Erken Çocukluk Döneminde İki Dilli Öğrenim
Erken çocukluk döneminde birden fazla dil öğreniminin dilbilimsel, bilişsel, nörolojik ve sosyolojik özelliklerini derinlemesine inceleyen Prof. Dr. Belma Haznedar, dil öğrenimine erken yaşta başlamak konusunda önemli noktalara dikkat çekiyor. Haznedar, “Erken yaşta dil öğrenimine başlamak, birçok açıdan avantaj sağlayabilir. Ancak araştırmacılar arasında bu konuda ciddi görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Şu bir gerçek ki, dil öğrenimi kısa sürede gerçekleşmez; temel iletişim becerilerinin ötesinde bir dili akademik anlamda öğrenmek için genellikle 5-7 yıl gibi bir süreye ihtiyaç vardır. Bu bağlamda, dil öğrenimine ne kadar erken başlar ve bunu ne kadar etkin bir şekilde yaparsanız, elde edeceğiniz sonuçlar o kadar olumlu olacaktır. Bu durum, ülkemizde sıkça karşılaşılan yabancı dil öğretiminin üniversite yıllarına kadar sarkmasını da önleyecektir. Fakat burada çocuklara ikinci veya yabancı bir dili nasıl öğrettiğiniz de son derece önemlidir.” şeklinde ifade ediyor.
Yaş faktörünün yanı sıra, ev veya okul gibi ortamların da ikinci bir dili öğrenmede kritik bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Haznedar, şöyle devam ediyor:
“Çocuğun evde konuştuğu dilin, içinde yaşadığı toplumda ve okul ortamında ne kadar desteklendiği oldukça önemlidir. İkinci bir dilin sınıf ortamında öğretildiği durumlarda, dilin kişisel yaşam unsurlarından büyük ölçüde yoksun kaldığını gözlemliyoruz. Yoğun yabancı dil eğitiminin yapıldığı okullarımız bulunsa da, bu durum genel eğitim programlarının normunu oluşturmuyor. Bazı çalışmalar, erken çocukluk döneminde dil öğrenimi yerine sonraki yıllarda başlanan dil öğreniminin daha iyi sonuçlar verdiğini öne sürmektedir.”
“Bu sonuçlar, yalnızca yaşın değil, aynı zamanda çocuğun yaşadığı öğrenme ortamının, evde kaç kitap okunduğunun ve ailenin sunduğu olanakların önemini vurgulamaktadır. Örneğin, evinde bolca kitap bulunan bir çocuğun, hem konuştuğu dillerdeki kelime hazinesinin hem de ifade yeteneğinin çok daha zengin olduğu görülmektedir.”
İkidillilik Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Prof. Dr. Belma Haznedar, ikidillilik konusunda anne ve babaların en çok merak ettiği sorulara ve doğru bilinen yanlışlara aşağıda yer veriyor:
- İki dile maruz kalmak çocuğumun kafasını karıştırır mı? Bu sorunun yanıtı ‘Hayır’. Bazen çocuk, her iki dilden kelimeleri aynı cümlede kullanabilir ve bu durum ebeveynler tarafından kafa karışıklığı olarak algılanabilir. Ancak bu, ikidillilik literatüründe ‘dil değiştirme’ veya ‘düzenek değiştirme’ olarak bilinen normal bir dil kullanma şeklidir.
- Çocuğum her iki dilini aynı derecede akıcı ve doğru kullanabilir mi? İkidillilik alanında en yaygın yanlışlardan biri, ikidilli bir çocuğun her iki dilini eşit oranda akıcı ve doğru konuşabileceği inancıdır. İkidilli bireyler, eğitim olanaklarına erişim, yaşadıkları ev, toplum ve çalışma koşulları nedeniyle her iki dile eşit şekilde maruz kalamayabilirler. Ayrıca, ikidilli bireyler dillerini farklı kişilerle, farklı nedenlerle ve farklı ortamlarda kullanırlar. Bu durum, her bir dildeki akıcılığı ve doğru kullanımı, kişinin o dile ne ölçüde ihtiyaç duyduğu ve hangi sıklıkla kullandığı ile doğrudan ilişkilidir.
- İkidillilik çocuğumu daha zeki mi yapar? İkidillilik, çocuğunuzu daha zeki yapmaz. Ancak ikidilliliğin çocuğun gelişimine birçok faydası bulunmaktadır. Bu durum, ikidilli çocukların daha zeki olduğu anlamına gelmez. Bu konuda bilimsel bir veri bulunmamaktadır.
- İkidilli çocuk yetiştirmek isteyen anne ve babalar ne yapmalı? Çocuklarıyla bol bol, kendilerini rahat hissettikleri dilde konuşmalı, birlikte zaman geçirip oyunlar oynamalı ve farklı iletişim kurma yollarını keşfetmelidirler.
