Baltimore’da Kara Delik Keşfi: Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nden Önemli Araştırma
Maryland eyaletinin Baltimore kentindeki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nden bir ekibin, Astrofizik Dergisi’ne (Astrophysical Journal) sunduğu ve arXiv’de önbaskı olarak yayımlanan çalışma, kara deliklerle ilgili yeni bir gizemi gün yüzüne çıkardı. Bu makaleye göre, Samanyolu galaksisi içinde ilk kez dolaşan bir kara delik tespit edildi; kara deliklerin görünmez olması nedeniyle, bu gezgin versiyonla ilgili sonuçlara, çevresindeki uzayda hareket eden ışığın etkileri incelenerek ulaşılmıştır.
Sputnik’in haberine göre; araştırmayı yöneten Kailash Sahu, “izole ve yıldız kütleli bir kara deliğin ilk kesin tespiti ve kütle ölçümünü gerçekleştirdiklerini” açıkladı. Elde edilen verilere göre, saniyede yaklaşık 45 kilometre hızla hareket eden bu gök cismi, Dünya’dan yaklaşık 5 bin 200 ışıkyılı uzaklıkta yer alıyor. Bilim insanları, kara deliğin bu alışılmadık derecede yüksek hızda hareket etmesini, ana yıldızının patlaması sonucu uzaya itildiği teziyle açıklıyorlar.
Keşfin kökleri, 2011 yılına kadar uzanan ilk çalışmalara dayanıyor ve bu araştırma Hubble Uzay Teleskobu’nun yardımıyla gerçekleştirildi. Bilindiği üzere, kara delikler görünür olmadıkları için doğrudan tespit edilemez; bu nedenle gökbilimciler, kara deliklerin çevresindeki uzay üzerindeki yerçekimi etkilerini inceleyerek onları tanımlamaya çalışıyorlar. Baltimore’daki ekip, gezgin kara deliğin yerçekimi alanından geçen uzak bir yıldızın yaydığı ışığı gözlemleyerek ilerleme kaydetti.
Ekip, ışığın görünürde bir neden olmaksızın nasıl büküldüğünü ve daha parlak hale geldiğini fark etti. Bu gözlemler, ışığın bir kara deliğin çekim alanından geçtiği sonucuna varmalarına yol açtı. Bilim dünyasında kütleçekimsel mikromercekleme olarak bilinen bu fenomen, uzay-zaman eğrilişine neden olarak daha önce de uzak gök cisimlerini tanımlamak için kullanılmıştı.
Serbest yüzen kara deliğin keşfi, iki ayrı kütleçekimsel mikromercekleme araştırmasının –Optik Kütleçekimsel Mercekleme Deneyi (OGLE) ve Astrofizikte Mikromercekleme Gözlemleri (MOA)– her ikisinin de 20 Temmuz 2011’de zirveye ulaşacak bir olayı Haziran 2011’de tespit etmesiyle başladı. Ardından, bu gözlem MOA-2011-BLG-191/OGLE-2011-BLG-0462 olarak adlandırıldı ve toplamda 270 gün sürdü. Araştırmacılar, 2017 yılına kadar Hubble Uzay Teleskobu ile gözlemlerine devam ettiler. Sonuç olarak, topladıkları verileri analiz eden ekip, söz konusu gök cisminin muhtemelen bir yıldız değil, bir kara delik olduğu sonucuna vardı ve bu kara deliğin kütlesinin, Güneş’in 7.1 katı olduğunu hesaplamayı başardı.
