Theranos’un kurucusu Elizabeth Holmes, sahtekarlık suçlamalarından mahkeme tarafından suçlu bulundu. Jüri, kan testi şirketinin içine düştüğü karmaşık durumu ve çelişkilerini yansıtan davada kararını verdi. Jüri, toplamda 11 suçlamadan dördünde Holmes’u suçlu bulurken, dört suçlamadan aklanmasını sağladı. Üç suçlamada ise jüri bir sonuca ulaşamadı.
Podcast’ler, belgeseller ve kitaplar üzerinden Theranos’un hikayesini izleyen birçok kişi, mahkemede Holmes’un durumunun pek de iç açıcı olmadığını düşünüyordu. Sonuçta, Holmes, ürettikleri makinelerin birkaç damla kanla yüzlerce hastalığa tanı koyabileceğini iddia etmişti ve bu iddiaların gerçek olmadığı ortaya çıkmıştı.
Ancak Elizabeth Holmes, hafife alınacak bir figür değildi. Çünkü Stanford Üniversitesi’ndeki eğitimini yarıda bıraktıktan sonra 19 yaşında kurduğu şirketi, dokuz milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştırmış bir kadından bahsediyoruz. Holmes, Bill Clinton ve Joe Biden gibi önemli isimlerden bile övgüler almış bir iş insanıydı.
Holmes’un aklanma ihtimali düşünülürken, dolandırıcılık davalarının karmaşıklığı ve karar vermenin zorluğu da akıllara geliyordu. Zira jüri üyelerinin yüzlerce teknik belgeyi incelemesi ve birçok tanığı dinlemesi gerekiyordu. Ayrıca, Holmes’un geçen yıl anne olması da, jüri üzerinde olumlu bir etki yaratabileceği düşünülüyordu.
Elizabeth Holmes, mahkemede ifade vererek dikkatleri üzerine çekti. Bu durum, dolandırıcılık davalarında sık rastlanan bir durum değil. Holmes, eski ortağı ve sevgilisi Ramesh “Sunny” Balwani ile olan ilişkisini anlattı ve Balwani’nin kendisi üzerinde baskı kurduğunu, cinsel tacizde bulunduğunu iddia etti. Balwani ise bu suçlamaları reddetti.
Duruşmayı izleyen bazı kişiler, Holmes’un ifadesinin belirli bölümlerinin özellikle etkili olduğunu düşündü ve jüri üyeleri onu dikkatle dinliyordu. Holmes’un avukatlarının elinde önemli bir koz da vardı: Holmes, sahip olduğu şirket hisselerini hiçbir zaman satmamıştı. Şirket değeri neredeyse 10 milyar dolara ulaşmasına rağmen, elindeki beş milyar dolarlık hisselerini nakde çevirmemişti. Şimdi ise bu hisselerin hiçbir değeri kalmamıştı.
Duruşma sırasında Holmes, hatalar yaptığını kabul etmekle birlikte, hastalarını ya da yatırımcılarını bilerek dolandırmadığını savundu. Avukatlarına göre, gerçek bir dolandırıcı olsaydı, parayı alıp kaçardı. Ancak, Holmes’un yaptığı işe gerçekten inandığı belirtildi.
Fakat bu iki durum bir arada da olabilir. Yani bir vizyon, bir hedef veya bir misyon sahibi olabilirsiniz; ancak bu, dolandırıcılık yapmanızı engellemez. Mahkemede Holmes’a, kendisinin de rahatsız olduğunu kabul ettiği kanıtlar sunuldu. Duruşmalar sırasında birkaç kez “Şimdi olsa daha farklı yapardım” dediği anlar oldu.
Bunlardan biri, Pfizer ve GlaxoSmithKline logolarının kullanılmasıydı. Bu iki dev şirketin, Theranos’u onayladığı izlenimi yaratılmıştı; fakat bu şirketler bu tür bir onayı vermemişti. Savcılık, bu konuyu ana argümanlarından biri olarak kullandı, zira bu durum açık delile en yakın kanıttı.
Holmes’un savunmasında önemli bir gedik daha vardı. Tanıklar, Holmes’un şirketi saplantılı bir otokrat gibi yönettiğini ve olan biten her şeyden haberdar olduğunu söylüyordu. Ancak savunma ekibi, Holmes’un şirketteki her şeyden haberdar olmadığını ya da büyük teknik sorunların kendisine iletilmediğini öne sürdü. Holmes, savcılığın gündeme getirdiği bazı konulardan habersiz olduğunu ve bazı şeyleri hatırlamadığını iddia etti. Ancak bu savunma inandırıcı bulunmadı.
Holmes, her zaman kontrolü elinde tutmak istiyordu. Mahkemede ifade vermeyi seçmesinin sebebi de bu olabilir. Yani, savunmasını kendisi yönetmek istiyordu; fakat bu da sonuç vermedi. 2015 yılında Holmes’un kan testi buluşunun arkasındaki teknolojiye dair soru işaretleri ortaya çıkmış ve şirket 2018’de iflas etmişti.
Silikon Vadisi, sahtekarlık, dolandırıcılık ve şarlatanlarla dolup taşan bir yer. “Sahiden yapana kadar öyleymiş gibi yap” Silikon Vadisi için sıkça kullanılan bir deyimdir. Holmes, mahkemede iyi bir dil kullanarak ifade verdi; ancak bu ifadeler boş çıktı.
Bazı kişiler, Holmes’un teknoloji sektöründeki az sayıda üst düzey kadın yöneticiden biri olarak suçlu bulunmasının, erkek yöneticilerin bulunmaması açısından manidar olduğunu dile getiriyor. Sonuç olarak, jürinin kararı, teorik olarak şirket yöneticilerine ve yatırımcılara doğruyu söylememenin sonuçları olacağını gösteriyor. Ancak bazıları, Silikon Vadisi’nde hayal satmanın hâlâ geçerli bir strateji olduğunu düşünüyor; yani gerçekler yerine yatırımcılara duyacakları şeyleri söylemek.
