Baş Ağrısı Nedir?
Baş ağrısı, insanların yaşamları boyunca sıkça karşılaştığı bir sağlık sorunudur. Stres, soğuk algınlığı, kansızlık, yüksek tansiyon gibi pek çok faktör baş ağrısına neden olabilir. Baş ağrıları, genellikle iki ana kategoriye ayrılır: birincil baş ağrıları ve ikincil baş ağrılar.
Birincil ve İkincil Baş Ağrıları
Birincil baş ağrıları, başka bir hastalıktan kaynaklanmayan, doğrudan baş ağrısına neden olan durumlardır. Bu baş ağrıları arasında en yaygın olanları migren, gerilim tipi baş ağrıları ve küme baş ağrılarıdır. Öte yandan, ikincil baş ağrıları ise %10 oranında görülen, belirli bir hastalıkla ilişkili olarak ortaya çıkan baş ağrılarıdır. Bu tür baş ağrıları, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit ve menenjit gibi durumlar sırasında gelişebilir.
Küme Baş Ağrısı Belirtileri
Küme tipi baş ağrıları, genellikle 15 dakika ile 3 saat arasında süren ve haftada bir ay boyunca birden fazla kez meydana gelen, günde sekiz kez görülebilen ağrılardır. Bu baş ağrılarının neden olduğu ağrı, tek taraflı ve şiddetli olup genellikle keskin veya yakıcı bir nitelik taşır. Ağrı çoğunlukla bir gözün içinde veya çevresinde hissedilir. Etkilenen bölge, kızarır ve şişebilir; ayrıca göz kapağı sarkabilir ve etkilenen tarafta burun tıkanıklığı ve akıntı görülebilir.
Baş Ağrısının Tedavi Yöntemleri
Baş ağrısını tedavi etmenin en yaygın yöntemleri arasında dinlenme ve ağrı kesici ilaçların kullanımı yer alır. Ancak, aşırı ağrı kesici kullanımı baş ağrısına yol açabileceği için doktor tavsiyesine uyulması son derece önemlidir. Ayrıca, ilaç kullanmak istemeyen, ilaç kullanmayı aksatan, çocuklar ve hamileler ile karaciğer veya böbrek yetmezliği olan hastalarda sinir blokajı tedavileri tercih edilebilir.
Sfenopalatin Ganglion Blokajı Nedir?
Sfenopalatin ganglion (SPG), baş ağrısı bozuklukları ile ilişkili olan trigeminal sinir ile yakın bir ilişkiye sahip sinir hücreleri topluluğudur. Bu ganglion, otonom sinirleri ve duyu sinirlerini içerir. Otonom sinirler, bağırsak ve mesane hareketleri, kalp atışı, terleme, tükürük salgılama gibi organ fonksiyonlarını kontrol eden özel sinirlerdir. SPG, burun kemiklerinin hemen arkasında yer alır ve gözyaşı üreten lakrimal bezler ile burun ve sinüslerin iç astarını besler.
Bir sinir bloğu, anestezi yardımıyla sinire ağrı iletimini durdurmayı amaçlayan bir prosedürdür. SPG bloğunda, gangliondaki sinirlerin toplandığı bölgeye anestezik bir madde uygulanır. Bu işlem, burundan geçerek en az invaziv biçimde gerçekleştirilir. Prosedürün riskleri genellikle minimaldir; işlem sırasında ve sonrasında rahatsızlık, yutkunma sırasında uyuşma hissi, anesteziden kaynaklı acı tat, burun kanaması ve baş dönmesi gibi belirtiler görülebilir. Bu yan etkiler genellikle birkaç dakika ila birkaç saat içinde geçer. Nöbet, enfeksiyon ve alerjik reaksiyon riski ise oldukça düşüktür. Bu blokajın ertesi günü faydalarının görülmesi beklenir ve etkinliği 6 aydan fazla sürebilir, %70’lerin üzerine çıkabilir.
Radyofrekans Uygulamasıyla Sfenopalatin Ganglion Blokajı
Küme baş ağrılarında görüntüleme eşliğinde yapılan iğne ile sfenopalatin gangliyona radyofrekans uygulaması, kronik baş ağrılarında başın arka kısmındaki oksipital major ve minör sinirlerine lokal anestezi veya radyofrekans uygulaması, trigeminal nevraljide trigeminal sinirin kafa içinden köken aldığı yere görüntüleme eşliğinde iğne ile girilerek ganglion blokajı ve radyofrekans uygulaması gibi yöntemler oldukça yaygındır. Radyofrekans uygulaması ile ganglion blokajının başarı oranı oldukça yüksektir. Olası riskleri en aza indirmek için bu işlemlerin bir algoloji-ağrı uzmanı tarafından gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Prof. Dr. Ali Kemal Erdemoğlu
