Kronik Öksürük Nedir?
14 yaş ve altındaki çocuklarda genellikle 4 veya daha fazla hafta süren öksürük, “kronik öksürük” olarak adlandırılmaktadır. Bir solunum yolu enfeksiyonunun ardından, öksürük belirtisinin geçmesi çoğu zaman yaklaşık 4 hafta sürmektedir. Ancak, bu süreden daha uzun devam eden öksürüklerin arkasında yatan tıbbi nedenlerin araştırılması büyük önem taşımaktadır.
Çocuklarda Kronik Öksürük Görülme Sıklığı
Kronik öksürük, çocukluk döneminde oldukça yaygın bir durumdur. 1-6 yaş aralığındaki okul öncesi çocuklarda kronik öksürüğün görülme sıklığı %5-7 iken, 7-14 yaş arasındaki daha büyük çocuklarda bu oran %12-15 arasında değişmektedir.
Öksürük Nedeniyle Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Eğer öksürükle birlikte yüksek ateş, halsizlik, iştah kaybı, balgamda kan, kilo kaybı gibi belirtiler mevcutsa, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır. Ayrıca, çocuğunuzun öksürüğü 3 haftadan uzun bir süredir devam ediyorsa ve başka olası nedenler yoksa, yine doktora gitmek gereklidir.
Kronik Öksürük Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kronik öksürüğün tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Öksürük, bir enfeksiyon kaynaklıysa antibiyotikler, alerji nedeniyle oluşuyorsa antihistaminikler ve reflüye bağlıysa proton pompa inhibitörleri gibi mide ilaçları kullanılmaktadır. Astım ve diğer durumlarda ise çocuğun semptomlarının şiddetine göre uygun ilaçlar reçetelenmektedir. Bu ilaçların hepsinin mutlaka bir hekim önerisiyle kullanılması son derece önemlidir.
Kronik Öksürüğe Yol Açan Nedenler
Öksürme, vücudun hava yolundaki tahriş edici maddelere karşı geliştirdiği doğal bir tepkidir. Hava yolundaki sinirler, yabancı bir molekülü algıladığında bu durumu beyne ileterek öksürme refleksini tetikler. Kronik öksürüğün birçok farklı nedeni olabilir:
- Alerjiler ve Sinüzit: Alerjik rinit ve kronik sinüzit, çocuklarda en sık görülen öksürük nedenlerindendir. Alerjik rinitli çocuklar sık sık hapşırabilir, burunlarından şeffaf renkli mukus akabilir ve kaşıntılı gözlere sahip olabilirler. Kronik sinüzit durumunda ise çocuklar yüzlerinde ağrı veya baskı hissi yaşayabilir ve burun akıntısı kalın, sarı-yeşil bir renk alabilir. Yatma pozisyonuna geçildiğinde akıntı genize doğru ilerlediğinden öksürük artış gösterebilir.
- Astım: Astım, genellikle solunum sırasında hışıltı veya ıslık gibi seslerle tanımlanırken, bazen tek belirti olarak kronik bir öksürükle de kendini gösterebilir. Tek belirtisi öksürük olan astımı teşhis etmek için solunum fonksiyon testleri yapılmaktadır. Özellikle çocuk uyuduktan sonra ortaya çıkan öksürük, astım ihtimalini artırabilir; çünkü bu durumda vücudun kortizol seviyeleri gece boyunca düşer ve iltihaplı, daralmış hava yolları bronkospazmı tetikler.
- Boğmaca: Boğmaca, bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır ve insanların kontrolsüz bir şekilde öksürmesine sebep olabilir. Bu durum, nefesin ancak çok derin bir şekilde alınabilmesiyle (adeta boğulma hissiyle) sonuçlanabilir. Boğmaca, öksürüğün aylarca sürmesine neden olabilir ve apne (nefes almama), azalmış oksijen, pnömoni, nöbetler ve ölüm gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Boğmaca aşısı, çocukları bu tür enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaktadır.
- Aspirasyon: Aspirasyon, yutulan yiyecek veya sıvıların ses tellerinin altına ve akciğerlere geçmesi durumudur. Bunun nedeni genellikle nörolojik durumlar olabilir. Eğer kronik öksürüğün nedeni olarak aspirasyon şüphesi varsa, videofloroskopik değerlendirme gibi testler yapılabilir.
- Reflü: Asit reflü, genellikle mide ağrıları, mide ekşimesi ve kusma gibi gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirilse de, çocuklarda kronik öksürük gelişimine de neden olabilir. Reflü, tek başına kronik öksürüğe yol açmaz, ancak altta yatan solunum hastalığı olan çocuklarda öksürüğü şiddetlendirebilir. Reflü kaynaklı öksürük genellikle gündüzleri, çocuğun dik pozisyonda olduğu zamanlarda daha fazla görülür ve sık sık yedikten sonra veya gülme, şarkı söyleme gibi etkinliklerden sonra ortaya çıkar.
- Hava Yolunda Tıkanma: Kronik öksürük bazen çocuğun hava yolunda yabancı bir cismin sıkıştığını gösteren bir işaret olabilir. Eğer çocuğunuz boğulma gibi bir olay yaşadıysa, bu olayın üzerinden 2 hafta geçmesine rağmen kronik öksürük devam ediyorsa, derhal tıbbi yardım almanız gerekir.
- Alışkanlık Öksürüğü: Bazı durumlarda, hava yolundaki tahriş edici bir duruma yanıt olarak öksürük gelişir. Ancak altta yatan neden çözüldükten sonra bile öksürük devam edebilir. Alışkanlık öksürüğü, genellikle çocuk meşgulken kaybolur ve çocuk uykuya daldığında bu öksürük de söz konusu değildir.
