Güzellik ve estetik, genetik mirasımızla büyük ölçüde şekillenir. Ancak, çocukluk döneminde edinilen bazı alışkanlıklar, yüz gelişimini olumsuz etkileyerek diş yerleşimi ve çene gelişiminde sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır.
Çocuklar büyürken, ebeveynler genellikle onların gelişimlerini yakından takip ederler. “Ne zaman yürüdü?”, “Ne zaman konuşmaya başladı?”, “İlk dişi ne zaman sürdü?” gibi sorular sürekli akıllarında döner. Ancak, bazı alışkanlıklar vardır ki ebeveynler bu alışkanlıkların çocuklarının gelişimini nasıl etkilediğini bilmediklerinden müdahalede gecikebilirler. Bu durum kalıcı yüz deformitelerine, çene geriliğine, çene darlığına veya ortodontik problemlere yol açabilir.
Çocukların çene ve yüz gelişimine etki eden 5 önemli alışkanlık şunlardır:
-
1. Solunum Tipi Yüz Gelişimini Belirler
Sağlıklı bireylerde solunum burundan yapılmalıdır. Burun yollarını tıkayan bir etken varsa, burundan alınan oksijen miktarı yetersiz kalır ve ağız solunumu devreye girer. Özellikle 3-6 yaş arası çocuklarda bu durum dikkate alınmalıdır.
Ağız solunumunun en belirgin özelliği, gece uyku sırasında ağzın açık kalması ve horlamadır. Genellikle yastık tükürükle ıslanır. Ağız solunumu olan çocuklar, bir kulak burun boğaz uzmanına yönlendirilmelidir. Ağız solunumu; büyük hacimli geniz eti, bademcik problemleri, alerji nedeniyle oluşan burun tıkanıklığı veya burun eğriliği gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
Burun tıkanıklığına neden olan faktörler en erken yaşta ortadan kaldırılmalıdır. Geniz eti büyükse cerrahi müdahale ile alınmalıdır. Ağız solunumu yapan çocukların dilleri, ağız tabanında durur ve alt çene geride kalır. Bu durum yanak kaslarını sıkıştırır ve diş gelişimini olumsuz etkiler. Çocuk büyüdükçe yüz yüksekliği artar ve dudakları kapatmakta zorlanır, dişler arasında açıklık oluşur ve üst çenede darlık gelişir.
-
2. Yutkunma Şekli Önem Taşır
Sağlıklı bir yutkunma sırasında dilin ucu, üst damağın ön kısmına dayanmalıdır. Ancak bazı çocuklarda dil, yutkunma sırasında dişler arasına girerek sürekli ön dişlere yaslanma eğilimindedir. Bu duruma “tongue thrust” denir ve dişler arasında boşluk, üst çenede darlık, konuşma ve fonasyon problemlerine yol açabilir.
-
3. Parmak Emme Düşündüğünüzden Daha Tehlikeli
Bebeklik döneminde, 0-12 ay arasında, emzik kullanımı yaygındır. Ancak bu alışkanlık bazen parmak emmeye dönüşebilir. Parmak emme, uzun bir süre devam edebilir ve yüz gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu alışkanlık, terk edilmesi en zor olanlardan biridir. Eğer çocuğunuz 3 yaşından büyükse ve hala parmak emiyorsa, mutlaka bir ortodontist ve psikologdan yardım almanızı öneririm.
-
4. Dik Duruş Sağlanmalı
Doğru ve sağlıklı bir postür, beden gelişimi için kritik öneme sahiptir. Sırt ve bel kaslarını güçlendirerek dik duruş kazanmak, baş ve boyun duruşunu da dengeleyerek çene ve yüz bölgesindeki deformasyonların önüne geçer. Bu durum, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde daha sağlıklı ve fit bir görünüm sağlar.
-
5. Yalancı Emzik ve Diğer Alışkanlıklara Dikkat!
Yalancı emzik, en geç 4 yaşına gelmeden bırakılmalıdır. Uzun süreli yalancı emzik kullanımı, dişlerde kalıcı bozulmalara yol açabilir. Ayrıca, kalem ısırma, ağıza sürekli bir şeyler sokarak emme ve ısırma, tek taraflı çiğneme gibi alışkanlıklar da en kısa sürede terk edilmelidir.
