanısı konulabilir.
Bu süreç, embriyolojik ve fetal dönem olarak ikiye ayrılır. Fetal dönemde, ayrıntılı ultrason ile bebeğin tüm organlarının gelişimi izlenebilir. Perinatoloji uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Karahanoğlu’na göre, organ değerlendirmesi uzun süren bir işlem olduğu için bu muayene genelde yarım saat kadar sürmektedir.
Ayrıntılı Ultrason Ne Zaman Yapılır?
Ayrıntılı ultrason, gebeliğin takibini yapan doktorun isteği doğrultusunda, perinatoloji uzmanı veya bu konuda deneyimli bir radyolog tarafından gebeliğin 18-24. haftaları arasında gerçekleştirilebilir. Ancak gelişen ultrasonografi teknolojisi sayesinde, bu işlem artık 11-13. haftalar arasında da yapılabilmektedir. Fakat bu erken dönemde yapılan ayrıntılı ultrasonografide, yapısal hastalıkların yalnızca yüzde 75’i tespit edilebilmektedir. Ayrıca, beyin oluşumundaki bazı problemler ve kalpteki delikler bu haftalarda gözlemlenemeyebilir, bu nedenle 20-24. haftalar arasında beyin gelişimi ve kalpteki küçük deliklerin değerlendirilmesi için işlemin tekrarlanması önerilmektedir.
Ayrıntılı Ultrason Nasıl Yapılır?
Ayrıntılı ultrason, karından yapılan bir ultrasonografi işlemi olup, anne adayının aç olmasına gerek yoktur. Ortalama 30-45 dakika süren işlem sonrasında rahim ağzının ölçümü gerçekleştirilir ve gerekirse bazı detaylar için vajinal ultrason yapılabilir.
Ayrıntılı Ultrason Bebeğe Zarar Verir Mi?
Ultrasonografi süresinin uzun olması sebebiyle gebelerde, bebeklerinin bu ses dalgalarından etkilenip etkilenmeyeceği konusunda endişeler oluşabilir. Ancak, ultrasonografide kullanılan cihazların anne karnındaki bebeğe hiçbir zararı olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Ayrıntılı Ultrasonun Farkı Nedir?
Ayrıntılı ultrason, genellikle üç boyutlu ultrason veya renkli ultrason ile karıştırılsa da, bu yöntem anne karnındaki bebeğin dört boyutlu görüntüsünün alınmasını sağlar. Ancak bu dört boyutlu görüntüdeki amaç, bebeğin yüzü, ayakları ve diğer bölgelerinin gösterilmesi değil, bebeğin gelişiminde bir anormallik olup olmadığının takip edilmesidir.
Ayrıntılı Ultrasonun Önemi
- Ayrıntılı ultrason, hayati organlarda problemler varsa doğumun uygun şartlarda ve planlı bir şekilde yapılmasına olanak tanır, böylece bebeğin bu problemlerden daha az etkilenmesini sağlar.
- Anne karnında bazı hastalıklara müdahale edilmesi, bebeğin yaşama şansını artırabilmektedir.
- Bebeğin pozisyonu, plasentanın yerleşimi ve doğum şeklinin belirlenmesi gibi konuların netleştirilmesine yardımcı olur.
- Genetik hastalıkların tanısında yönlendirici rol oynayabilir.
- Ayrıntılı ultrasonografide, eğer bebekte birçok yapısal bozukluk tespit edilirse, bebeğin, anne ve babanın hatta kardeşlerin de değerlendirilmesi gerekebilir. Ayrıntılı değerlendirme sonrasında, ek testlerin yapılıp yapılmayacağına uzmanlar karar vermektedir.
