Uzman Klinik Psikolog Fulda Karaçiçek, insanların travmatik ve hayati risk oluşturan bir deprem gibi büyük olayların ortasında kalmasının ardından çeşitli psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Kısa bir süre önce yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler, bu tür travmatik olayların en belirgin örneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Psikolog Karaçiçek, bu tür olaylar sonrasında en sık görülen psikolojik rahatsızlıkların akut stres bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu olduğunu vurguladı. Bu durumların, tedavi edilmediği takdirde kalıcı hale gelebileceğine dikkat çekti. Kabuslar, yabancılaşma, depremi hatırlatan mekanlardan kaçınma gibi belirtiler bu rahatsızlıkların tipik göstergeleridir.
Depremin yol açtığı psikolojik sorunlar yalnızca olayın bizzat yaşandığı bölgede yaşayan bireyleri etkilemekle kalmıyor; kitle iletişim araçları sayesinde bu etkiler tüm topluma yayılabiliyor. Karaçiçek, bu durumun bireylerde çeşitli psikolojik etkiler yarattığını ifade ediyor:
- Uyuşukluk ve dalgınlık
- Duygusal tepkisizlik ve donukluk
- Hiçbir şey hissetmeme hali
- Gerçeklikten uzaklaşma duygusu
- Yer ve zaman algısının bozulması
- Çevrede olup bitenlerin farkına varma yetisinde azalma
- Çevreyi ve kendisini yabancı olarak algılama
- Deprem öncesi, esnası veya sonrasındaki olayları hatırlayamama
- Bedensel yakınmalar, çarpıntı ve nefes darlığı gibi fiziksel belirtiler
Travmayı Atlatmak İçin Öneriler
Psikolog Karaçiçek, deprem travmasını atlatmak için mümkün olan en kısa sürede günlük yaşantıya dönmenin önemine değiniyor. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ise şöyle sıralanıyor:
- Güvenli Ortam Sağlamak: Belirsizlik, kaygıyı artırır. Bu nedenle, depremin ardından bireylerin kendilerini güvende hissetmeleri en önemli adımdır.
- Sosyal Yaşamı Sürdürmek: Güvenli bir ortam sağlandıktan sonra, kişinin sosyal ilişkilerini devam ettirmesi ve rutinlerini yeniden oluşturması, psikolojik iyileşme sürecine olumlu katkı sunacaktır.
- Haber Takibini Sınırlamak: Uzun süreli haber takibi, bireylerin duygusal olarak hissizleşmesine ve stres seviyelerinin artmasına neden olabilir. Bu nedenle yalnızca güvenilir kaynaklardan ve sınırlı sürelerle haber alınması önerilmektedir.
- Yas Sürecini Yönetmek: Kayıpları olan bireyler doğal olarak bir yas süreci yaşarlar. Bu süreçte hüzün, öfke ve rahatlama gibi farklı duyguların bir arada yaşanabileceği bilinmelidir.
- Çocuklarla İlgilenmek: Depremi yaşamış çocukların güvenli hissetmelerini sağlamak, onların anlatma ya da oyun oynama ihtiyaçlarını karşılamak önemlidir. Eğer sorunlar devam ederse, bir uzmandan yardım almak gerekebilir.
Yaşanan travma sonrası ortaya çıkan belirtiler genellikle kendiliğinden düzelir. Ancak birey bu durumla başa çıkmakta zorlanıyorsa, profesyonel yardım almak önemli bir adım olabilir.
