Caltech Üniversitesi’nden Önemli Gözlem Bulunması
Caltech Üniversitesi’nin resmi web sitesinde yayımlanan habere göre, The Astronomical Journal dergisinde iki ayrı makalede sunulan bulgular, üniversitenin önderliğindeki bir gökbilimci ekibi tarafından keşfedildi. Bu yeni çalışmalarda, 103 ışık yılı uzaklıkta yer alan TOI 560 adlı yıldız sistemindeki iki mini Neptün gezegeninden birinin detaylı analizi gerçekleştirildi. Bu analiz için, Hawaii’deki Maunakea’nın zirvesinde bulunan W. M. Keck Gözlemevi kullanıldı. Ayrıca, 73 ışık yılı uzaklıktaki HD 63433 sisteminde dönen iki mini Neptün gezegeni üzerine de NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu ile önemli gözlemler yapıldı.
Elde edilen sonuçlar, atmosferik gazın TOI 560’taki TOI 560.01 olarak adlandırılan en içteki mini Neptün’den ve HD 63433’teki HD 63433c olarak bilinen en dıştaki mini Neptün’den kaçtığını göstermektedir. Bu durum, mini Neptünlerin süper Dünyalara dönüşme potansiyeline işaret etmektedir.
Her iki çalışmanın baş yazarı ve Caltech’te yüksek lisans öğrencisi olan Michael Zhang, “Gökbilimcilerin çoğu, genç ve küçük mini Neptünlerin buharlaşan atmosferleri olması gerektiğinden şüpheleniyordu. Ancak şimdiye kadar kimse bunu gözlemlememişti,” dedi.
Çalışma ayrıca, TOI 560.01 çevresindeki gazın ağırlıklı olarak yıldıza doğru kaçtığını ortaya koydu. Zhang’ın danışmanı ve çalışmanın ortak yazarı, Gezegen Bilimi Profesörü Heather Knutson, “Çoğu model gazın yıldızdan uzağa akması gerektiğini tahmin ettiğinden, bu beklenmedik bir durumdu. Bu gaz çıkışlarının pratikte nasıl işlediği hakkında hala öğrenmemiz gereken çok şey var,” ifadelerini kullandı.
Knutson, “Dış gezegen bilimcileri olarak, beklenmeyeni beklemeyi öğrendik. Bu egzotik dünyalar, Güneş Sistemimizde gözlemlediklerimizin ötesine geçen yeni fizik ile bizi sürekli şaşırtıyor,” şeklinde konuştu.
“TOI 560.01’den Kaçan Helyum, Genç Bir Mini Neptün” başlıklı çalışma, NASA tarafından finanse edildi. “HD 63433c, Genç Mini Neptün’den Devam Eden Kütle Kaybının Tespiti” başlıklı diğer çalışma ise, NASA, Avrupa Araştırma Konseyi, Bilim ve Teknoloji Tesisleri Konseyi (İngiltere), Ulusal Uzay Araştırmaları Merkezi (Fransız Uzay Ajansı), Ulusal Bilim Vakfı, Tennessee Eyalet Üniversitesi ve Tennessee Mükemmellik Merkezleri Programı tarafından desteklenmiştir.
Öte Gezegenler Üzerine Bilgiler
Güneş benzeri yıldızların yörüngesinde dönen ilk öte gezegenler, 1990’ların ortalarında keşfedilmiştir. Bu gezegenler, iki ana gruba ayrılmaktadır: mini Neptünler ve süper Dünyalar. Güneş sisteminde bu tür gezegenler bulunmamaktadır.
- Süper Dünyalar: Dünya’nın 1,6 katı büyüklüğünde (ve bazen 1,75 katı) olan gezegenlerdir.
- Mini Neptünler: Dünya’nın iki ila dört katı büyüklüğünde olan gezegenlerdir.
Bu gezegenlerin yıldızlarından aldıkları radyasyon, atmosferlerini soyarak, kaynar su dolu bir tencereden çıkan buhar gibi sıcak gazların kaçmasına neden olmaktadır. Mini Neptünler, güneş sisteminin dışındaki yıldızların etrafında dönen gezegenler olarak bilinen bir dış gezegen sınıfını temsil etmektedir. Neptün gezegeninin daha küçük, yoğun versiyonları olan bu dünyalar, kalın gaz örtüleriyle çevrili büyük kayalık çekirdeklerden oluşmaktadır.
