Darwin’in Doğal Seçilim Teorisi ve Hayatı
Charles Darwin, “Türlerin Kökeni” adlı eserinde “Tüm organik varlıkların ilerlemesine yol açan tek bir genel yasa: Çoğal, çeşitlen, güçlü olanın yaşamasına, zayıf olanın da ölmesine izin ver” ifadesini kullanarak evrim teorisinin temelini atmıştır. Bu düşünce, insanları dünyadaki yerlerini sorgulamaya yöneltti. İnsanların primatlarla ortak bir atası olduğu fikri, Batı medeniyetinin temel inançlarını sarsan bir kavram haline gelmiştir. Darwin, bu radikal fikrini 20 yıl boyunca kendine sakladıktan sonra, “Türlerin Kökeni” kitabını yayınladığında “bir cinayeti itiraf etmiş gibi” hissettiğini belirtmiştir.
Darwin’in Hayatı ve Eğitim Süreci
Charles Robert Darwin, 12 Şubat 1809’da İngiltere’nin Shrewsbury kentinde zengin bir ailenin beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğunda dindar olmayan bir Hristiyan olarak yetiştirilse de ailesi yenilikçi fikirlere açıktı. Dedeleri arasında, kölelik karşıtı sanayici Josiah Wedgewood ve Zoonomi adlı eserinde bir türün başka bir türe dönüşebileceği fikrini savunan Erasmus Darwin bulunmaktaydı.
Darwin, 1825 yılında Edinburgh Üniversitesi’nde tıp okumaya başladı. Ancak, anestezinin henüz bulunmamış olduğu bu dönemde, sert tedavi yöntemleri nedeniyle doktorluk mesleğini sürdürmekte başarısız oldu. Edinburgh’da bilimsel araştırmalar için en iyi ortamı buldu; burada radikal fikirleriyle tanınan insanlarla tanıştı. 1820’lerde evrim fikrine en yakın olan kavram, transmutasyondu.
Kariyer Değişikliği ve Gemi Yolculuğu
Doktor olma arzusunu kaybeden Darwin, kariyerine kilisede devam etmeye karar verdi ve 18 yaşında Cambridge’de teoloji eğitimi almaya başladı. Tanrıya inanıyordu ancak bu yeni yönelimi onu heyecanlandırmıyordu. Din öğrencisi olarak bolca boş zamanı bulunuyordu ve bu zamanı biyoloji ile ilgilenerek değerlendirdi. 1831’de mezun olduktan sonra, hayatının fırsatını yakaladı.
- Beş yıllık gemi yolculuğu: Darwin’in Cambridge Üniversitesi’ndeki hocası, bilimsel araştırmalar yapmak üzere dünyayı gezecek HMS Beagle gemisine onu natüralist olarak tavsiye etti. Beş yıl boyunca dört kıtayı gezen Darwin, yerel türlerden örnekler toplarken jeolojik gözlemler de yaptı. Bu süreçte, Charles Lyell’in “Jeoloji Prensipleri” adlı eseri, uzun zaman içinde küçük değişimlerin birikimini düşünmesine yardımcı oldu.
Galapagos Adaları ve Evrim Teorisi
Gemi, 1835 yılında Galapagos Adaları’na ulaştığında, Darwin burada önemli gözlemler yaptı. Ancak, bu gözlemler evrim teorisini geliştirecek kadar detaylı değildi. 1838 yılına geldiğinde, evrim üzerine fikirleri şekillenmeye başladı. Darwin, çevrelerine daha uygun olan hayvanların daha uzun süre yaşayıp üreyebildiğini gözlemledi ve evrimin “doğal seçilim” yoluyla gerçekleştiğini fark etti. Bu fikir, Hristiyan dünya görüşüne ters düşüyordu ve bu yüzden fikirlerini paylaşma konusunda tereddüt yaşadı.
Teorinin Gelişimi ve Zorluklar
Darwin, düşüncelerini daha fazla kanıtla desteklemek için araştırmalarına devam etti. Fakat 1851’de, kızı Anne’ın hastalanıp vefat ettiği dönemde, kendisi de uzun süreli bir hastalık geçirmeye başladı. Bu hastalık, onun hayatında sürekli bir sorun haline geldi ve bazı tarihçiler bu durumu tropik bir hastalığa veya psikosomatik bir duruma atfetti.
Haziran 1858’de, Darwin evrim hakkında yarım milyon kelime yazmış olmasına rağmen, hiçbirini yayımlamamıştı. O dönemde Alfred Russel Wallace, bağımsız bir şekilde doğal seçilim teorisini geliştirdi ve Darwin’den tavsiye almak için bir mektup gönderdi. Darwin, fikirlerini yayımlamazsa, tarihe Wallace’ın ismiyle geçeceğini fark etti ve endişe içinde kaldı.
Teorinin Açıklanması ve Kamu Tepkisi
- 1858: Teori açıklanıyor: Darwin, Temmuz 1858’de doğal seçilim teorisini açıkladı ve Wallace’ın da hakkını verdi. Tezini Britanya’nın en prestijli doğa tarihi topluluklarından biri olan Linnean Society’ye sundu. Ne yazık ki, toplantıya katılamadı; çünkü o sırada 18 aylık oğlunu kaybetmişti.
- Türlerin Kökeni: Yaklaşık bir yıl sonra, Kasım 1859’da Darwin, teorisini kitap haline getirdi. “Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni” adlı eseri, tarihteki en önemli bilimsel eserlerden biri olacaktı. Bu kitap, Darwin’in tüm kariyeri boyunca topladığı bilgilerle şekillendi ve yayınlandığında büyük bir tartışma başlattı.
Toplum Üzerindeki Etkisi ve Son Yılları
Darwin’in teorisi, Kilise ve dönemin gazeteleri tarafından yoğun eleştirilere maruz kaldı. İnsanların primatlardan geldiği düşüncesi, birçok insanı derinden sarstı. Ancak zamanla, bilim dünyası Darwin’in fikirlerine daha açık hale geldi. Darwin, fikirlerini kamu önünde savunma konusunda isteksizdi ve bu görev, genç biyolog Thomas Huxley’e düştü.
1860’ta Oxford Üniversitesi’nde yapılan bir tartışma, Darwin’in fikirlerinin toplumda nasıl yankı bulduğunu gösterdi. Huxley’in Piskopos Samuel Wilbertforce ile yaptığı tartışma, bilim ve din arasındaki çatışmayı gözler önüne serdi. Huxley, Darwin’in savunduğu düşünceleri cesurca savunarak önemli bir zafer elde etti.
Evrim ve Aile Üzerine Düşünceleri
Darwin, yakın akrabaların evlenmesi konusunda uyarılar yazdı ancak bu uyarılar, bir ders kitabının içinde gizli kaldı. Ailesinin sağlığı konusunda endişeleri vardı; zira eşi Emma ile kuzen evliliği yapmıştı. 1871’de, nüfus sayımında kuzen evliliğini sorgulamak istemiş, ancak bu teklifi reddedilmiştir. 1869’a gelindiğinde “Türlerin Kökeni” dünya çapında bir çok satan haline gelmişti.
Son Dönemleri ve Mirası
Darwin, son yıllarını sağlık sorunlarıyla geçirirken, çalışmaktan hiç vazgeçmedi. Yalnızca eşi ve birkaç dostuyla görüştüğü bir inziva hayatı sürdü. 19 Nisan 1882’de hayatını kaybettiğinde, Huxley’nin onun mirasını yaşatmak için planları vardı. Darwin, Westminster Abbey’e gömüldü ve bu, onun bilim dünyasındaki yerini sağlamlaştırdı.
