Jeff Bezos’un kurduğu ve merkezi Washington’da yer alan havacılık ve uzay araştırma şirketi Blue Origin, uzay turizmi alanındaki faaliyetlerine hız kazandırarak, New Shepard roketinin uçuşları için bilet satışı yapacağını duyurdu. Şirket, biletlerin fiyatları ve satış koşulları hakkında henüz bilgi vermemiş olsa da, 5 Mayıs’ta resmi internet sitesi üzerinden tüm detayların paylaşılacağı bildirildi.
Blue Origin’in Twitter hesabından yapılan açıklamanın ardından, sosyal medyada Elon Musk’ın liderliğindeki SpaceX şirketi de gündeme geldi. İki şirket arasındaki uzay turizmi rekabeti, güvenilirlik, ekonomik durum ve hukuksal boyutlarıyla kıyaslanmaya başlandı.
Uzay Turizmi Rekabeti ve Hukuki Boyutları
Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan Hava ve Uzay Hukuku Uzmanı Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, “Blue Origin, henüz tüm detayları açıklamamış olsa da uzay turizmi rekabetinin beklenen bir gelişme olduğunu söyleyebiliriz. Şirketler arası rekabetin daha da artacağı bir dönemdeyiz. Uzaya çıkış biletlerinin satışa sunulması, birçok hukuksal sonucun doğmasına yol açacak. Özellikle sigorta hukuku ve bilet satış fiyatları ile ilgili sorunlar gündeme gelecektir. Ayrıca, uzay yolcuğu yapacak bireylerin bilet satın alması durumunda, beklenmeyen olaylar yaşanabilir. Örneğin, kazalar veya hukuksal engeller gibi durumlar, şirketler hukuku çerçevesinde önemli tartışmalara yol açabilir,” şeklinde konuştu.
İki Şirket Arasındaki Rekabetin Önemi
SpaceX ve Blue Origin’in projeleri ve gelişmeleri hakkında bilgi veren Gölcüklü, “SpaceX, çok gezegenli yaşam kavramı üzerine projeler geliştirirken, robot teknolojilerini de bu alanda ilerletmekte. Hızla daha fazla projeyi hayata geçirme çabası içinde olan SpaceX, ortaya çıkan hatalardan ders alarak yoluna devam ediyor. Blue Origin ise daha temkinli adımlarla ilerliyor ve hata oranı daha düşük. Bu iki şirket arasındaki rekabet, uzay turizminin gelişimi açısından oldukça kritik bir öneme sahip,” diye ekledi.
Bilet fiyatlarının merak konusu olduğunu fakat şirketin henüz bir fiyat açıklamadığını vurgulayan Gölcüklü, sözlerine şöyle devam etti: “Yabancı basında çıkan haberlere göre, Blue Origin’in New Shepard roketi ile uzaya gitmek isteyenlerin 250-300 bin dolar arasında bir ücret ödemesi bekleniyor. SpaceX ise bu fiyatın çok altında bir ücret talep edebileceğini iddia ediyor. Bu detaylar zamanla netleşecek. Ancak günümüz gelişmelerine baktığımızda, ticari şirketlerin uzay yarışında aktif bir rol aldığını söyleyebiliriz. Devletlerin uzay ajansları artık yalnız bir aktör değil. Uzay turizmi, karmaşık ve gelişmiş uzay araçları gerektiren bir alan olduğu için bu alanda devletler arası iş birliği de oldukça önemli hale geliyor. Şirketler, kendi finansmanlarını sağlarken, devlet uzay ajansları ile iş birliği içerisinde bu alanda ilerlemeye çalışıyorlar,” dedi.
Ticari Uzay Kanunu Gelişmeleri
Uzay turizmindeki gelişmelerin rekabeti artırdığını belirten Gölcüklü, öncü ülkelerin ‘ticari uzay kanunu’ düzenlemeleri yaptığını ifade etti. Gölcüklü, “Uzay araçlarının pencereleri, sıradan uçak pencerelerinden çok daha büyük. Bu tasarım, yolcuların yüksekten dünyayı ve uzayı görebilmelerine olanak tanıyor. Seyahatler genellikle az sayıda yolcu ile gerçekleştirilecek. Tüm bu unsurlar, rekabeti artırırken aynı zamanda özel hukuk alanında daha önce karşılaşmadığımız pek çok yeni sorun yaratıyor. Bu nedenle, ABD gibi öncü ülkeler mevcut yasal düzenlemeleri yetersiz bulup ticari uzay kanunları çıkarmaya başladılar. Bizim de bu noktada benzer bir ticari uzay kanunumuz olabilir. Çünkü dünya bu yönde evriliyor. Ayrıca, sadece SpaceX ve Blue Origin rekabeti ile sınırlı kalmayıp, ileride pek çok farklı şirketin de bu alanda yer alacağını öngörebiliriz,” diyerek sözlerini tamamladı.
