Dijital Miras: Ölümden Sonra Hesaplarımıza Ne Oluyor?
Günümüzde e-postalarımız, sosyal medya hesaplarımız, videolarımız ve fotoğraflarımız gibi dijital içerikler, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak, bu dijital varlıklarımızın biz öldükten sonra nasıl bir akıbet beklediği pek çok insan için muamma. Burada devreye “dijital miras” kavramı giriyor. Dijital miras, sadece sosyal medya hesaplarıyla sınırlı kalmayıp, web siteleri, alan adları, çevrimiçi müzik ve video platformlarında sahip olduğumuz hesaplar gibi birçok dijital varlığı kapsıyor. WhatsApp, Telegram gibi iletişim platformları, online banka hesapları, malvarlıkları ve ödeme hizmetleri, oyun hesapları ve e-ticaret sitelerindeki kullanıcı profilleri de bu kapsamda değerlendiriliyor. Her geçen gün yeni uygulamaların ve programların eklenmesiyle dijital mecraların içerikleri de genişliyor.
Türkiye, sosyal medyayı yoğun bir şekilde kullanan ülkelerden biri olmasına rağmen, dijital miras ile ilgili olarak Türk Kanunları’nda henüz herhangi bir yasal düzenleme mevcut değil. Bununla birlikte, yurt dışında bu konuda bazı örnekler bulunuyor.
Kızının Hesabına Erişim İçin Facebook’a Dava Açtı
Kavlak Avukatlık Bürosu’ndan Avukat Deniz Mina Küpana, Berlin’de dijital miras ile ilgili görülen bir davayı aktarıyor. Bu davada, bir tren kazasında hayatını kaybeden kişinin annesi, kızının Facebook hesabına erişim hakkı elde edebilmek için Facebook’a dava açtı. Anne, kızıyla ilgili ölümün intihar mı yoksa cinayet mi olduğunu öğrenebilmek amacıyla Facebook’tan bilgi talep etti. Berlin Eyalet Mahkemesi, ailenin lehine karar verirken, Facebook bu kararı temyiz etti. Nihayetinde Almanya Federal Mahkemesi, varislerin bu tür hesaplara erişim hakkı olması gerektiğine hükmetti.
10 Kişiden 1’i Vasiyetine Şifrelerini Ekliyor
Küpana, Goldsmiths Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırmaya atıfta bulunarak, her 10 kişiden birinin sanal ortamda etkileşimde bulunmasını sağlayan şifrelerini vasiyetnamelerine eklemeye başladığını belirtiyor. “Dijitalleşen dünyada, artık konuşmaların, yazışmaların, tutulan notların ve fotoğrafların dijital ortamda saklanması nedeniyle, bireylerin hayatlarını sona erdirdikten sonra bu bilgilere mirasçıları tarafından ulaşılması gerekmekte. Bu durum, kişilerin dijital ortamdaki varlıklarını miras bırakabilme meselesini gündeme getiriyor,” diyor.
Sosyal Medya Hesaplarında Süreç Nasıl İşliyor?
Instagram üzerinde vefat eden kullanıcıların hesaplarını yalnızca birinci derece akrabaları kapatma talebinde bulunabiliyor. Bu akrabalık bağının kanıtlanamaması durumunda Instagram, hesap kapatma talebini reddediyor. Kullanıcılar, Instagram’ın yardım sayfası olan help.Instagram.com üzerinden “Vefat Eden Bir Kişinin Hesabını Kaldırma Talebi” başlığı altında hesap kapatma başvurusu yapabiliyor. Ayrıca, ölüm belgesinin sunulması durumunda hesap kapatma yerine anıtlaştırma talebi de iletilebiliyor. Anıtlaştırma işlemi sonrasında, kişinin hesap bilgileri Instagram tarafından paylaşılmıyor; sadece fotoğrafları ve hesap korunuyor.
Twitter üzerinde ise, vefat etmiş birinin hesabını kapatmak için aile üyeleri Twitter ile iletişime geçebiliyor. Ancak, ölen kişinin doğrudan aile üyesi olması gerekiyor. Hesap kapatma işlemi için gerekli bilgiler arasında, kapatılacak hesabın sahibi, hesap sahibinin adı soyadı, hesap sahibi ile olan yakınlık ve başvuru yapan kişinin adı soyadı gibi bilgilerin yanı sıra istenen talebin tam açıklaması yer alıyor.
Facebook, kullanıcı hesaplarını mahkeme kararı olmaksızın yasal mirasçılarla paylaşmamakta ve ölen kişinin yakınlarına ya hesabın kapatılmasını ya da anma sayfasına dönüştürülmesi seçeneklerini sunmaktadır.
Gmail hesabına erişim ise, mirasçıların ancak bir mahkeme kararı ile mümkün. Hesabın kapatılması için ölüm belgesi ve vekaletnamenin e-posta veya faks yoluyla sunulması gerekiyor. Ayrıca, eğer ölen kişi 18 yaşın altındaysa, doğum belgesinin de eklenmesi şart.
