Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ve İş Mahkemeleri
Çalıştıkları halde sigorta girişi yapılmamış ya da geç bildirilmiş olan binlerce kişi, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasından yararlanmak için iş mahkemelerine başvuruda bulunuyor. İktidara yakınlığı ile bilinen Sabah gazetesinde yer alan habere göre, sigorta girişi 8 Eylül 1999 öncesi olmasına rağmen primleri yatırılmayan kişiler dava açabiliyor. İş Kanunu’ndaki bazı ayrıntılar, emeklilik kapısını aralamakla kalmıyor, aynı zamanda gelir artışına da katkı sağlıyor.
Çalıştığı halde işe başlangıcı bildirilmeyen ya da geç bildirilen kişiler de dava açma hakkına sahip. Örneğin, 1996 yılında işe başlamış ancak Kurum’a bildirimi yapılmadan ilk prim ödemesi Kasım 1998’de başlatılan bir kişi, başlangıç tarihinin düzeltilmesi için talepte bulunabilir. Eğer olumsuz bir yanıt alırsa, hizmet davası açma hakkına da sahiptir. Bu sürelerin belgelerle ispat edilmesi durumunda ise zaman aşımı süresi uygulanmamaktadır.
Arabulucuya Gitmek Zorunlu
Sigortasız çalışanlar, yalnızca hizmet davası değil, aynı zamanda kıdem, ihbar, ücret, fazla mesai ücreti ve kullanılmayan izin ücreti gibi işçilik alacakları için de iş mahkemesine başvurabiliyor. Hem hizmet tespiti hem de alacaklar için iki ayrı dava açılması gerekmektedir. Ekim 2018 itibarıyla uygulamaya giren yeni düzenlemelere göre, işçilik alacakları için dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur.
Emeklilik İçin Önemli Soru ve Cevaplar
Sigortasız çalıştığı dönemi belgeleyenler için zaman aşımı süresi uygulanıyor mu?
Yüksek yargının bu konuda çalışanların lehine birçok kararı bulunmaktadır. Aylık sigorta primleri bildirgesi, dört aylık sigorta primleri bordrosu veya sigortalı hesap fişi gibi belgeleri sunan çalışanlar için zaman aşımı uygulanmamaktadır. Sigorta girişi olup da sigortası yatırılmayan kişiler için giriş bildirgesinin verilmiş olması, zaman aşımını ortadan kaldırmaktadır.
Memur olmadan önce çalıştığım süreleri hizmete ekletebilir miyim, bu durum derecemi etkiler mi?
Evet, ekletebilirsiniz. Hizmet dökümünüzü alarak başvuruda bulunabilirsiniz. Başvuru sonrasında, hizmet süreleri ve nerelerde çalıştığınız incelenerek SGK ile yapılan yazışmalar sonucunda hizmetler birleştirilir. Emekli olmadan önce çalışma sürelerini birleştirerek prim günü sayısını artırabilirsiniz. Birden fazla kurumda yapılan çalışmaların birleştirilmesi, hizmet puanını artırır; ancak kademe ve dereceyi ile prim kesintilerini etkilemez. Sağlık koşulları veya teknik şartlar, kişilerin başvuru yapmasına engel oluyorsa, yasal varisler de başvuru işlemini gerçekleştirebilir. Vefat durumunda hak sahipleri de birleştirme talep edebilir.
Mart 1997 tarihinde işe başlamama rağmen sigorta girişim Kasım 1999’dan sonra yapıldı. Bu dönemde çırak olduğum iddia ediliyor, dava açarsam EYT’den yararlanabilir miyim?
Mart 1997’de işe başlamanıza karşın adınıza prim yatırılmadıysa, hakkınızı aramak için iki yolunuz bulunmaktadır. İlk olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak sigorta başlangıç tarihinin düzeltilmesi yönünde talepte bulunabilirsiniz. Eğer olumsuz bir yanıt alırsanız, hizmet davası açma hakkınız vardır. Bunun için çalıştığınız iş yerinde en az bir ya da iki şahit göstermeniz gerekecektir. Sigorta yapıldığı ama primlerin yatırılmadığına dair denetmen veya müfettişlerce yapılan incelemede deliller ortaya konması durumunda da zaman aşımı süresi işlememektedir.
