5 yaş altındaki çocuklarda ölüm nedenleri veya travmaya maruz kalma sebepleri, motor kas ve sinir sisteminin yeterince gelişmemiş olmasından kaynaklanır. Bu yaş grubundaki çocuklar, çevrelerini keşfetme isteğiyle doludur ve bu durum, evde çeşitli kazalara neden olabilir. Ailelerin küçük oyuncaklar alması, çocukların meraklı yapısı ve her şeyi ağızlarına götürme eğilimleri, boğulma riskini artıran önemli faktörlerdir. Çocukların yediği yiyecekleri çiğnemeden yutması da tıkanmalara yol açabilmektedir.
Solunum yollarının tıkanmasını tanımak son derece önemlidir. Bütün ailelerin ve toplumun bu durumu iyi bir şekilde anlaması gerekmektedir. Solunum yolu tıkanması iki ana kategoriye ayrılır: Kısmi tıkanma ve tam tıkanma. Bu iki durumun tedavi yöntemleri farklılık göstermektedir.
Kısmi Tıkanma Nedir?
Kısmi tıkanma, çocuğun ağızına yabancı bir cisim alması sonucu solunum yolunun kısmen tıkandığı durumu ifade eder. Bu durumda çocuk, nefes almakta zorluk çeker ve öksürmeye başlar. Eğer çocuk öksürürken onunla iletişim halindeyseniz ve ağlama, öksürme seslerini duyuyorsanız, bu kısmi tıkanma anlamına gelir.
Bu durumda, çocuğu omzunuzun üzerine yatırarak gazını çıkarmaya yardımcı olmalısınız. Çocuk öksürmeye ve ağlamaya devam ederse, boğazına bakarak yabancı cismin çıkıp çıkmadığını kontrol etmelisiniz. Yabancı cisim çıkmadığı sürece bu işlemi devam ettirmek gerekmektedir.
Tam Tıkanma Nedir?
Tam tıkanma, çocuğun tamamen nefesinin kesilmesi ve morarması durumudur. Eğer çocuk hiç ses çıkaramıyorsa, bu durumda tam tıkanma söz konusudur.
Çocuk 1 yaşından küçükse, yüz üstü pozisyonda elimizin üstüne yatırıp, avuç içimizle 5 kez sırtına vurmalıyız. Bu işlemi yaptıktan sonra, çocuğu diğer tarafa çevirip ağzında yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Eğer hala bir yabancı cisim yoksa, iki parmakla çocuğun karnına 5 kez baskı yapmalıyız. Bu işlemi, yabancı cisim çıkana kadar tekrarlamak gerekir.
1 yaşından büyük çocuklar için ise, “Heimlich” manevrası olarak bilinen yöntemi kullanmalıyız. Çocuğun arkasına geçerek, iman tahtası dediğimiz bölgeye elimizi koyup kendimize doğru çekmeliyiz. Çektikten sonra, yabancı cismin çıkıp çıkmadığını kontrol etmeliyiz.
Bu manevrayı 1 yaşından küçük çocuklarda uygulamamanın nedeni, vücut yapıların yetişkinlerden farklı olmasıdır. Küçük çocuklarda bu tür bir müdahale, karaciğer ve dalak yaralanmalarına ya da kalp zedelenmelerine yol açabilir.
Panik Yapmamak ve İlk Yardım Uygulamak
Panik yapmamak son derece önemlidir. Bu durumun temel kuralı, sakin kalmaktır. Müdahale yaptıktan sonra, mümkün olan en kısa sürede sağlık kuruluşlarına ulaşmalı veya 112’yi aramalıyız.
Eğer çocuk bu müdahalelerden sonra nefes almaya başladıysa, onu yan yatırmalı ve acil sağlık kuruluşuna götürmeliyiz. Oksijen verilmesi gerekebilir. Eğer boğulma durumu devam ediyorsa, kalp ve solunum masajı gibi ilk yardım kurallarını uygulamak şarttır.
