Diyarbakır’daki Deprem Soruşturması
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, kentte meydana gelen depremler sonucunda yıkılan binalardaki kusurların tespitine yönelik bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma, “Deprem Soruşturma Bürosu” adı altında görevli bir cumhuriyet başsavcı vekili ve üç savcı tarafından yürütülmektedir. Fırat Üniversitesi (FÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümü tarafından oluşturulan bilirkişi heyeti, hazırladıkları raporun yanı sıra, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü tarafından görevlendirilen 6 kişilik bilirkişi heyeti de kente gelerek incelemelerde bulundu. Bu incelemeler, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki depremler sırasında çökmesi nedeniyle 99 kişinin hayatını kaybettiği Hisami Apartmanı ve 38 kişinin yaşamını yitirdiği Dündar Apartmanı üzerinde yoğunlaştı.
Deprem sonrası yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, söz konusu yapıların arşiv kayıtları ve projelerin incelenmesi sonucunda hazırlanan kapsamlı rapor, soruşturma dosyalarına eklenmiştir.
Hisami Apartmanı Üzerine Değerlendirme
Hisami Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, binanın 1990’lı yıllarda ruhsatsız ve kaçak olarak inşa edildiği, 2007 yılında imar planına alındığı belirtilmiştir. Yapının belediye arşiv dosyasının mevcut olmadığı ifade edilen raporda, bu nedenle yapı ruhsatı, ruhsat ekleri, mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin de bulunmadığı kaydedilmiştir. 1975 deprem yönetmeliğinde belirtilen en düşük beton sınıfı dikkate alındığında, beton karot numunelerinin bu sınıfı sağlamadığı, ayrıca betonarme imalatlarının TS500 ile 1975 deprem yönetmeliğindeki konstrüktif koşullara uygun olarak yapılmadığı aktarılmıştır. Rapor, binanın yapı kullanım izin belgesinin de mevcut olmadığını vurgulamaktadır.
Raporun sonuç kısmında şu ifadeler yer almaktadır:
- Hisami Apartmanı’nın ruhsatsız ve projesiz inşa edilmesi,
- Malzeme özelliklerindeki yetersizlikler,
- Uygulama ve işçilik hataları,
- Binanın denetimsiz olarak inşa edilmiş olması,
- Kolonlarda kontrolsüz şekilde mantolama yapılması,
Bu nedenlerle, apartmanın yıkıldığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, binanın projesiz, ruhsatsız ve denetimsiz inşa edilmesi nedeniyle inşaata izin veren arsa sahibi, inşaatı gerçekleştiren müteahhit ve bu süreçte kontrolsüzce müdahalelerde bulunanların sorumlu olduğu görüşü benimsenmiştir.
Dündar Apartmanı Üzerine Değerlendirme
Dündar Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, binanın 1992-1999 yılları arasında kaçak olarak inşa edildiği ve 2010 yılında imar planına eklendiği belirtilmiştir. Yapının belediye arşiv dosyasının bulunmadığı, dolayısıyla yapı ruhsatı, ruhsat ekleri, mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin de mevcut olmadığı ifade edilmiştir. 1975 deprem yönetmeliğinde tanımlanan en düşük beton sınıfı dikkate alındığında, beton karot numunelerinin bu sınıfı sağlamadığı ve betonarme imalatlarının TS500 ile 1975 deprem yönetmeliğindeki koşullara uygun yapılmadığı aktarılmıştır. Ayrıca, binanın zemin katında kolon kesmeye yönelik herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.
Rapor, binanın 2013 ve 2014 yıllarında iki kez yangına maruz kaldığını ve bu durumun araştırılmadan kullanılmaya devam edildiğini de vurgulamaktadır. Raporun sonuç kısmında, “Dündar Apartmanı’nın ruhsatsız, projesiz ve kaçak olarak inşa edilmesi, malzeme yetersizlikleri, uygulama ve işçilik hataları nedeniyle yıkıldığı” belirtilmiştir. Ayrıca, binanın projesiz, ruhsatsız ve denetimsiz yapılmasına müsaade eden arsa sahibi ve inşaat müteahhidinin, gerekli yasal işlemleri yapmayan ilgili belediye ve diğer kurum yetkililerinin sorumlu olduğu görüşü benimsenmiştir.
