Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurların arasında bulunan ve süspansiyon işlevi gören jöle kıvamındaki yumuşak dokunun, dış kapsülünü aşarak dışarı çıkması ve sinirlere baskı yaparak ağrı, uyuşma, karıncalanma veya kuvvet kaybı gibi belirtilere yol açması durumudur. Bu durum, genellikle öksürme, ıkınma veya gülme gibi eylemlerle artar. Bel fıtığı, aşırı kilo, ağır yük kaldırma, ani gerilim, yaşlanma ve dejenerasyon gibi faktörlerle tetiklenebilir. Diskin dış kısmındaki halkada meydana gelen zayıflama veya yırtılma sonucunda fıtıklaşma oluşur.
Özellikle ani başlangıçlı bel fıtıkları, ağırlık kaldırma, travma veya ani hareketlerle oluşabilir. Bazı hastalar, zaman zaman kendiliğinden geçen bel tutulması atakları yaşayabilir. Bu ataklar genellikle göz ardı edilse de, zamanla şiddetli bel tutulması ve ağrıya dönüşebilir, bu da hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Orta hat bel fıtıklarında hastalar, ağrıyı genellikle bel bölgesinde hissederken; yana çıkan fıtıklarda ağrı, genellikle bir bacağa yayılma ile kendini gösterir. Ağrı ile birlikte bacakta uyuşma, güç kaybı, refleks ve denge kayıpları da ortaya çıkabilir. Hastalar, otururken ve yürürken zorluk yaşayabilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığının belirtileri arasında şu durumlar yer alabilir:
- Ağrı
- Uyuşma
- Karıncalanma
- Kuvvet kaybı
- Yanma hissi
- Üşüme
Kronik ve ilerlemiş vakalarda, düşük ayak, idrar veya gaita problemleri de gelişebilir.
Bel Fıtığını Tetikleyen Sebepler Nelerdir?
Bel fıtığını tetikleyen başlıca sebepler şunlardır:
- Öne eğilerek ağır kaldırma
- Obezite
- İş hayatı (sporcular, ağır işlerde çalışanlar, masa başı işi yapanlar, ev işleri)
- Uzun süre oturma
- Sigara kullanımı
- Diyabet
Bel Fıtığı En Çok Kimlerde Görülür?
Erişkinlerin yaklaşık %80’i hayatlarının bir döneminde en az bir kez bel ağrısı ile karşılaşmaktadır. Bel fıtığı, genellikle 30 ila 60 yaş arasındaki bireylerde sık görülmesine rağmen, hemen hemen her yaş grubunda ortaya çıkabilir.
Bel Fıtığı Patlar mı?
Bel fıtığı, patlama durumu göstermez; bunun yerine dış sağlam kısımdan sızarak sinire yumuşak bir basınç oluşturur. Patlamış olarak adlandırılan fıtıkların, patlamamış olanlardan daha erken iyileştiği bilimsel bir gerçektir.
Bel Fıtığı Tedavisinde En Önemli Metot Nedir?
Bel fıtığı tedavisinde en önemli metot, bu alanda yetkin, bilgili ve deneyimli bir uzman doktordur. Uzman doktor, hangi tedavi yönteminin uygulanması gerektiğine en iyi şekilde karar verebilecek donanıma sahiptir.
Bel Fıtığı Hangi Yöntemlerle Tedavi Edilir?
Bel fıtığı tedavisinde şu yöntemler uygulanabilir:
- İstirahat: Disk içi basıncı ve omur çevresindeki yumuşak dokularda yüklenmeyi azaltarak iyileşme sürecine katkıda bulunabilir.
- Yatak Seçimi: Yatak ne sert ne de aşırı yumuşak olmalı; hasta sırt üstü, sağ veya sol yan pozisyonda yatabilir.
- Uzman Gözetimi: Fıtık ve bel ağrısını tetikleyen etkenleri ayırt edebilen bir uzman ile tedavi süreci yürütülmelidir.
Tek bir yöntemle tedavi olunduğu düşüncesi yanlıştır; çoklu yöntemlerin uygulanması büyük önem taşır. Manuel terapi, proloterapi, nöral terapi, kuru iğneleme ve kök hücre uygulamaları tek başlarına yeterli çözüm sunmaz. Kortizon, lazer, ozon, hidroterapi, radyofrekans gibi yöntemlerle de bel fıtığına kesin bir çözüm sağlanamamaktadır. Sülük, hacamat ve yüzeyden uygulanan kremlerin ise etkili olmadığı bilinmektedir.
Ameliyat, yalnızca hastaların %1-2’sinde gereklidir. Bu durumlar arasında dışkı ve idrar tutamama, cinsel fonksiyon bozuklukları ve tıbbi tedaviye rağmen ilerleyen kuvvet kaybı yer alır. Ancak ameliyatlar ve disk içi uygulanan nükleoplasti veya anuloplasti gibi yöntemler, diske zarar verebilir ve ilerleyen süreçte yeni problemleri tetikleyebilir. Ameliyatın endoskopik veya mikrocerrahi olması daha cazip görünse de, açık cerrahi gibi diskte volüm azalmasına neden olur; dolayısıyla diske verilen zararı engelleyemez.
Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?
Bel fıtığı olan bireylerin dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:
- Ani hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
- Spor yaparken belin zorlanmaması sağlanmalıdır.
- Uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalıdır.
- Eğilirken dizler kırılarak bel düz tutulmalıdır.
- Omurgayı zorlayacak hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Kilo almaktan kaçınılmalı, kilolu olanlar normal kilolarına dönmelidir.
- El çantası yerine hafif sırt çantası tercih edilmelidir.
- Uzun süre ayakta durulmamalı; ayakta duruluyorsa bir yere yaslanılmalıdır.
- Sırt üstü veya yan yatarak dinlenmek tercih edilmelidir.
- Dik ve kısa süreli oturulmalı; bel desteklenmelidir.
