Evden Çalışıyorsanız Dikkat!
Evden mi çalışıyorsunuz? Kendinizi bitkin, sinirli ve kaygılı mı hissediyorsunuz? Sürekli işlerinizi erteleyip, iş performansınızda düşüş mü yaşıyorsunuz? Baş ağrısı, uyku problemleri ve mide-bağırsak sorunları mı yaşıyorsunuz? Bu sorulara ‘Evet’ yanıtı veriyorsanız, muhtemelen ‘tükenmişlik sendromu’na yakalanmış olabilirsiniz.
Pandemi sürecinde evde çalışmak zorunda kalan birçok insan, bu ve benzeri sorunlarla karşı karşıya. Tükenmişlik sendromu, çalışma hayatında sıkça görülen bir psikolojik rahatsızlık olup, pandemiyle birlikte iyice yaygın hale geldi.
Tükenmişliğin Nedenleri
Peki, evden çalışmak neden tükenmişliğe yol açıyor? Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu’nun belirttiğine göre, teknolojinin sağladığı olanaklarla evden çalışanlar, iş ile bağlantılarını bir türlü kesemiyorlar. Güne e-postalarına bakarak başlayan kişiler, kimi zaman öğün aralarını atlayarak peş peşe çevrimiçi toplantılara katılmak zorunda kalıyorlar.
Dizüstü bilgisayarlar ve akıllı telefonlar, adeta insanların bir uzvu haline geldi. Yurt dışında yapılan araştırmalar, pandemi döneminde evden çalışanların günde ortalama üç saat daha fazla çalıştıklarını ortaya koyuyor. Bu da haftada 15 saat daha fazla çalışmak ya da yarı zamanlı yeni bir iş yüklenmek anlamına geliyor.
Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, “Çalışma saatlerindeki artış, iş ile ev yaşamı arasındaki sınırların bulanıklaşmasına neden oluyor; yani kişinin iş benliği ile ev benliği arasında ayrışmanın kaybolması tükenmişliği tetikliyor.” Sabah kalkıp iş kıyafetleri giymek, işe gitmek için yola çıkmak, ev ile iş arasındaki sınırları belirliyordu. Ancak şimdi bu sınır kayboldu; insanlar mutfaklarında, kanepelerinde, hatta yataklarında pijamalarıyla çalışır hale geldiler.
Sosyal Bağlantının Kaybı
Evden çalışmanın, insanlarla bağlantıyı kaybetmeye neden olduğu da göz ardı edilemez. Prof. Dr. Şalcıoğlu, ofis ortamında iş arkadaşlarıyla yapılan çay-kahve molalarının, şakalaşmaların ve sosyal etkileşimlerin iş stresini dengelediğini belirtiyor. Şimdiyse çalışanlar evde yalnız kalıyorlar.
Ofis ortamının sosyal bağlamından uzak kalmak, sosyal destekten mahrum kalmakla sonuçlanıyor. Uzaktan çalışırken bir sorunla karşılaşıldığında, bu durumu aşmak ve çözüm bulmak için insanlar genellikle yalnız kalıyor. Bu da kaygı ve stresi artıran önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor.
Tükenmişlikten Korunmanın Yolları
Peki, evde çalışırken tükenmişlikten kendimizi nasıl koruyabiliriz? İşte Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu’ndan beş etkili öneri:
- 1. Ev ve iş arasına fiziksel bir sınır koyun: Evde kuytu bir köşe bile olsa, işe ayrılmış özel bir alan yaratmak, iş ve ev yaşamı arasında fiziksel bir ayrışma sağlayacaktır. Çalışmaya başlarken ev kıyafetleri yerine rahat ama sadece iş için özel kıyafetler giymek de bu ayrışmayı artırır.
- 2. İş için bir zaman sınırı belirleyin: Gün içinde çalışma saatleri belirleyerek o saatlerin içinde kalmaya özen gösterin. Çalışma saatlerinizi sabit tutun ve günlük bir çalışma planı yapın. Ayrıca, gün içinde küçük molalar vermek de önemlidir.
- 3. İşle dijital sınırları belirleyin: Akıllı telefon, tablet ve dizüstü bilgisayar gibi cihazlar üzerinden işle bağlantınızı sınırlayın. Örneğin, sabah uyandığınızda ilk iş olarak cep telefonunuzda e-postaları kontrol etmemeye çalışın. Ara verdiğinizde veya mesainizi sonlandırdığınızda bu aletleri iş amaçlı kullanmamaya özen gösterin.
- 4. Sevdiklerinizle derin bağlar kurun: Yaşamda sevdikleri ve değer verdikleriyle güçlü bağlar kuran insanlar, yalnızlık hissi yaşamazlar. Bu bağı insanlar kadar, hayvanlarla, bitkilerle ve yaşamınızdaki değerlerle de kurabilirsiniz.
- 5. Öz bakımınıza dikkat edin: “Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur!” Her türlü psikolojik sorunu önlemek için bedeninize iyi bakmanız çok önemlidir. Düzenli uyuyun, dengeli beslenin ve hareket etmeyi ihmal etmeyin.
