Burun Spreylerine Bağımlılık: Bir Tehdit
Dünyada sigara içiminden sonra en yaygın bağımlılığın burun spreyleri olduğu belirtiliyor. Op. Dr. Bilgehan Aydın, bu bağımlılığın en büyük sebeplerinden birinin burun spreylerine kolay erişim olduğunu ifade ediyor. Reçetesiz bir şekilde temin edilebilen bu ürünler, birçok insan için ciddi bir bağımlılık kaynağı haline gelmiştir. Aydın, belli başlı markaların burun tıkanıklığını geçici olarak çözmek yerine, belirli bir kullanım süresinden sonra kronik tıkanıklığa yol açabileceğini vurguluyor. Ayrıca, bu spreylerin bazı vakalarda koku alma duyusunun büyük ölçüde veya tamamen kaybolmasına neden olabileceğini de ekliyor.
Burun Spreylerinin Uzun Dönemdeki Zararları
Aydın, burun spreylerinin uzun vadede neden olabileceği zararlara dikkat çekiyor: “Bu ilaçlar, damar büzüştürücü etkileri sayesinde burun içindeki konkalara, yani burun etlerine küçültme etkisi yaparlar. Burnun iç yapısında yoğun bir kan akışı bulunmaktadır. Bu akış, burundan içeri giren havanın sıcaklığını düzenlemek ve kirli partiküllerin burun deliğinden geçişini azaltmak amacıyla şişerek hava akışını kontrol etmek içindir. Ancak burun spreyleri, damarları büzüştürdükleri için kan dolaşımını kısıtlayıcı bir etki ortaya çıkarmaktadır. Bu durum, burun içindeki dokuların beslenmesini olumsuz etkileyerek burun orta bölmesinde delikler açılmasına ve uzun vadede koku kaybı gibi ciddi zararlara yol açabilmektedir.”
Bağımlılık Oluşumu
Aydın, burun spreyi bağımlılığının, uyarıcı madde bağımlılığından çok daha farklı bir boyutta olduğunu vurguluyor. “Bu bağımlılıkla başa çıkmak içinse, kliniğimdeki hekim arkadaşlarımla birlikte oluşturduğumuz bilimsel araştırma grubuyla, doğal burun spreyleri üretmeye niyetliyiz. Türkiye, 5 binden fazla endemik bitki türüne ev sahipliği yapmasına rağmen, bu bitkilerden farmakolojik olarak gerekli faydayı sağlayamamaktadır. Ülkemizde, ne yazık ki sadece parasetamol gibi kimyasallar üretilmektedir. Biz, coğrafyamıza özgü olan karanfil ve sumak gibi bitkileri kullanarak burun içindeki mikropları öldüren doğal bir sprey geliştirmeyi hedefliyoruz. Özellikle karanfilden elde edilen ojenol yağı, müthiş bir antiseptik etkiye sahiptir. Ayrıca Adıyaman, Hatay, Mardin ve Malatya bölgelerinde bolca bulunan kenger sakızı ve acı kavun gibi organik bitkilerle de spreyler üretmeyi planlıyoruz. Bu süreçte başarılı olursak, kimyasal içerikli burun spreylerine bağımlılığı en aza indirmeyi umuyoruz.”
