B12 Vitamini Eksikliği: Nedenleri ve Belirtileri
B12 vitamini eksikliği, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve uzun vadede vücutta kalıcı hasarlara hatta ölümcül sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, B12 vitamini eksikliğini yaşamamak için öncelikle eksikliğin nedenlerini anlamak oldukça önemlidir.
B12 Vitamini Eksikliğinin Nedenleri
B12 vitamini eksikliğinin en yaygın sebebi, yetersiz beslenmedir. Eğer besinlerden yeterli miktarda B12 vitamini alınmazsa, zamanla bu eksiklik kaçınılmaz hale gelir. Bu nedenle, B12 vitamini açısından zengin gıdaları düzenli olarak tüketmek gerekmektedir.
B12 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
B12 vitamini alımını artırmak için özellikle et, süt, yumurta, karaciğer ve balık gibi gıdaların tüketilmesi önerilmektedir. Sabah kahvaltısında veya haftada bir ya da iki kez akşam yemeklerinde karaciğer, balık veya et tüketmek, B12 vitamini eksikliğini gidermeye yardımcı olabilir. Ancak bazı bireyler, B12 açısından zengin besinler tüketseler bile vitamin değerlerini yükseltemeyebilirler. Bu durum genellikle yaşanan bazı sağlık sorunlarından kaynaklanabilir.
Mide Rahatsızlıkları
Gastrit gibi mide hastalıkları, mide duvarındaki hücrelerin azalmasına neden olabilir. Mide içerisindeki hücrelerin azalması, B12 vitamininin depolanmasını zorlaştırır.
Çölyak Hastalığı ve Yaşlanma
Yaş ilerledikçe B12 vitamini emilimi azalabilir. Bu nedenle, orta yaş üzerindeki bireylerin B12 vitamini alımına dikkat etmeleri önemlidir.
B12 Vitamini Eksikliği Kimlerde Görülmektedir?
- Vejeteryan Bireyler: Et, süt ve yumurta gibi hayvansal ürünleri tüketmeyen vejeteryanlar, B12 vitamini eksikliğine sıkça maruz kalabilir. Bu durum, ilerleyen dönemlerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Diyabet Hastaları: 50 yaş üzerindeki diyabet hastalarının, sık ilaç kullanan bireylerin B12 vitamini eksikliğini araştırmaları gerekmektedir.
- Çölyak Hastaları: Crohn hastalığı veya çölyak hastalığı gibi sindirim sorunları yaşayan bireylerde B12 vitamini eksikliği sık görülmektedir.
- Alkol Tüketenler: Alkol kullanımı, B12 vitamini emilimini olumsuz etkileyebilir.
- Cerrahi Zayıflama Operasyonu Geçirenler: Bu tür operasyonlar sonrası B12 vitamini emilimi azalabilir.
B12 vitamini eksikliği, vücutta çeşitli tepkimelere yol açar. İlk dönemlerde hafif aksaklıklar yaşanabilirken, zamanla bu eksiklikler daha ciddi rahatsızlıklara dönüşebilir.
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Yorgunluk ve Halsizlik: B12 vitamini eksikliğinde vücut, yeterli oksijen taşıyamaz, bu da yorgunluk ve halsizlik hissine yol açar.
- Diş Eti Kanaması: Diş etlerinde sürekli kanama, B12 eksikliğinin bir belirtisi olabilir.
- Kabızlık: Şiddetli ve sürekli kabızlık, B12 eksikliğinin önemli belirtilerinden biridir.
- Baş Ağrısı: Baş ağrısı ve konsantrasyon eksikliği de eksikliğin belirtileri arasındadır.
- Morarma: Kollarda ve bacaklarda görülen nedeni bilinmeyen morarmalar, B12 eksikliğine işaret edebilir.
Yaş Gruplarına Göre Günlük B12 Miktarları
- 0-6 Ay Arası: 0.4 mcg
- 7-12 Ay Arası: 0.5 mcg
- 1-3 Yaş Arası: 0.9 mcg
- 4-8 Yaş Arası: 1.2 mcg
- 9-13 Yaş Arası: 1.8 mcg
- 14-18 Yaş Arası: 2.4 mcg
- Yetişkinler: 2.4 mcg
- Gebelik ve Emzirme Dönemi: 2.6 mcg
B12 İçeren Yiyecekler
- İstiridye, midye gibi kabuklu deniz hayvanları
- Dana karaciğeri
- Tavuk ciğeri
- Uskumru
- Somon
- Ton balığı
- Ringa balığı
- Sardalye
- Alabalık
- Yengeç
- Karides
- Zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler
- Kırmızı et
- Süt
- Yoğurt
- Peynir çeşitleri
- Yumurta
B12 İğnesi Nedir?
B12 vitamini eksikliğini tedavi etmek için B12 vitamini iğnesi kullanılmaktadır. Bu iğne, yüksek oranda B12 vitamini içermekte olup, eksikliği hızlı bir şekilde normale döndürmeye yardımcı olur. B12 vitamini iğnesinin etkisi, uygulandıktan yaklaşık 15 gün sonra görülmeye başlanır. Kandaki B12 vitamini seviyesi, kan tahlili ile ölçülür ve yetişkinlerde 750-1000 arası değerler normal kabul edilir. İğnenin kullanım süresi ise doktor tarafından belirlenir ve genellikle kalçadan uygulanır.
B12 Fazla Olursa Ne Olur?
B12 vitamini, diğer vitaminlerin aksine, fazlalığı durumunda genellikle toksik etki göstermez. Yüksek miktarda alındığında yan etkilere yol açma olasılığı düşüktür. Ancak nadiren yan etkiler görülebilir:
- Vücudun farklı yerlerinde kaşınma
- Kalbin düzgün çalışmaması
- Sersemlik hissi
- Baş ağrısı
B12 Fazlalığı Nedenleri
- Hayvansal Ürün Tüketimi: B12 vitamini, hayvansal ürünlerde bolca bulunduğu için bu gıdaları aşırı tüketen bireylerde B12 fazlalığı görülebilir. Ayrıca, B12 fazlalığına sahip bireylerin çoğunda obezite de gözlemlenmektedir.
- Hastalıklar: B12 vitamini yüksekliği nadiren başka bir hastalığın belirtisi olabilir. Karaciğerde depolanan B12 vitamini, karaciğer hasarı sonucu dolaşıma salınabilir. Siroz ve hepatit gibi karaciğer hastalıkları bu duruma örnek teşkil eder. Ancak B12 fazlalığı tek başına bu hastalıkların teşhisi için yeterli değildir. Ayrıca, böbrek yetmezliği, hipereozinofilik sendrom ve bazı lösemi türlerinde de B12 vitamini miktarı artabilir.
B12 Fazlalığı Nasıl Önlenir?
B12 fazlalığını önlemek için bitkisel gıdalara yönelmek ve vitamin takviyelerini azaltmak önemlidir. Bunun yanı sıra, B12 fazlalığı başka bir hastalığın belirtisi olabileceği için, altta yatan rahatsızlığın zamanında teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi büyük önem taşır.
