Bel Kayması Nedir?
Bel kayması, omurga kemiklerinin çeşitli sebeplerle öne veya arkaya doğru kayması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Normal şartlarda, omurlar üst üste düzgün bir düzen içinde yer alır ve aralarındaki eklem ve bağ dokuları ile birbirlerine bağlıdır. Her omurun arasında bulunan bu dokular, ön kısımda disk, arka kısımda ise faset eklem olarak adlandırılır. Bel kayması durumunda, omurlardan biri ya öne ya da arkaya doğru kayarak, omurilik ve sinirlerin sıkışmasına neden olur. Genellikle yaşlanma ve yıpranma ile ilişkili olarak ortaya çıkan bel kayması, sıklıkla L4 omurunun L5 omuru üzerinde öne doğru kayması şeklinde görülmektedir. Bu durum çoğu zaman dar kanal problemleriyle de birlikte seyreder. Bel kaymasının en yaygın belirtileri arasında, her iki bacakta ağrı, uyuşukluk ve yanma hissi yer alır. Bel kaymasının beş farklı türü bulunmaktadır; yaşlılıkta görülen dejeneratif kaymalar, cerrahi müdahaleler sonrası gelişen kaymalar ve çocukluk çağında doğumsal sorunlara bağlı kaymalar en sık rastlanan çeşitlerdendir.
Hangi Belirtiler Görülür?
Bel kayması yaşayan bireylerde genellikle aşağıdaki belirtiler görülmektedir:
- Belde ve kalçada meydana gelen ağrılar,
- Öne doğru eğilirken ağrıların artması,
- Arkaya doğru eğilirken ağrının azalması,
- Yürürken bel ağrısının ortaya çıkması,
- Bacaklarda krampların hissedilmesi,
- Bel, kalça ve sırt kaslarında gerginlik hissi,
- Uyluk veya kalçada ağrı, hissizlik, karıncalanma ya da zonklama hissi,
- Bacaklarda kuvvet kaybı,
- Hareket etmede zorluk.
Bel Kayması Türleri Nelerdir?
Bel kayması, doğuştan ve edinsel olmak üzere iki ana grupta incelenebilir. Doğuştan gelen bel kaymalarında, omurların gelişim bozukluklarına bağlı sorunlar ortaya çıkar ve iki omur arasındaki bağlantı zayıflar. Bu durum, ergenlik döneminde ağrıya neden olsa da, yetişkinlikte ciddi bir sorun haline gelmeyebilir. Ancak ilerlemiş vakalarda şiddetli ağrılar, idrar kaçırma ve hatta felç gibi ciddi semptomlar görülebilir.
Edinsel bel kaymaları ise üç farklı türde değerlendirilebilir:
- Dejeneratif Spondilolistezis: Yaşın ilerlemesi ile birlikte omurga ve çevresindeki dokuların kayması sonucu ortaya çıkar. Genellikle 40 yaş üzeri bireylerde, yaşlanmaya bağlı yıpranma ve dejenere olma durumları sebebiyle görülür. Bel ve bacak ağrısının yanı sıra, bacaklarda hissizlik, güçsüzlük ve yürümekte zorluk gibi belirtiler gözlemlenir.
- Spondilolizis: Bel bölgesine aşırı yüklenme sonucunda stres kırığı meydana gelir. Bu durum, bel ve kalça ağrılarına yol açarken, bazı vakalarda kaslarda gerilme hissi, güçsüzlük, bacaklarda hissizlik ve yürüme zorluğu gibi belirtiler de görülebilir.
- Travmatik Spondilolistezis: Kazalar sonucunda oluşan bu durum, omurlar arasında bulunan disklerde meydana gelen dejenerasyon ve faset eklemin travmaya maruz kalarak parçalanması ile ilişkilidir. Ağrının şiddeti ve diğer semptomlar, yaşanan travmanın büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Bel kayması teşhisi için öncelikle bir uzman doktora başvurulmalıdır. Doktor, hastanın şikayetlerine göre standart bir bel röntgeni isteyebilir. Röntgen, omurga kemikleri arasındaki kaymanın öne ve arkaya doğru eğilme ile artıp artmadığını belirlemek için çeşitli pozisyonlarda çekilebilir. Ancak stres kırıklarının tespiti için röntgen yeterli olmayabilir; bu durumda bilgisayarlı tomografi (BT) çekilerek omurganın yapısı, eklemlerin durumu ve sinir sıkışmaları detaylı bir şekilde incelenir.
Bel Kayması Tedavisi
Bel kayması tedavi yöntemleri, kaymanın türüne ve semptomların şiddetine bağlı olarak belirlenmektedir. Bazı hastalar için dinlenmek ve karın ile sırt kaslarını güçlendiren egzersiz programları yeterli olabilir. Bunun yanı sıra, hastaların fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne yönlendirilerek, kendilerine özel bir program oluşturulması önerilebilir. İlaç tedavisi de uygulanabilir. Ancak ilerlemiş vakalarda, cerrahi müdahale en etkili çözüm olarak öne çıkmaktadır.
