Dünya’nın İç Çekirdeği ve Demirin Büyüme Süreci
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’de görev yapan deprem bilimcileri, Nature Geoscience bülteninde yayımlanan bir çalışma ile iç çekirdeğin yapısını ve tarihini mercek altına aldı. Bu araştırmaya göre, dünyanın iç çekirdeği, erimiş haldeki demirin yarım milyar yıl önce donmaya başlamasından bu yana sürekli bir büyüme süreci içindedir.
Dünya’nın yüzeyinin altında, Endonezya’daki Banda Denizi’nin derinliklerinde yer alan bu çekirdek, erimiş demirin soğumasıyla oluşan demir kristalleri sayesinde genişlemektedir. Bu hızlı büyüme, çekirdeği orantısız bir hale getirmiştir. Kütleçekimi, bu yeni büyümeyi dengeli bir şekilde dağıtarak, çapı her yıl ortalama 1 milimetre artan yuvarlak bir iç çekirdeğin varlığını sürdürmesini mümkün kılmaktadır.
Ancak, iç çekirdeğin bir tarafının daha fazla büyümesi, Dünya’nın dış çekirdeğinde ya da manto tabakasında meydana gelen süreçlerin, iç çekirdekteki ısıyı Brezilya’nın altındaki diğer tarafa göre daha hızlı bir şekilde ilettiği düşüncesini doğurmaktadır. Bu durum, bir tarafın daha hızlı soğumasına ve dolayısıyla bu taraftaki demirin daha hızlı kristalleşmesine neden oluyormuş gibi görünmektedir. Sonuç olarak, iç çekirdeğin bu bölgesinin büyümesi hızlanmaktadır.
Bu keşifler, Dünya’nın manyetik alanı ve tarihine dair önemli sonuçlar doğurmakta; çünkü iç çekirdekten yayılan ısı, dış çekirdekteki ısı transferine yön vermekte ve bu da Dünya’nın manyetik alanını oluşturan dinamo etkisini tetiklemektedir. Günümüzde, Güneş’ten gelen tehlikeli parçacıklara karşı bizi koruyan bu manyetik alan, işte bu dinamo etkisi sayesinde oluşmaktadır.
Berkeley Dünya ve Gezegen Bilimleri Yüksek Lisans Fakültesi’nde profesörlük yapan ve Berkeley Sismolojik Laboratuvarı’nın müdürü olan Barbara Romanowicz, konu hakkında şu yorumda bulunmaktadır:
“İç çekirdeğin yaşı hakkında, yarım milyar ila 1,5 milyar yıl arasında oldukça geniş bir aralık sunuyoruz. Bu, katı iç çekirdek oluşmadan önce manyetik alanın nasıl oluştuğuna dair tartışmalara ışık tutabilir. Manyetik alanın mevcut haliyle 3 milyar yıldır var olduğunu biliyoruz. Bu nedenle, o dönemde dış çekirdekte meydana gelen ısı transferine başka süreçlerin de yön vermiş olması muhtemeldir.”
İç çekirdeğin eşit olmayan şekilde büyümesi, aynı zamanda otuz yıl boyunca devam eden bir gizemi de çözmektedir: Çekirdekteki kristalleşmiş demir, Dünya’nın dönüş ekseni boyunca ve batıdan doğuya doğru daha fazla hizalanmış görünmektedir. Bu ilginç durum, iç çekirdeğin dinamiklerini ve Dünya’nın oluşumundaki süreçleri anlamak açısından önemli bir adım teşkil etmektedir.
Kaynak: Popular Science
