Ateşkesin Başlangıcı ve Gazzelilerin Dönüşü
7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e yönelik başlattığı saldırılarla patlak veren savaşta, 471 günün ardından nihayet ilk uzun süreli ateşkes, dün üç saatlik bir gecikmeyle TSİ 12.15’te yürürlüğe girdi ve silahlar sustu. Ateşkesin ilan edilmesinin ardından Gazze’de yaşayanlar, sevinç gösterileri düzenleyerek, İsrail saldırıları nedeniyle harabeye dönen evlerine geri dönmek için yollara döküldü. Ayrıca, insani yardım TIR’ları da ateşkes anlaşması çerçevesinde Gazze Şeridi’ne girmeye başladı. Ancak, ateşkesin ilanından hemen önce rehine listesinin İsrail’e ulaşmamış olmasını bahane eden İsrail, Gazze’yi bombalamaya devam etti.
Rehinelerin Durumu
Ateşkesin başlaması tüm dünyanın merakla beklediği bir gelişmeydi. Kasım 2023’te yapılan bir haftalık ateşkesten bu yana ilk kez Gazze Şeridi’nde çatışmalar durdu. Ancak sabah saatlerinde İsrail ordusunun Gazze’nin kuzeyine düzenlediği saldırılar, zor elde edilen ateşkes anlaşmasının tehlikeye girebileceğine dair endişelere yol açtı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın serbest bırakacağı üç rehineye dair listenin gelmesi gerektiği belirtildi. Hamas, listenin gecikmesini “teknik saha nedenleri” ile açıkladı ve ilerleyen saatlerde listeyi arabulucu ülkeler aracılığıyla İsrail’e iletse de, bu süreçte Gazze’nin kuzeyine yapılan saldırılarda 19 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı. El Kassam Tugayları, dün akşam 3 rehineyi serbest bıraktı.
Filistinli Mahkûmların Durumu
İsrail, hapishanelerinde tuttuğu 90 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını geciktirdi. TSİ 01.00 itibarıyla salıverme işlemlerinin hâlâ sürdüğü bildirildi. Yerinden edilen ailelerin kaldığı çadır kampları başta olmak üzere, Gazze Şeridi’nin her yerinde kutlamalar yapıldı. Filistin bayraklarıyla sokaklara dökülen Gazzeliler, direniş güçlerine destek sloganları attı. Anlaşma kapsamında insani yardım taşıyan TIR’lar da Gazze’ye giriş yapmaya başladı. İsrail, bölgeye yardım girişlerini önemli ölçüde kısıtlarken, anlaşma gereği günde 500 ila 600 yardım tırının Gazze’ye girmesine izin vermişti. Dün toplam 552 yardım TIR’ı Gazze Şeridi’ne giriş yaptı ve bunlardan 242’si Gazze’nin kuzeyine geçti.
Türkiye’nin Rolü
Bu arada, Hamas Siyasi Büro Üyesi Muhammed Nazzal, Doha’daki ateşkes müzakerelerinde Türkiye’nin etkisinin oldukça büyük olduğunu belirtti. Nazzal, “Türkiye hiçbir zaman bu müzakerelerin uzağında kalmadı ve özellikle son aylarda süreci yakından takip etti. İsrail’in Türkiye’nin rolüne itirazları olsa da, biz her zaman Türkiye’nin bu süreçte yer alması gerektiğini söyledik. Müzakerelerin ve sonucundaki anlaşmanın bu noktaya gelmesinde Türkiye’nin etkisi büyük oldu” dedi.
Ateşkes ve Rehinelerin Teslimi
Hamas’ın 3 kadın İsrailli rehineyi serbest bırakmasının ardından, El Kassam Tugayları Sözcüsü Ebu Ubeyde, “Aksa Tufanı” mücadelesinin denklemleri değiştirdiğini ve ateşkes anlaşmasına bağlı olduklarını vurguladı. Serbest bırakılan rehineler, 471 gün sonra özgürlüklerine kavuşan ilk kişiler oldu:
- Romi Gonen: 23 yaşındaki Gonen, 7 Ekim 2023’te Gazze sınırında düzenlenen Supernova müzik festivalinden kaçırıldı. Arkadaşlarıyla birlikte bir otomobildeyken annesine “vurulduğunu ve kanaması olduğunu” bildirdi, ardından iletişimi kesildi.
- Emily Damari: 27 yaşındaki Damari, Gazze’ye yakın Kfar Aza kibbutzundan kaçırıldı. 7 Ekim’de yakınlarına gönderdiği son mesajda evine ateş açıldığını yazdı.
- Doron Steinbracher: 31 yaşındaki Steinbracher da Kfar Aza kibbutzundan kaçırıldı. Hamas militanlarının evine girmesiyle birlikte ailesiyle iletişimi kesildi.
Hediye Paketleri ve Gazzelilerin Dönüşü
Serbest bırakılan rehinelerin ellerinde El Kassam Tugayları tarafından verilmiş hediye paketleri dikkat çekti. Bu paketlerde hediyelik eşyalar ve esaret günlerine ait fotoğraflar yer alıyordu. Ekim 2023’ten bu yana birçok kez yerlerinden edilen Gazzeliler, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle evlerine dönüş yolculuğuna çıktı. Binlerce kişi, çadırlarını, giysilerini ve eşyalarını taşıyarak harabe olmuş sokaklardan geçerek bir zamanlar yaşadıkları mahallelerine dönmeye başladı. Savaşın sona ermiş olmasının mutluluğunu yaşarken, birçok kişi evlerinin yerinde enkazın beklediğini gördü. El Cezire’ye konuşan bir Filistinli, eğer evi yıkılmışsa ailesi için enkazına çadır kuracağını belirtti. Ancak, bölgenin yeniden inşasının milyarlarca dolara mal olacağı ve bu sürecin on yıllar sürebileceği tahmin ediliyor.
İsrail’den Açıklamalar ve Savaşın Sürekliliği
Ateşkes anlaşmasının önündeki en büyük engellerden biri olan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aşırı sağcı ortakları, anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle açıklamalarda bulundu. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ve partisinden isimler, hükümetten istifa ederken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, “rehinelerin serbest bırakılmasının ardından savaşın süreceğini” ifade etti. Smotrich, Netanyahu’dan “uzun vadede Hamas’a karşı mücadelenin süreceği konusunda güvence aldığını” söyledi.
ABD Başkanı Biden’dan Açıklamalar
ABD Başkanı Joe Biden, ateşkesle ilgili yaptığı açıklamada, “Ateşkes bizim desteğimizle sağlandı. Katar ve Mısır’ın da desteği, ateşkesin yürürlüğe girmesinin yolunu açtı, müzakereler hiç kolay değildi. Gazze’deki bu anlaşmanın tamamıyla uygulanmasını bekliyorum” dedi. Ancak, Biden, 3 yerine 2 rehine bırakıldığını söyleyerek başkanlık dönemindeki son gafını yaptı. Ayrıca, İsrail ve Lübnan arasında yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak Lübnan’da ateşkesi sağladıklarını vurguladı.
