Ülkemizde her 40 saniyede bir kişi felç (inme) geçiriyor, üç dakikada bir kişi de inme nedeniyle ömrünü yitiriyor. Son yıllarda tıp alanındaki süratli gelişmelerle felç tedavi edilebiliyor. Fakat tedavinin başarılı olması için en süratli şekilde hastaneye başvurulması gerektiğini belirten Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Miktat Kaya bu mevzuda bilinmesi gereken noktaları şöyle sıraladı:
Doç. Dr. Miktat Kaya
YARDIM ETMEK İSTERKEN ZİYAN VERMEYİN…
Felç, vakte karşı yarıştığımız tıbbi durumlardan biridir. Birinci 4 saat içinde müdahale çok değerlidir. Zira vakit geçtikçe geri dönüşü olmayan beyin hasarı riski artar. Felç geçiren kişiyi kendine getirmeye çalışmak, kendine gelmesini beklemek en büyük yanlışlardan biridir.
Su içirmeye çalışmak, kolonya ile ferahlatmaya uğraşmak yalnızca vakit kaybettirir.
Felç geçiren kişinin yutma
fonksiyonu da bozulmuş olabileceğinden bir şey yedirilmemeli ve su içirilmemeli. Aksi takdirde bunlar akciğerlere kaçabilir ve hastalığın süratle kötüleşmesine neden olabilir.
Hastaya tansiyon ilacı verilmesi de sakıncalıdır. Zira tansiyon düşer ve beyne giden kan azalır. İnmede sebep beyin kanaması ya da damar tıkanıklığı olabilir. Kanı inceltici bir ilaç verdiğimizde de kanamayı artırabiliriz. Bu nedenle kanı sulandırıcı da verilmemelidir.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Sigara-alkol kullanımı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, fazla kilo ve hareketsiz hayat üzere bir yahut birden fazla risk faktörü olan bilhassa 60 yaş üzeri şahısların felce karşı dikkatli olmaları gerekir.
Bu faktörlerin göz önünde bulundurulması kıymetlidir. Ayrıyeten kalpteki ritm bozukluğu yahut evvelden kalp krizi geçirmiş, kalp yetmezliği olan şahıslar yüksek felç geçirme riski taşır. Bilhassa ailede bu risk faktörlerinden rastgele birinin varlığı kelam konusu ise kişinin daha dikkatli olması gerekir.
5 KIYMETLİ BELİRTİSİ
Birkişide aşağıdaki belirtileri fark ederseniz (bu belirtiler birdenbire ortaya çıkarsa) vakit kaybetmeden ambulans çağırın…
1 – İstikrar kaybı: Ani bir istikrar kaybı ya da yürüme zahmeti üzere sıkıntılar felç belirtisi olabilir. Kişi düz bir tabanda ayakta duramayabilir yahut istikrar kaybına bağlı olarak yürüyemeyebilir.
2 – Gülmede zorluk: Yüzün bir tarafı kayıyor yahut uyuşmuş üzereyse bireyden gülümsemesini isteyin şayet yapamıyorsa bu bir felç belirtisidir.
3 – Kollarda güçsüzlük: Kişiden iki kolunu da kaldırmasını isteyin. Kolları aşağı yanlışsız kayıyorsa, kollarında kuvvetsizlik ve his kaybı varsa bu felç işaretidir.
4 – Konuşma bozukluğu: Kişiden kolay bir cümle kurmasını isteyin. Konuşması anlamsızsa yahut konuşurken zorlanıyorsa (yutma zahmeti varsa) bu sorun felçten kaynaklanabilir.
5 – Görme sorunu: Kişiden her iki gözüyle bir objeyi takip etmesini isteyin. Tek bir beğenilen yahut her iki beğenilen ani başlayan bir görme sorunu varsa, bu durum inme habercisi olabilir.
DİKKAT!
Bugibi durumlarda çabucak 112 aranarak acil yardım istenmeli.
Ambulans gelinceye kadar kişi sağ yana yatırılmalı, başının altına yastık konulmalı, nefes almasına mahzur olmayacak biçimde ağzı ve burnu açık tutulmalı, birinci yardım çantanızda airway (solunum yolunun tıkanmasını engelleyen tıbbi bir cihaz) varsa ağıza konulmalıdır.
TEDAVİSİ MÜMKÜN
Genelliklefelcin tedavi edilebildiği bilinmediği için hastaların hastaneye ulaştırılmasında çok geç kalınmaktadır. Toplumumuzda ne yazık ki ‘felç tedavi edilemez‘ üzere bir ön yargı var.
Ancak günümüzde felç geçiren bir hasta şayet birinci saatlerde hastaneye ulaştırılırsa ve o hastaya ne kadar çabuk müdahale edilirse tedavi talihi o kadar artar. Birinci 4 saatte başvuran hastalarda damar açıcı tedaviler birinci 8 saatte anjiyografi tekniğiyle tıkanıklığa neden olan pıhtının temizlenmesiyle hastanın hayatı kurtulmaktadır.
Bu tedavinin tecrübeli inme merkezinde yapılması çok değerli.
Dolayısıyla 112 acil ambulansların erken devirde hastaları bu merkezlere ulaştırması gerekir. Felç geçiren şahıslara bu tedavi seçeneğini sunabilmek ise toplumun inme konusunda bilinçlenmesi, bu hastalığı acil ve tedavi edilmesi mümkün bir durum olarak algılayabilmesiyle mümkün olacaktır.
