Yaşa Göre Uyku Saatleri
Fazla uykunun olumsuz etkilerinden bahsetmeden önce, yaş gruplarına göre sağlıklı uyku sürelerine bir göz atalım:
- 0-3 ay: 14-17 saat
- 4-11 ay: 12-15 saat
- 1-2 yaş: 11-14 saat
- 3-5 yaş: 10-13 saat
- 6-13 yaş: 9-11 saat
- 14-17 yaş: 8-10 saat
- 18-64 yaş: 7-9 saat
- 65+ yaş: 7-8 saat
Şimdi, toplam uyku sürenizi değerlendirmeye başlamadan önce, aşırı uyku halinin nedenlerini anlamak önemlidir. Fazla uyuma durumu, kronik yorgunluk, tiroit problemleri, kalp hastalıkları, uyku apnesi, depresyon, narkolepsi ve bazı ilaçların yan etkileri gibi çeşitli tıbbi durumların belirtisi olabilir. Sağlıklı ve kaliteli bir uyku almak elbette ki önemlidir, fakat aşırı uyku bazı sağlık risklerine yol açabilir. İşte fazla uyumanın potansiyel zararları:
Kalp Sorunları Geliştirme Riski
American Journal of Cardiology‘de yayımlanan 2013 tarihli bir araştırma, aşırı uyku süresinin sol ventrikül kütlesinin artış riski ile bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Kalbin sol ventrikülünün kalınlaşması, kalp yetmezliği riskini artırmaktadır. Ayrıca yakın tarihli bir çalışma, uzun süre uyumanın felç riskinde %46 oranında bir artışla ilişkili olduğunu göstermektedir.
Obeziteye Yol Açabilir
Aşırı uyku ile obezite arasında bir bağlantı bulunmaktadır. Uzun saatler boyunca uyuduğunuzda fiziksel olarak hareketsiz kalıyorsunuz. Bu durum, vücudunuzun daha az kalori yakmasına ve dolayısıyla kilo alımına neden olabilir. Social Science & Medicine‘de yayımlanan 2010 tarihli bir araştırma, günde 8 saatten fazla uyumanın obezite, diyabet, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalık riskini artırdığını bildirmektedir. PLOS ONE‘da yayımlanan 2014 tarihli bir çalışmada ise, fazla uyumanın psikiyatrik hastalıklar ve daha yüksek vücut kitle indeksi (BMI) ile ilişkili olduğu bulunmuştur.
Diyabet Riskini Artırır
Aşırı uyku, vücudunuzun şekerleri işleme yeteneğini olumsuz etkileyebilir ve bozulmuş glikoz toleransı, Tip 2 diyabet için bilinen bir risk faktörü olan insülin direnci anlamına gelir. Ayrıca, uyku sırasında fiziksel aktivitenin azalması obeziteye, obezite ise diyabete yol açabilir. Sleep Medicine‘de yayımlanan 2009 tarihli bir araştırma, fazla uyuyan veya yetersiz uyuyan bireylerin Tip 2 diyabet veya bozulmuş glikoz toleransı geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Araştırma, gecede 7 saatten az veya 8 saatten fazla uyuyan kişilerin riskinin 2,5 kat daha fazla olduğunu bildirmektedir. Diabetes Care‘de yayımlanan 2013 tarihli bir çalışmada ise, gece başına 6,5 ila 7,4 saatten fazla veya daha az uyuyan bireylerin yüksek kan şekeri seviyeleri için yüksek risk altında olduğu belirtilmiştir.
Depresyon Oluşturabilir
Uyku bozukluğu sıkça depresyonun bir belirtisi olarak görülse de, aşırı uyumanın ruh halinizi olumsuz etkileyebileceği ve hatta depresyona yol açabileceği bulunmuştur. Uyku, beyindeki nörotransmitterlerin dengesini etkiler. Uzun süreli uyku, fiziksel aktivite eksikliğine neden olur. Daha fazla fiziksel aktivite, ruh halinizi iyileştirebilecek dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin seviyelerini artırmak için önemlidir. Journal of Clinical Psychiatry‘de yayımlanan 2014 tarihli bir araştırma, hem kısa hem de uzun uyku sürelerinin, semptom şiddetinden bağımsız olarak, kronik depresyon ve anksiyete semptomlarının önemli belirleyicileri olduğunu bildirmiştir.
Beyin İşlevini Olumsuz Etkiler
Aşırı uyku, beynin daha hızlı yaşlanmasına sebep olarak beyin gücünüzü olumsuz etkileyebilir. Ayrıca fazla uyku, altta yatan sirkadiyen bozuklukların veya sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir; bu da yapısal beyin değişikliklerine ve zayıf bilişsel işlevlere yol açabilir. Alzheimer Derneği Dergisi‘nde yayımlanan 2016 tarihli bir araştırma, yaşlı kadınlarda alışılmış uyku süresinin, vasküler risk faktörlerinden bağımsız olarak, demans dahil olmak üzere bilişsel bozukluklar için gelecekteki riski öngördüğünü bulmuştur.
Erken Ölüme Yol Açabilir
Fazla uyku, erken ölüme bile yol açabilir. Bu durum korkutucu gibi görünse de araştırmalar bunu kanıtlamaktadır. 2010 yılında yapılan 16 farklı çalışmanın incelemesinde, hem kısa hem de uzun uyku süresine sahip bireylerin erken ölme riskinin arttığı bildirilmiştir. Gecede 8 saatten fazla uyumanın, ölüm riskini 1,3 kat artırdığı tespit edilmiştir. Yüksek ölüm riskinin nedeni, aşırı uyku durumunda diyabet, kalp hastalığı, depresyon ve obezite gibi sağlık sorunlarının gelişme riskinin artmasıyla ilişkilendirilebilir.
Baş Ağrısına Neden Olabilir
Aşırı uyku, baş ağrısına neden olabilir. Bu durum, uyku sırasında serotonin gibi beyindeki nörotransmitterlerdeki dalgalanmalar nedeniyle ortaya çıkabilir. Ayrıca, sabah saatlerinde geç uyanmanız durumunda normal kahvaltı veya kahve saatini kaçırmış olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda baş ağrısı, kafein yoksunluğu, düşük kan şekeri veya dehidrasyon ile ilişkili olabilir. Ayrıca, gün içinde çok uyuyan bireyler, gece uykusunun bozulması nedeniyle ertesi sabah baş ağrısı yaşayabilirler.
Sırt Ağrısına Yol Açabilir
Uzun süre ofiste oturup, ardından doğrudan yatağa geçip sabahın geç saatlerine kadar uyursanız, sırt ağrınız olma ihtimali yüksektir. Çoğu zaman oturmak ve uyumak, aktivite seviyenizi düşürür ve bu da kemikleriniz ve kaslarınız için olumsuz olabilir. Bu durum, özellikle sırt problemleriniz varsa onları tetikleyebilir. Uzun süre aynı pozisyonda yatmak ve uyku sırasında çok az hareket etmek, inflamasyon belirteçlerinin yükselmesine neden olabilir ve bu da daha fazla sırt ağrısına yol açabilir.
