Getty Images ABD basını, Amerikalı yetkililerin kişisel verilerin gizliliği konusundaki ihlâller nedeniyle Facebook’a 5 milyar dolar ceza kesmeye hazırlandığını duyurdu. ABD Federal Ticaret Komisyonu, Cambridge Analytica şirketinin 87 milyon Facebook kullanıcısının kişisel verilerini uygunsuz bir şekilde edindiği iddialarını kapsamlı bir şekilde araştırıyordu. Konuyla ilgili olarak ABD basınına konuşan kaynaklar, Federal Ticaret Komisyonu’ndaki kararın 3’e 2 oyla alındığını belirttiler. BBC’nin ulaştığı Facebook ve Federal Ticaret Komisyonu yetkilileri ise şu an için herhangi bir açıklama yapmaktan kaçındılar.
Para cezası ile ilgili müzakereler, ABD Federal Ticaret Komisyonu ile Facebook arasında aylardır sürmekteydi. Federal Ticaret Komisyonu, bu iddiaların ortaya çıkmasının ardından, Mart 2018’de bir inceleme başlatmıştı. Komisyon, Facebook’u, kişisel verilerin paylaşılmasına dair kullanıcıları bilgilendireceği ve onların onayını alacağı yönünde 2011’de verdiği taahhütleri yerine getirmediği gerekçesiyle cezalandırmak istiyordu. Amerikan hükümetine bağlı bu komisyonun temel görevleri arasında tüketici haklarını korumak ve tekelleşmeye karşı mücadele etmek bulunmaktadır.
Demokratların Daha Büyük Bir Ceza Talebi
New York Times gazetesinin haberine göre, ceza, Facebook’a yönelik daha sıkı düzenlemeler talep eden komisyondaki Demokratların tepkisini çekti. Senatör Mark Warner, “Gizliliğin ve kişisel verilerin korunmasını sağlamak için uygun bariyerler konması konusunda Federal Ticaret Komisyonu ya gücü yetmiyor ya da isteği yok. Kongre’nin harekete geçmesinin zamanı geldi.” şeklinde bir açıklama yaptı. ABD basınına konuşan kaynaklar, kesilecek cezanın Adalet Bakanlığı tarafından nihai olarak onaylanması gerektiğini ve bu sürecin ne kadar süreceğinin belirsiz olduğunu vurguladılar.
Onaylandığı takdirde, Federal Ticaret Komisyonu’nun bir teknoloji şirketine verdiği en büyük para cezası olacak. Söz konusu haberlerin ardından Facebook’un hisseleri yüzde 1,8 değer kazandı. Şirket, ceza için 3 milyar dolarlık bir fon oluşturduğunu ve kesilecek cezanın 5 milyar dolara ulaşabileceğini duyurmuştu.
Cambridge Analytica Skandalı Nedir?
Cambridge Analytica, “tüketici, takipçi ve seçmen davranışlarını değiştirmek isteyen” iş dünyası ve siyasi partilere hizmet sunan bir veri analiz şirketidir. İngiliz The Observer gazetesi, 2014 yılında 50 milyon Facebook kullanıcısının profil bilgilerinin, İngiltere merkezli akademisyen Aleksandre Kogan ve onun şirketi Global Science Research tarafından toplandığını bildirmiştir. Kogan, bu bilgileri, insanların kişilik testini yapmaları için ücret ödenmesi koşuluyla bir uygulama aracılığıyla elde etti. Ücret ödenen Amerikalıların ve onların Facebook arkadaşlarının verileri ele geçirildi.
Kogan, elde ettiği bilgileri Cambridge Analytica ile paylaşmak için bir anlaşma yaptı. Ancak, Facebook’ta usulsüz veri toplandığını ifşa eden Christopher Wylie, bu kişisel bilgilerin çoğunun izinsiz olarak elde edildiğini iddia etti. Wylie, Cambridge Analytica’nın seçim sandıklarındaki tercihleri etkileyebilecek ve öngörebilecek güçlü bir yazılım kullandığını belirtti ve bu sistemi “tam teşekküllü propaganda makinesi” olarak tanımladı.
Veri ihlali yapıldığı iddialarını reddeden Facebook, Kogan’a bilgilere erişebilmesi için izin verildiğini savundu. Fakat Kogan, verileri Cambridge Analytica ile paylaşarak ticari amaçla kullanmış ve ruhsat şartlarını ihlal etmiş oldu. Facebook, “İnsanlar bilerek bilgilerini paylaştılar, herhangi bir sisteme girilmedi, şifreler ve hassas bilgiler çalınmadı veya hacklenmedi.” açıklamasında bulundu. Sosyal medya platformu, meseleden 2015 yılında haberdar olduklarını belirtti ve uygulamanın kaldırıldığını, verilerin de silinmesi talebinde bulunduklarını ifade etti.
Cambridge Analytica’nın ABD’de Donald Trump’ın başkan seçilmesinde ve İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkma (Brexit) kararının alınmasında etkili olduğu iddia edilmektedir. Suçlamaların ardından Cambridge Analytica şirketi kapatıldı.
