Fyodor Dostoyevski ve Nostalji
‘Rusya’nın en karanlık yazarı’ olarak anılan Fyodor Dostoyevski, son zamanlarda daha fazla ilgi görmeye başladı. Özellikle Beyaz Geceler adlı eseri, İngiltere’de gençler arasında yeni bir trend haline geldi. 177 yıl önce kaleme alınmış bu eser, adeta bir patlama yaşadı ve satış rekorları kırdı. Bu durum, yalnızca Dostoyevski’nin eserlerinin yeniden gündem olmasıyla sınırlı kalmayıp, retroya olan ilginin de artışını gözler önüne seriyor. Genç kuşak, geçmişe yönelik bir özlem duyuyor ve bu dönüşüm oldukça belirgin.
Örneğin, Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna ve Kuyucaklı Yusuf gibi eserleri yeniden popülerlik kazanarak çok satanlar listesine girdi. Müzik alanında da benzer bir eğilim gözlemleniyor; pek çok insan, eski şarkılara yöneliyor. 15 yaşındaki bir genç, Müslüm Gürses’in eserlerini dinlerken, bazıları ise 90’lı yılların pop müziklerinden vazgeçemiyor. Peki, bu eskiye olan sevdanın ardında yatan nedenler neler?
Sosyolog Ahu Özmen Akalın’ın Görüşleri
Sosyolog ve sosyal psikolog Doç. Dr. Ahu Özmen Akalın, bu durumu şu sözlerle açıklıyor: “Nasıl oluyor da Dostoyevski’nin 177 yıl önce, Sabahattin Ali’nin 81 yıl önce yazdığı eserler yeniden popülerleşiyor?” Akalın, günümüz toplumlarının ciddi bir dijitalleşme ile yüzleştiğini belirtiyor. “Teknolojinin gelişimi, iletişim araçlarının geldiği nokta gerçekten akılları zorluyor. Hepimiz bu dijital dünyanın esiri haline gelmiş durumdayız. Dijital ortam, ciddi bir bilgi kirliliğine yol açıyor.” Bu durum, neyin gerçek neyin yalan olduğunu ayırt etmeyi zorlaştırıyor.
Akalın, özellikle entelektüel seviyeleri yüksek olan bireylerin ve bilgi kirliliğinden rahatsız olanların, kişisel gelişimlerinin durduğunu veya yanlış bilgilere maruz kaldıklarını hissedebileceğini vurguluyor. Bu nedenle, geçmişe bir dönüş ve geçmişte yazılan eserlerin yeniden keşfi, onlara daha mantıklı ve besleyici geliyor. “Çünkü 100 yıl önceki araştırmalar ve yazılan eserler, gerçeklik ve doğruluk temeline dayanıyor. Bu yazılarda saflık ve masumiyet mevcut. Günümüzde ise bu değerlere oldukça az rastlayabiliyoruz.”
Müzikte Eskiye Özlem
Peki, müzik zevklerindeki değişim neden bu kadar dikkat çekici? Neden birçok insan eski şarkıları dinlerken daha mutlu hissediyor? Akalın, bu soruya detaylı bir şekilde yanıt veriyor:
- 90’lar Türkiye’nin pop müzikle buluştuğu yıllar olarak biliniyor. Türk pop müziği, bu dönemde önemli bir atılım gerçekleştirmişti. O yılların şarkıları ve sözleri, insanların iç dünyasını ve duygularını yansıtıyordu.
- Aşk şarkıları, Kayahan’dan ve özlem duygusu, Sezen Aksu’dan soruluyordu. İnsanlar, bu şarkıları dinlerken adeta bir terapi yapıyordu.
- Şarkılarda anlam ve ruh vardı. Müzik piyasası, bunun farkında olduğu için nostalji temalı radyolar yaygın hale geldi.
- Eskiye özlem, duygusal değerlere bir ihtiyaçtan kaynaklanıyor. O dönemlerde her şey daha anlamlıydı; günümüzde ise dijitalleşme birçok şeyin anlamını kaybettirdi.
Genç Kuşakta Duygusal Arayışlar
Bu değişim, daha çok 20’li yaşlarda gözlemleniyor. Akalın, gençlerin farklı duygusal arayışlar içinde olduğunu ifade ediyor. “Sosyolojik olarak, postmodern bir yapıda olduğumuzu söyleyebilirim; geçmişi bugünde yaşamak ve yaşatmak, geçmişin değerleriyle bugüne anlam kazandırmak davranışsal bir durum haline geldi.” Genç neslin eski müziklere ve kitaplara yönelimi, ebeveyn yönlendirmesiyle de alakalı olabilir. Nostalji müzik yapan radyoların fazlalığı, bu ilgiyi artıran etkenlerden biri olarak öne çıkıyor. Ancak, geçmişe duyulan özlem genellikle 20’li yaşlar ve üzerindekilerde belirginleşiyor.
Fotoğraflar: iStock, Hürriyet Arşiv
