Ertesi Gün Hapı Nedir?
Ertesi gün hapı, yüksek miktarda progesteron hormonu içeren bir acil doğum kontrol yöntemidir. Korunmasız cinsel ilişki sonrasında alındığında, gebeliğin oluşumunu engelleme işlevi görür. Cinsel saldırı, kondomun yırtılması veya korunmanın unutulması gibi acil durumlarda, gebeliği önlemek amacıyla bu haplar kullanılır. Ertesi gün hapı, rahim iç yapısını gebeliğe elverişsiz hale getirerek ve sperm geçişini engelleyerek, gebeliğin oluşmasını önlemektedir.
Ertesi Gün Hapı Çeşitleri
Ertesi gün hapları, içerdiği hormonlara göre çeşitlilik göstermektedir. Yalnızca progesteron hormonu içeren haplar, progesteron ve östrojen hormonlarını bir arada bulunduran ürünlere kıyasla daha etkili ve güvenilir sonuçlar vermektedir. Ancak östrojen içeren hapların kullanımı sonrası mide bulantısı, kusma, meme hassasiyeti, baş ağrısı, karın ağrısı ve damla tarzında kanamalar gibi yan etkiler görülebilir. Buna karşın, yalnızca progesteron hormonu içeren haplar genellikle bulantı ve kusma gibi rahatsızlıklara yol açmaz. Araştırmalar, ertesi gün haplarının %75 oranında gebelikten koruduğunu göstermektedir. Bu hapın etkisi, korunmasız cinsel ilişki sonrasında ne kadar erken alınırsa o kadar fazla artmaktadır.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?
Ertesi gün hapları, korunmasız cinsel ilişkiden itibaren 72 saat içinde alınmalıdır. Mümkün olan en kısa sürede, ağız yoluyla alınması önerilir. Ertesi gün hapları, yalnızca acil durumlar için kullanılacak bir yöntemdir. İlaç, günün herhangi bir saatinde, yemek öncesi, sırasında veya sonrasında alınabilir. İlaç kutusunda genellikle iki adet tablet bulunur ve bu tabletlerin aynı anda içilmesi gerekmektedir. Eğer haplar alındıktan 3 saat içinde kusma ya da ishal durumu yaşanırsa, hapların yeniden alınması gerekir. Önemli bir nokta, ertesi gün hapı kullanmanın sonraki cinsel ilişkiler için bir korunma yöntemi olmadığıdır. Eğer ertesi gün hapı kullanıldıktan sonra tekrar korunmasız cinsel ilişki yaşanırsa, gebe kalma riski hala mevcuttur. Bu nedenle, ertesi gün hapı alındıktan sonra, bir sonraki adet dönemine kadar cinsel ilişki sırasında engelleyici (kondom gibi) yöntemlerin kullanılması önerilir. Ertesi gün hapı, sürekli kullanılabilecek bir doğum kontrol yöntemi değildir. Bu nedenle, sıkça kullanımı uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri
Kullanan kadınların yaklaşık %16’sı, kusma, mide bulantısı ve düzensiz kanama gibi yan etkiler bildirmiştir. Bununla birlikte, ertesi gün hapının en yaygın yan etkisi adet düzensizliğidir. İçeriğindeki maddeler, alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Ayrıca, başka bir ilaç kullanılıyorsa, ertesi gün hapı ile bu ilaçlar arasında etkileşim meydana gelebilir. Bu durumda bazı yan etkilerin daha belirgin hale gelmesi mümkündür.
- Mide bulantısı
- Ara kanamalar
- Karın ağrısı
- Baş dönmesi
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Göğüslerde hassasiyet
Bu yan etkiler, ertesi gün hapı kullanımını takiben genellikle 3 gün boyunca görülebilir. Adet düzensizliği ise bazen bir ay veya birkaç ay sürebilir. Her kadında yan etkiler aynı şekilde gözlemlenmeyebilir; bu nedenle, eğer hap kullanıldıktan sonra kanama meydana gelmezse, bu durum hemen gebelik anlamına gelmez. Ara kanamalar, damla tarzında veya düzensiz şekilde meydana gelebilir ve adet tarihlerinde değişiklikler gözlemlenebilir. Eğer adet beklenen tarihten birkaç gün geç gerçekleşirse, mutlaka gebelik testi yaptırmak önemlidir.
Ertesi Gün Hapı Nasıl İşe Yarar?
Ertesi gün hapı, en yüksek gebelik olasılığının bulunduğu yumurtlama döneminde bile gebeliği önleme konusunda etkilidir. Bu hap, yumurtlamayı erteleyerek etki gösterir. Böylece, yumurtlama gerçekleşene kadar üreme sistemindeki sperm, yumurtayı dölleme yeteneğini kaybeder. Ancak, gebelik önleme hapları mevcut bir gebeliği sonlandırmak için kullanılmaz.
Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?
Ertesi gün hapı, aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
- Cinsel ilişki sırasında korunma yöntemlerinin işe yaramaması
- Korunma yöntemi olarak prezervatifin yırtılması veya kayması
- Spiralin yerinden oynaması
- Doğum kontrol hapını almayı unutmak
- Tecavüz durumları
Bu durumlarda ertesi gün hapı, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla kullanılabilir. Ancak, bu haplar bir kürtaj yöntemi değildir; gebeliği önlemek için yumurtlamayı geciktirerek etkisini gösterir.
Alternatif Doğum Kontrol Yöntemleri
Ertesi gün hapının yerine kullanılabilecek doğum kontrol yöntemleri şunlardır:
- Kondom
- Spiral
- Diyafram
- Doğum kontrol hapları
- Doğum kontrol implantları
- Doğum kontrol iğneleri
- Tüpleri bağlatma
Ertesi Gün Hapı ve Cinsel Hastalıklar
Ertesi gün hapı, cinsel hastalıklara karşı koruma sağlamaz. Kondom gibi bazı doğum kontrol yöntemleri hem gebeliği önlemenin yanı sıra cinsel hastalıklara karşı da koruma sağlar. Oysa ertesi gün haplarının yalnızca gebeliği önleme işlevi vardır. Cinsel ilişki sonrasında ertesi gün hapını almak, olası gebeliği engeller ancak cinsel hastalıklara karşı bir koruma sağlamaz. Bu nedenle, ertesi gün hapı kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir.
