Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Böylelikle tarımda müsaade almadan üretim yapma periyodu resmen sona erdi.
5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 7. unsuruna dayanılarak hazırlanan ve ziraî üretimin planlamasına yönelik yordam ve temelleri düzenleyen yönetmelik, bitkisel üretim, hayvansal üretim ve su eserleri üretiminde tarım havzası yahut işletme bazında üretimin planlanmasını kapsıyor.
‘SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ KISMEN DİKKATE ALINDI’
Ekonmim’den Ali Ekber Yıldırım‘ın aktardığına nazaran, bakanlık, haziran ayında tarım dalı temsilcilerinin görüşünü almak üzere Ziraî Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik Taslağı’nı paylaşmış ve bölüm temsilcilerinin büyük reaksiyonunu çekmişti. Taslak ile ilgili bölgesel toplantılar yapıldı. Birçok kurum taslak ile ilgili eleştirel görüşünü bildirdi. Bu görüşlerin Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliğe kısmen de olsa yansıdığı görülüyor.
HER VİLAYETTE “TEKNİK KOMİTE” OLUŞTURULACAK
İlk taslakta Tarım ve Orman Bakanlığı bürokratlarından oluşan Üretim Planlaması Kurulu’nun oluşturulması ve üretim planlamasını bu şuranın yapması öngörülüyordu. Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikte ise bölüm temsilcilerinin de yer alacağı her vilayette bir “Teknik Komite” nin kurulması öngörülüyor. Fakat, son kelamı yeniden Tarım ve Orman Bakanlığı söyleyecek.
Yönetmeliğe göre, ziraî üretimin planlanması uygulamaları, Bakanlığın ilgili merkez ve taşra teşkilatları ile Üretim Planlaması Kurulu, teknik komiteler, il/ilçe tahkim kurulları, il/ilçe keşif kurulları ve il/ilçe tespit kurulları tarafından yürütülecek.
KURUL’UN YAPISI DARALTILDI
İlk taslakta, bitkisel, hayvansal ve su eserleri üretiminde tarım havzası yahut işletme bazında üretimin planlanması için Tarım ve Orman Bakanı tarafından belirlenecek 1 bakan yardımcısı başkanlığında, bakanlık bünyesindeki 12 genel müdür ve 3 liderin iştiraki ile 16 üyeli “Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu” oluşturulması öngörülüyordu. Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliğe nazaran Bakanın görevlendireceği bir bakan yardımcısı başkanlığında Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürü, Bitkisel Üretim Genel Müdürü, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Hayvancılık Genel Müdürü, Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanı, Tarım Reformu Genel Müdürünün üyesi olduğu Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu oluşturulacak.
Bilgi Teknolojileri, Et ve Süt Kurumu, Besin ve Denetim, Tarım İşletmeleri, Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler, Su İdaresi, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü, Şeker Dairesi Başkanı, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanı Kurul’da yer almayacak.
İhtiyaç duyulması halinde Şura toplantılarına katılmasında fayda görülen kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, eser kurulları, sivil toplum kuruluşları ve özel dal kuruluşlarından Şuraya temsilci davet edilebilecek. Taslakta “toplantılara katılan bu temsilcilerin oy hakkı bulunmaz” cümlesi yayınlanan yönetmelikte çıkarıldı, yer verilmedi.
Yönetmeliğe nazaran, Heyet, liderin daveti üzerine yılda en az iki kere salt çoğunluk ile toplanır. Konsey kararları, toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde liderin oyu tarafında karar alınmış sayılır. Konsey kararları, Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
İlk taslakta Kurul’un raportörlüğü ve sekreteryası Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’ndeydi. Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikte bu misyon Tarım Islahatı Genel Müdürlüğü’ne verildi.
Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu’nun görevleri
Resmi Gazete’de yayınlanan Yönetmelikte Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu’nun misyonları şöyle sıralanıyor:
a) Şura, üretimden sorumlu Bakanlık ünitelerinin teklifi üzerine üretim planlamasına bahis eser yahut eser kümelerini belirleyerek kıymetlendirir.
b) Ziraî üretim planlanmasına temel olmak üzere üretim periyotları prestijiyle eser yahut eser kümeleri ile minimum ve azami üretim ölçülerini belirler.
c) Mevcut sosyo-ekonomik şartları, üretim maliyetlerini ve gelir seviyesini, milletlerarası gelişmeleri, iç ve dış ticareti, tarım ve besin dalının mevcut durumunu ve gelişme trendi ile etraf faktörlerini dikkate alarak bütüncül yaklaşımla tarım, ziraî sanayi ve kırsal kalkınmada entegrasyonu sağlayacak yönlendirmeleri yapar.
