Gazze Ateşkesi Son Dakika Gelişmeleri – 15 Ocak 2025
Dünyanın dört bir yanından gelen endişeli bakışlarla izlenen Gazze’deki çatışmaların, Hamas ile Tel Aviv arasında yapılması beklenen ateşkes ve esir takası ile sona ermesi umuluyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social adlı sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, Hamas ile İsrail arasında bir ateşkesin sağlandığını duyurdu. İsrail Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan resmi açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, taraflar arasında esir takasını gerçekleştirecek olan Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Başkanı Mirjana Spoljaric Egger ile bir araya geldi.
Öte yandan, Gazze ateşkesi ile ilgili detaylar ve anlaşma şartları merakla beklenirken, Anadolu Ajansı muhabiri, İsrail devlet medyasında yayımlanan anlaşma taslağındaki önemli maddeleri derledi. İşte, Gazze ateşkes anlaşmasına dair bilgiler:
GAZZE ATEŞKES ANLAŞMASI İMZALANDI MI?
İsrail ordu radyosunun aktardığına göre, İsrail daraltılmış güvenlik kabinesi, yarın yerel saatle 11:00’de ateşkes ve esir takası anlaşmasını oylamak üzere toplanacak. Güvenlik kabinesi toplantısının ardından, ateşkes ve esir takası anlaşması hükümetin onayına sunulacak.
İsrail’de yayımlanan Maariv gazetesi ise, İsrailli bir yetkiliye dayanarak, “Ateşkes anlaşması güvenlik kabinesi, kabine ve hükümette çoğunluğa sahip” ifadelerine yer verdi.
İsrail Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Herzog’un, esir takası anlaşması hazırlıkları için İsrail’i ziyaret eden Uluslararası Kızılhaç Komitesi Başkanı Spoljaric ve heyetiyle bir araya geldiği belirtildi. Kızılhaç heyetinin Herzog’a, esirlerin transferi için yapılan hazırlıklar ve karşılaştıkları çeşitli zorluklar hakkında bilgi verdiği kaydedildi.
HAMAS İLE İSRAİL ARASINDA BEKLENEN ATEŞKES ANLAŞMASI MADDELERİ NELER?
İsrail ordusunun 466 gündür Gazze Şeridi’nde sürdürdüğü saldırıların, Hamas ile Tel Aviv arasında yapılacak ateşkes ve esir takası ile son bulması bekleniyor. Katar, Mısır ve ABD’nin arabuluculuğunda duyurulacak ateşkes anlaşmasının detayları da merakla bekleniyor. AA muhabiri, İsrail devlet medyasında yer alan anlaşma taslağındaki önemli maddeleri toparladı.
Anlaşma Yürürlüğe Girmeden Önce İsrail’in Atacağı Adımlar
Gazze’de ateşkesin nihai taslağı, üzerinde mutabakat sağlandıktan sonra İsrail güvenlik kabinesinin onayına sunulacak. Anlaşma taslağının güvenlik kabinesi tarafından onaylanmasının ardından, İsrail Adalet Bakanlığı, itirazlara fırsat verilmesi için serbest bırakılacak Filistinli esirlerin isim listesini Yüksek Mahkemeye sunacak. Filistinli esirlerin isimleri ile ilgili çıkacak karardan sonra, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, müebbet hapis cezasına çarptırılan Filistinli esirler için af çıkaracak. Anlaşmanın çok aşamalı olması nedeniyle, açıklanacak ilk liste, serbest kalacak Filistinli esirlerin tamamını kapsamayacak.
Anlaşmanın Aşamaları
Hamas ile İsrail arasındaki muhtemel anlaşma, her biri 42 gün sürecek 3 aşamadan oluşuyor. Ancak İsrail, ikinci aşamanın müzakerelerinde anlaşmayı iki aşamaya indirmek istiyor. “İnsani aşama” olarak adlandırılan birinci aşama, İsrailli 33 esirin canlı veya ölü olarak teslim edilmesini içeriyor. Bu aşamada, İsrail ordusu Gazze Şeridi’nde girdiği çoğu bölgeden çekilecek.
Taslağa göre, anlaşmanın yürürlüğe girmesinin 7. gününde, İsrailli esirlerin ilk grubu serbest bırakılacak. Her bir İsrailli esir için, 30’u müebbet hapis cezasına çarptırılmış toplam 50 Filistinli esir serbest kalacak. İsrailli her yaşlı kadın ve erkek vatandaşa karşı ise 30 Filistinli esir serbest bırakılacak. Filistinli esirler kadın, çocuk veya hastalardan seçilebilecek.
Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin 16. gününde başlayacak olan ikinci aşamada, Gazze’de tutulan İsrailli tüm esirlerin salıverilmesine dair kapsamlı bir anlaşma görüşmelerine geçilecek. İkinci aşamanın içerdiği anlaşmalar, birinci aşamanın 5. haftasından önce belirlenmiş olacak. Anlaşmanın üçüncü ve son aşaması ise Gazze Şeridi’nin yeniden imarını içerecek.
Gazze Şeridi’nde Ateşkes
Ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ilk gününden itibaren, İsrail ordusu yerleşim bölgelerinin dışına çekilecek. İsrail’in insansız hava araçlarının (İHA) uçuşları, günlük 10 saat duracak; esir takasının olduğu günlerde ise İHA’ların uçuşu 12 saat durdurulacak. İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden çekilmesi, Gazze’nin kuzeyi ile güneyi arasındaki Netzarim Koridoru ve Gazze-Mısır arasındaki Philadelphi Koridoru dahil olmak üzere aşamalı olarak gerçekleşecek.
Ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasında, İsrail ordusunun saldırılarının kalıcı olarak durdurulması ve Gazze’den tamamen çekilmesi ilan edilecek. Daha sonra Gazze Şeridi’ne açılan sınır kapıları, yolcu ve ticari geçişlere açılacak.
Esir Takasının Kapsadığı Filistinli Esirler
Anlaşmanın ilk aşamasında, İsrailli her sivil esire karşı 30 Filistinli esir serbest bırakılacak. Birinci aşamada serbest kalacak her İsrailli asker esire karşı ise 30’u müebbet hapis cezasına çarptırılmış toplam 50 Filistinli serbest bırakılacak. Tel Aviv yönetimi, müebbet hapis cezasına çarptırılan Filistinli esirlerin serbest bırakıldıktan sonra işgal altındaki Batı Şeria’da kalmasına karşı çıkmaktadır. Zira, 2011 yılındaki esir takasında serbest kalan bazı Filistinli esirler, Gazze Şeridi veya yurtdışına gönderilmişti. Anlaşmanın birinci aşamasında serbest kalacak Filistinli esirler, 2011 yılındaki esir takası anlaşması gereği serbest kalan ve İsrail tarafından tekrar tutuklanan 47 kişiyi de kapsıyor. Taslağa göre, serbest kalacak Filistinli esirler yeniden tutuklanmayacak.
Serbest Bırakılacak İsrailli Esirler
Esir takası anlaşma taslağına göre, Gazze Şeridi’nde tutulan 98 İsrailli esirin hepsi serbest kalacak. Ancak anlaşmanın “insani durum” adıyla anılan birinci aşamasında yaşlı, kadın, çocuk ve sivil yaralılardan oluşan 33 esir serbest bırakılacak. Anlaşmanın ikinci aşamasında İsrailli askerler, üçüncü aşamada da ölmüş esirlerin cesetleri teslim edilecek.
Gazze Şeridi’ne İnsani Yardımların Girmesi
Beklenen anlaşmanın yürürlüğe gireceği ilk günden itibaren, Gazze Şeridi’ne günlük insani yardım yüklü 600 tırın girişine izin verilecek; bunların 50’si yakıt yüklü olacak. Anlaşmaya göre, günlük insani yardım yüklü 300 tır Gazze Şeridi’nin kuzeyine girecek. İnsani yardımların Gazze Şeridi’ne girişi, ateşkes ve esir takası anlaşmasının 3 aşaması boyunca devam edecek. Bu süreçte Birleşmiş Milletler ve uluslararası örgütler, Gazze Şeridi’nde faaliyetlerine devam edecekler.
Yerinden Edilenlerin Geri Dönüşü ve Yeniden İmar
Muhtemel anlaşmanın yürürlüğe gireceği ilk günden itibaren, Filistinlilerin güneyden kuzeydeki evlerine dönmelerine izin verilecek. Ayrıca Gazze Şeridi’nin tüm bölgelerinde hareket özgürlüğü sağlanacak. Ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ardından Gazze’de altyapının yeniden imarı, elektrik ve su şebekelerinin inşası için çalışmalar başlayacak. İsrail bombardımanı sonucu yıkılan kentlerdeki enkazların kaldırılması için gerekli ekipmanların girişine izin verilecek. Evlerini kaybeden vatandaşların konaklaması için Gazze Şeridi’ne en az 60 bin geçici karavanın girişine izin verilecek.
Hamas ile İsrail arasında Gazze Şeridi’nde sağlanacak ateşkes ve esir takası anlaşmasının garantör ülkeleri ise Katar, Mısır ve ABD olacak.
