Diz Kireçlenmesi Nedir?
Diz kireçlenmesi, halk arasında sıkça “kireçlenme” olarak bilinir. Tıbbi açıdan, bu durum, diz ekleminde bulunan kıkırdağın bozulması ve eklem kenarlarında kemik büyümesi ile karakterizedir. Zamanla, kıkırdağın kaybı, kıkırdak altında yer alan kemikte de dejenerasyona yol açar.
Diz Kireçlenmesi Kimlerde Görülür?
Diz kireçlenmesi, 50 yaş ve üzerindeki bireylerde en yaygın görülen eklem hastalığıdır. Orta ve ileri yaş grubundaki bireylerde daha sık rastlanırken, 40 yaşından önce görülmesi oldukça nadirdir. Osteoartrit, vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilir. Ancak, en sık etkilenen eklemler arasında eller, kalça, diz ve omurga yer alır.
Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Diz kireçlenmesi, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir:
- Ağrı: En sık rastlanan şikayetlerden biridir. Başlangıçta hareket esnasında ya da günün ilerleyen saatlerinde ortaya çıkar ve dinlenmeyle hafifler.
- Tutukluk: Özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra hissedilir ve genellikle kısa sürer.
- Kilitlenme: Eklemde hareket kısıtlanması, kemik çıkıntılarının varlığı nedeniyle görülebilir.
- Şişlik: Eklemdeki şişlik, hastalığın ilerlemesiyle artabilir.
- Yürüme Zorluğu: İleri aşamalarda yürümede zorluk çekilebilir.
Belirtiler zaman zaman azalabilir, ancak yıllar geçtikçe problemler artarak tekrar ortaya çıkabilir.
Kireçlenmeye Neler Sebep Olur?
Eklemdeki kıkırdak dejenerasyonunu tetikleyen başlıca nedenler şunlardır:
- Obezite: Aşırı kilo, eklem kıkırdağı üzerinde olumsuz etki yapar ve kireçlenme riskini artırır.
- Kontrolsüz Spor Hareketleri: Yanlış spor hareketleri de kireçlenmeye yol açabilir.
- Yaşlanma: Yaş ilerledikçe eklem kıkırdağında değişiklikler meydana gelir ve bu durum dayanıklılığı azaltır.
- Genetik Faktörler: Kadınlarda osteoartrit gelişme ihtimali daha yüksektir ve genetik faktörlerin de rol oynadığı bilinmektedir.
- Diğer Hastalıklar: Gut, romatoid artrit, diyabetik nöropati, paget hastalığı, septik artrit ve doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar kireçlenme riskini artırır.
Diz Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, hastalığın evresi ve şiddetine göre planlanmalıdır. İlk adım, hastanın eğitimi olmalıdır; bu, hastanın kendi durumunu anlaması ve kendini koruyabilmesi için önemlidir. Kireçlenme gelişen eklem, aşırı kullanımdan kaçınmalıdır.
Ayrıca, kilo vermek en önemli tedavi yöntemlerinden biridir. Düzenli egzersiz yapmak da gereklidir. Fizik tedavi uygulamaları arasında klasik fizik tedavi yöntemleri yeterli olmayabilir; ilave kombinasyonlar uygulanmalıdır. Ağrı kesiciler genellikle önerilmez. Kıkırdak yapımını destekleyen takviyeler hastaya göre değerlendirilebilir.
Eklem içi enjeksiyonlar arasında kortizon enjeksiyonu, eklem şişliğinin olduğu dönemlerde veya ileri yaştaki hastalarda en son çare olarak düşünülmelidir. Eklem kayganlığını artıran ilaçlar da eklem içine enjekte edilebilir.
PRP, ozon, proloterapi, nöral terapi, kuru iğneleme, akupunktur, kinezyobantlama ve manuel terapi gibi yöntemler, kireçlenme tedavisinde tek başına yetersiz kalabilir. Hacamat, sülük ve masaj gibi yöntemlerle kireçlenme tedavi edilemez.
Günümüzde, karın yağından elde edilen kök hücre uygulamaları, etkili bir tedavi seçeneği olarak öne çıkmaktadır. Ancak, tedavi kombinasyonlarının denenmesi, etkiyi artırmak açısından önemlidir. Tıbbi tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen hastalar, cerrahi tedaviye yönelmek zorunda kalabilirler. Cerrahi yöntemler arasında artroskopik temizleme, kemik düzeltici ameliyatlar ve eklem protezleri bulunmaktadır. Kullanılan protezler, ömür boyu dayanıklıdır.
Diz Kireçlenmesinde Kilonun Önemi Nedir?
Obezite, kireçlenme açısından dikkate alınması gereken önemli bir faktördür. Şişmanlık, doğrudan eklem kıkırdağına zarar verici bir etki yaratır.
Diz Kireçlenmesine Karşı Hangi Besinler Tüketilmeli?
Beslenme, diz kireçlenmesi ile başa çıkmada önemli bir rol oynar. Aşağıdaki besinler önerilmektedir:
- C Vitamini Kaynakları: Portakal, mandalina, greyfurt, dolmalık biber, domates ve soğan gibi gıdalar, kıkırdak yapısının sağlığı için gerekli olan kolajen üretiminde kullanılır.
- Omega-3 Kaynakları: Somon, ton balığı, sardalye, karides ve istiridye gibi besinler omega-3 açısından zengin olup, eklem sağlığına fayda sağlayabilir.
- D Vitamini: D vitamininin yeterli seviyede tutulması, tedavi sürecinde önemli bir faktördür.
- E Vitamini: Yer fıstığı ve yemiş türleri, E vitamini içeriğiyle önerilmektedir.
- Kaçınılması Gereken Besinler: Şeker ve nişasta içeren gıdalardan uzak durulmalıdır. Ayrıca, glukozamin, kondroitin ve glukojen takviyeleri de tercih edilebilir.
