Diş Sıkma ve Gıcırdatmanın Tanımı
Diş sıkma ve gıcırdatma, tıbbi terimiyle bruksizm, her yaş grubundaki bireylerde görülebilen, genellikle uyku esnasında bilinçsizce dişlerin sıkılması veya gıcırdatılması şeklinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu alışkanlık, çoğu zaman kişinin kendisi tarafından fark edilmezken, çevresindekiler tarafından kolaylıkla algılanabilir. Özellikle çocukların uyku sırasında diş gıcırdattığı aileleri tarafından sıkça gözlemlenen bir durumdur.
Bruksizmin Belirtileri ve Nedenleri
Diş sıkma ve gıcırdatma, gündüz saatlerinde, gece uykusunda veya her iki durumda da meydana gelebilir. Tedavi edilmediğinde kalıcı hasarlara yol açabilir! Genellikle gece boyunca duyulan gıcırdatma ve tıklama sesleri, ağız içindeki yumuşak dokularda travmalara ve dişlerde hafif, orta ya da ileri derecelerde aşınmalara neden olabilir. Çocuklarda diş gıcırdatmasının çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Bu bağlamda, öncelikle bir pedodonti uzmanına başvurulması gereklidir. Gerekli durumlarda çocuk, doktor tarafından bir çocuk ve ergen psikolojisi uzmanına yönlendirilebilir. Uzun süreli ciddi bruksizm vakalarında, tanı koymak için uyku incelemesi (polisomnografi) laboratuvar ortamında yapılabilir.
Erken yaşlarda koruyucu tedavi uygulanmadığında, henüz büyüme ve gelişim sürecinde olan çocuklarda dişler ve çene ekleminde kalıcı hasarlar oluşma riski bulunmaktadır. Diş sıkma ve gıcırdatma, bebeklerde de görülebilir; genellikle bunun nedeni mide içeriğinin ağıza gelmesi (reflü), gaz sancısı gibi etkenlerdir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma ve Psikolojik Etkenler
“Çocukların ne derdi var ki diş gıcırdatsın” düşüncesine kapılmayın! Çocuklarda diş gıcırdatma, özellikle dişlerin değişim dönemlerinde, yüksek miktarda diş çürüğü oluştuğunda ya da var olan dolgu gibi restorasyonların eskiyip uyumunu kaybetmesi durumunda dişsel nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca, solunum ve sindirim sistemindeki kronik rahatsızlıklar veya hormonal bozukluklar gibi sistemik sorunlar ve çocuğu strese sokan durumlar (kardeşin doğması, aile içindeki geçimsizlik, okul problemleri gibi) psikolojik etkenler olarak diş sıkma ve gıcırdatmaya yol açabilir.
Diş Gıcırdatmanın Riskleri
Diş sıkma ve gıcırdatma problemi, dişlerde aşınma, çürüme, uyku bozuklukları ve özellikle alt çene ekleminde aşınma ve yapısal bozukluklar gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden son derece önemlidir.
Tedavi Yöntemleri
Çocuklardaki diş gıcırdatma tedavisinde öncelikle basit çözümler düşünülmelidir. İlk adım olarak, bir pedodonti uzmanı tarafından ağız içi muayene yapılmalı ve diş gıcırdatma sıklığı ile şiddeti hakkında detaylı bilgi alınmalıdır. Eğer dişlerde aşırı aşınma tespit edilirse, bu bölgelerin tedavi edilmesi gerekecektir. Ayrıca, dişlerin kapanış ilişkisi kontrol edilmeli; eğer bir bozukluk varsa, basit aşındırmalarla bu sorunlar giderilmelidir. Eğer bu düzeltmeler yeterli gelmezse, dişleri korumak ve alışkanlığı sona erdirmek amacıyla koruyucu ağız içi apareyler yapılabilir. Tedavi sürecinde ayrıca, bağırsak parazitleri veya diğer sistemik faktörlerin varlığı da araştırılmalıdır.