ç) Şura, arz teminatının temin edilmesi, verimliliğin artırılması ve ziraî üretimin geliştirilmesi için iklim değişikliğini de dikkate alarak uygun ekolojilerde arz ve talep ölçüsü ile yeterlilik oranına nazaran ziraî üretim planlaması yapar.
d) Şura, üretim planlamasını ziraî faaliyet alanlarına nazaran havza yahut işletme bazında belirler.
TEKNİK KOMİTE 3 YILLIK ÜRETIM PLANI HAZIRLAYACAK
Yönetmeliğe nazaran Teknik Komite’nin çalışma biçimi şöyle:
Teknik komite, liderin daveti üzerine salt çoğunluk ile toplanır. Muhtaçlık durumuna nazaran kâfi sayıda toplantı yapar. Toplantılarda teknik komite kararları, toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde liderin oyu tarafında karar alınmış sayılır.
Su kısıtı, sosyo-ekonomik şartlar, pazarlama imkanları, örgütlülük durumu, ziraî altyapı, ziraî sanayi durumu, depolama ve sürece kapasitesi, çiftçilerin mevcut alet ve ekipman varlığı, sulama durumu, münavebe, iş gücü imkanları, mera varlığı, otlatma kapasitesi, hayvan varlığı, su eserleri üretim potansiyeli ve çiftçi tecrübeleri göz önüne alınarak hazırlanacak rapor doğrultusunda eser yahut eser kümelerinde, üç yıllık devirleri kapsayacak biçimde havza yahut işletme bazında her yıl üretim planını hazırlar.
Bitkisel üretim alanında sulama durumunu göz önüne alarak, sulanan alanlarda en az üçlü, kuru alanda ise en az ikili münavebeyi içeren ekim nöbeti planı hazırlar ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüne sunar.
Teknik komite tarafından hazırlanacak planların ve raporlamaların tarihi ve bildirim takvimi Bakanlığın üretimden sorumlu ilgili ünitelerince belirlenir.
Teknik komite aldığı kararları Bakanlığa sunar ve bu kararlar Heyet tarafından uygun görülmesi halinde yürürlüğe girer. Teknik komite, Şura kararı doğrultusunda iş ve süreçleri yürütür.
Çiftçi üretim müsaadesi için il/ilçe müdürlüğüne başvuracak
Yönetmeliğe nazaran, çiftçiler üretimini yapmak istedikleri eser için Tarım İl/İlçe Müdürlüğüne başvurarak müsaade almak zorunda. Vilayet ve İlçe Müdürlükleri müracaatları 15 günde sonuçlandırmak zorunda.
Yönetmelikte Tarım ve Orman Vilayet İlçe müdürlüklerinin vazifeleri ise şöyle sıralanıyor:
1- İl müdürlüğü, teknik komite kararları ile üretim planlamasına ait teklifleri ilgili Bakanlık ünitelerine iletir.
2- İl müdürlüğü, Konsey kararı doğrultusunda vilayet geneline ilişkin üretim planlamasını uygular.
3- İl müdürlüğü, üretim planlaması çalışmalarının sekretaryasını, uyumunu, yürütülmesini, izlenmesini, değerlendirilmesini ve duyurulmasını sağlar.
4- İl/ilçe müdürlüğü, üretim planlamasına temel olmak üzere belirlenen takvim doğrultusunda çiftçi müracaatlarını alır.
5- İl/ilçe müdürlüğü, üretim müsaadesi müracaatlarını başvuru tarihinden itibaren on beş gün içerisinde kıymetlendirir ve planlamaya karşıt sonucu çiftçiye bildirir. Bildirim yapılmayan çiftçinin başvurusu onaylanmış sayılır.
6- İl/ilçe müdürlüğü, ziraî üretim planlamasına temel müracaatları Bakanlık ilgili kayıt sistemlerine kayıt eder.
7- İl/ilçe müdürlüğü, üretim müsaadesine temel denetim planı hazırlayarak denetim süreçlerini yürütür.
8- İl/ilçe müdürlüğü, her üretim yılında, yerinde ve/veya teknik denetim yapmak suretiyle ziraî faaliyet alanlarına nazaran tarım işletmelerini kayıt altına alır.
9- İl/ilçe müdürlüğü, bu Yönetmelikte belirtilen kurullar tarafından alınan kararların uygulanmasını sağlar, ilgili kişi ve kurumlara bildiri ederek takibini yapar.
10- İl/ilçe müdürlüğü, bu Yönetmelik kararlarının uygulanmasında gerçeğe ters beyanda bulunanlar hakkında gerekli süreçlerin yapılmasını temin eder.
