Dünyanın en derin çukuru unvanı isminden da anlaşılacağı üzere Kola Muhteşem Derin Sondajıdır. Sovyetler Birliği tarafından öncülük edilen bilimsel bir sondajın sonucudur. Murmansk bölgesinin kuzeybatısındaki Pechengsky Bölgesi’nde, Barents Denizi kıyısında yer alan bu delik Finlandiya ve Norveç’e yakın epey yakın bir pozisyonda.
Kola Muhteşem Derin Sondajı, isminden da anlaşılacağı üzere Dünya’nın en derin deliğidir. Bu delik aslında yalnızca 23 santimetre (9 inç) genişliğinde, 12.262 metre (40.230 fit) derinliğindedir.
Sıcaklık 180 dereceye ulaştı, çalışma bitti
exploredplanet’ten derlenen habere nazaran bilimsel bir silahlanma yarışının eseri olan Kola Muhteşem Derin Sondajı kazıldığı sıralarda, Amerika aya giden yarışı yeni kazanmıştı. Öbür ülkeler öbür bir yol izliyor ve Dünya’nın merkezine ulaşmak için birbirlerini yenmeye çalışıyorlardı. Fakat sonunda, proje sona ermek zorunda kaldı. Bilim insanları sonsuza kadar kazmaya devam edemezdi. Kazmayı bırakmalarının esas nedenlerinden biri ise sıcaklıkların çok yükselmesiydi. Delikte hava 180°C (356°F) idi.
Amerikalılar 1958’de “Proje Mohole” ismini verdikleri sondaja başladı, Sovyetler Birliği’ni Dünya’nın çekirdeğine kadar geçmeye çalışıyorlardı. 1966’da kazmayı bıraktılar—ama Ruslar bırakmadı ve 1990’lara kadar kazmaya devam etti.
Kola Üstün Derin Delik aslında tek bir delik değil, tek bir özgün deliğe bağlı birkaç sondaj deliğidir. En derin ana delik, uçtan uca istiflenmiş 37.8 Eyfel Kulesi kadardır.
Bu deliği kazmanın asıl emeli gezegenimizin fizikî yapısı hakkında daha fazla bilgi edinmekti. Bilim insanları aslında delikten çok fazla jeolojik bilgi elde ettiler, lakin gezegenin mantosuna kadar ulaşamadılar.
Dünyanın en derin çukurunun tabanında ne var?
Bilim insanları Dünya’nın oluşumu hakkında çok şey öğrenmeyi bekliyordu. Beklemedikleri şey ise birtakım şaşırtan paleontolojik keşifler yapmaktı. Yaklaşık 6,4 kilometre (kabaca 4 mil) aşağıda, 2 milyar yıllık mikroskobik plankton fosilleri bulundu.
Fosillere ek olarak, bilim insanları Dünya yüzeyinin altında aslında serbestçe akan su olduğunu da keşfetti. Bu su, yeraltı kayaları tarafından sıkıştırılmış ve inanılmaz ölçüde basınç altında tutulmuştu.
Bilim insanlarının Kola Muhteşem Derin Sondajı’ndan öğrendiği en değerli şeylerden biri, granitin daha evvel düşündüğümüz üzere büyük derinliklerde bazalta dönüşmediğidir. Dünya yüzeyinin 4,3 mil altında bu geçişin gerçekleştiğine dair hiçbir ispat bulamadılar.
Bilim insanları ayrıyeten bu delikle Dünya yüzeyinin altında büyük ölçüde hidrojen gazı olduğunu öğrendi. Sondaj deliğinden akan çamurun hidrojenle “kaynadığı” biçiminde tanımlandı.
Kazma süreci 1996 yılında sona erdi
Kola Muhteşem Derin Sondaj Kuyusu’ndaki çalışmalar, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1995’te sona erdi. Alan artık büsbütün terk edilmiş durumda.
Bilimsel araştırma maksadıyla pek çok sondaj ve tünel açıldı, lakin Kola Üstün Derin Sondaj Kuyusu hâlâ gezegenimizin insan üretimi en derin kuyusu olma rekorunu elinde tutuyor.
Öte yandan bu dünyadaki en derin delik olmasına karşın, gezegenin merkezine olan uzaklığın sırf %0,19’u kadardır.
