Besin Alerjileri Hakkında Bilgiler
Besin alerjileri, bağışıklık sistemimizin belirli gıda proteinlerini “tehlike” olarak algılaması ve buna anormal tepkiler vermesi sonucu ortaya çıkan durumlardır. Bu alerjiler, genellikle bebeklik ve çocukluk dönemlerinde görülse de, erişkinlerde de gelişebilir. Son yıllarda besin alerjilerinin görülme sıklığı dünya genelinde artış göstermekte ve bu durum, önemli bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendirilmektedir. Araştırmalar, erişkinlerde besin alerjisi oranının yaklaşık %3, çocuklarda ise %6 civarında olduğunu göstermektedir.
Hangi Besinler Alerjiye Neden Olur?
Yüz yetmişten fazla besinin alerjiye sebep olabileceği bilinmektedir. Ülkemizde en sık görülen besin alerjisi kaynakları şunlardır:
- İnek sütü
- Yumurta
- Kuruyemişler (fındık, ceviz, yer fıstığı)
- Soya
- Buğday
- Balık
- Kabuklu deniz ürünleri
- Daha nadir olarak mercimek, susam ve kırmızı et
Besin Alerjisi Belirtileri
Besin alerjileri, genellikle iki tür bulgu ile kendini gösterir. İlk olarak, “erken tip besin alerjisi” olarak bilinen durumda, alerjik reaksiyonlar gıdanın tüketilmesinden sonraki ilk iki saat içinde ortaya çıkar. Bu tür alerjilerin belirtileri arasında:
- Ciltte yaygın kaşıntı ve kızarıklık
- Dil ve dudaklarda şişme
- Ses kısıklığı ve nefes darlığı
- Öksürük
- Morarma
- Bulantı ve kusma
- Tansiyon düşüklüğü ve bayılma
Besin alerjileri arasında en ciddi ve ölümcül olabilen durum, “alerjik şok” tablosudur.
İkinci tür ise “geç tip besin alerjisi”dir. Bu tür alerjiler, genellikle 6 ay altındaki anne sütü ile beslenen bebeklerde, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
- Kanlı, mukuslu, sümüksü ve yeşil renkli dışkılama
- Şiddetli gaz sancıları
- Makat çevresinde kızarıklık
- Kol içleri, diz arkaları, yanaklar, kulak arkaları, boyun ve göğüs ön yüzünde kaşıntılı, kuru, kızarıklıklar
- Alerjik egzema
- Tedaviye yanıt vermeyen reflü
Besin Alerjisi Tanısı
Besin alerjisinin tanısını koyabilmek için hastanın öyküsü oldukça önemlidir. Öyküden sonra, cilt ve kan testleri ile “besin karşılaşma testleri” gibi yöntemler kullanılarak tanı konulmaktadır. Ancak, ciltten yapılan alerji testleri ve besin karşılaşma testleri, “alerjik şok” riskinden dolayı dikkatli bir şekilde, alerji uzmanları tarafından yapılmalıdır.
Besin Alerjisinin Tedavisi
Alerjik reaksiyonları önlemenin ve tedavi etmenin en etkili yolu, hastanın alerjik olduğu besinlerden kaçınmaktır. Hafif reaksiyonlar için alerji şurupları kullanılabilirken, alerjik şok gibi ağır reaksiyon durumlarında adrenalin iğneleri hayati önem taşır.
Besin Alerjilerinin Seyri
Bazı besinlere karşı gelişen alerjilerin zamanla düzelme eğilimi gösterdiği bilinmektedir. Örneğin, inek sütü ve yumurta alerjileri genellikle yaşla birlikte geçebilirken, yer fıstığı, balık, kabuklu deniz ürünleri ve kuruyemiş alerjileri ise çok uzun yıllar hatta ömür boyu sürebilmektedir.
