Dermatoloji Uzmanı Dr. Necla Eryılmaz’dan Uyuz Hakkında Önemli Açıklamalar
Dermatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Necla Eryılmaz, ciltteki kaşıntının, kişinin yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyen, uyku düzenini bozabilen ve günlük aktivitelerini aksatabilen zorlayıcı bir rahatsızlık olduğunu belirtti. Tanı süreci bazen basit bir gözlem ile hızlıca konulabilirken, bazı durumlarda detaylı tetkiklerin yapılmasını gerektirebilir. Tanı aşamasında uyuz olasılığı göz ardı edilirse, gereksiz tetkiklerin yapılması sonucunda hem maddi kayıplar yaşanabilir hem de psikolojik sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ayrıca, tedavi edilmeden geçen her an hastalığın bulaşıcılığı nedeniyle yeni vakaların oluşmasına sebep olabilir. İnsanların büyük bir kısmı, “Ben her gün duş alıyorum, çok titizim, uyuz bana nasıl olur?” düşüncesiyle yaklaşırlar. Böyle düşünen hastalara bazen esprili bir dille “Sosyete Uyuzu” ifadesini kullandıklarını söyleyen Eryılmaz, hastaların kendilerinde uyuz görülmeyeceğini düşündükleri için kaşıntılı durumlarında ilk olarak alerji ihtimaline yöneldiklerini vurguladı. Bu süreçte, tanı konuluncaya kadar kaç kişiye uyuz bulaştırıldığı bilinmemektedir. Yani “Uyuz bana bulaşmaz” düşüncesine kapılmamak, inatçı kaşıntı durumunda bir dermatoloğa başvurmak son derece önemlidir.
Uyuzun Belirtileri ve Tanısı
Uyuzun sadece insandan insana geçen bir parazit hastalığı olduğunu belirten Dr. Eryılmaz, “Uyuz vakaları belirli dönemlerde artış göstermektedir. Son 2-3 yılda, sadece Türkiye’de değil dünya genelinde de uyuz vakalarında kayda değer bir artış gözlemlenmektedir. Uyuz, paraziter bir enfeksiyon hastalığıdır ve ciltte kaşıntı ile kendini gösterir. Bu kaşıntı, başka cilt hastalıkları ile sıklıkla karıştırılabilmektedir. Kaşıntılı hastalıklarda hastalar genellikle bireysel olarak eczanelerden veya internet tavsiyeleriyle çeşitli ürünler kullanmakta, bu da tanı sürecini zorlaştırmaktadır. Dermatologlar olarak, uyuzun tipik bulgularını göremediğimiz hastalarla karşılaşabiliyoruz. Şüpheli durumlarda rastgele ilaç kullanmak yerine, takip süreci daha anlamlıdır. Eskiden uyuz hastalığını anlatmak zor olsa da, son yıllarda toplumsal bilinç ve duyarlılığın artması ile hastalar daha kısa sürede hastaneye başvurmaktadırlar.” dedi.
Uyuzun Bulaşma Yöntemi
Uyuzun paraziter bir enfeksiyon olduğunu vurgulayan Dr. Eryılmaz, “Uyuzun kaynağı, sadece insandan insana geçen Sarcoptes scabiei hominis adlı parazittir. Uyuz, geceleri kaşıntıya sebep olarak kişiyi uyutmayan, bulaşıcı özelliği nedeniyle hızla yayılan ve tüm aile bireylerine ve temasta olduğu kişilere geçebilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Ancak, uyuz doğrudan karşıdan bulaşan bir hastalık değildir; temas yoluyla bulaşır. Uyuzun bulaşabilmesi için yaklaşık 15 dakikalık bir temas yeterlidir. Uyuz olan biriyle yan yana oturmanız veya onun oturduğu yere 15 dakika içinde oturmanız, uyuz olmanıza sebep olabilir. Parazit, cilt altına girerek ilerler ve bu sürede tüneller açar. Bu tünellere ‘silyon’ denir ve oluşabilmesi için ortalama 1 ay gereklidir. Küçük bir canlı olduğu için ilerlemesi yavaş, ancak yumurtalarını bırakması hızlıdır. Ortalama bir kişide 10-15 adet parazit bulunur, bu sayıda parazit tüm vücudu kaşındırmaya yeter. Tanıyı kolaylaştıran tünel (silyon) gözle görülemez, ancak dermoskop ve mikroskop yardımıyla tanı netleştirilebilir.” şeklinde konuştu.
Gece Kaşıntısı ve Uyuzun Diğer Belirtileri
Uyuz hastalığının tanı ve tedavisinde zorluklar olduğunu belirten Dr. Eryılmaz, “Stres kaynaklı kaşıntılar, ilaç alerjileri veya farklı dahili hastalıklardan kaynaklanan kaşıntılar ciltte oluşabileceği için ayırt edilmesi güçtür. Uyuzun ilk belirtilerinden biri de gece kaşıntısıdır. Ayrıca, ciltte belirli bölgelerin özel tutulumları vardır. Uyuz düşünüldüğünde, el ve parmak araları, el bileği, göbek çevresi ve üst bacaklar incelenir; uyuz vakalarında sırt nadiren tutulan bölgelerdir. Erkeklerde genital bölge, kadınlarda ise meme çevresi sıkça tutulan alanlardır. Sonuç olarak, giderek artan uyuz (skabies) vakalarına karşı dikkatli olmalı, kaşıntı şikayetinin cilt bulgularıyla eşlik etmesi durumunda tanıyı zorlaştırmamak için mutlaka bir dermatoloğa başvurulmalıdır. Tedavide sistemik tedavi seçenekleri şu anda ülkemizde mevcut değildir. Kullanılan ilaçların uygulaması zahmetli olsa da, bu süreçte kulaktan dolma bilgilere itibar edilmeden doğru bir tedavi planına uyulması gerekmektedir.” şeklinde ifade etti.
