Astronomlar, Yıldızın Gizemli Kayboluşunu Araştırıyor
Astronomlar, dev bir yıldızın aniden ortadan kaybolmasına dair açıklama arayışında. Bu ilginç olayla ilgili iki ana teori öne sürülüyor. İlk teori, yıldızın süpernova patlaması gerçekleştirmeden karadeliğe dönüşmüş olabileceği yönünde. Eğer bu durum doğrulanırsa, bu, uzay bilimleri tarihinde süpernova patlaması olmadan karadeliğe dönüşmenin mümkün olduğunu gösteren ilk örnek olacak. Mevcut teoriler genellikle dev yıldızların süpernova patlamasından sonra karadelik haline geldiğini öngörüyor; bugüne kadar bu teoriyi çürütecek herhangi bir gözlem yapılmamıştı.
Bu konudaki detaylar, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı bilimsel dergide yayımlanan bir makalede ele alındı. İkinci teori ise, yıldızın bir toz tabakasının arkasında kalmış olabileceği üzerine yoğunlaşıyor. İncelenen yıldız, PHL 293B olarak adlandırılıyor ve Kova (Aquarius) takımyıldızında, Dünya’dan 75 milyon ışık yılı uzakta yer alan Kinman Cüce Galaksisi’nde bulunuyor. Bu mavi ışıklı değişken yıldız, Güneş’ten yaklaşık 2,5 milyon kat daha fazla ışık yayıyor.
Bu tür yıldızlar genellikle dengesizdir ve parlaklıkları büyük dalgalanmalar gösterir. 2001 ile 2011 yılları arasında yıldızı inceleyen bilim insanları, ömrünün sonuna yaklaştığını tespit etmişti. Ancak Kinman Cüce Galaksisi’nin uzaklığı nedeniyle, içindeki yıldızları bireysel olarak gözlemlemek oldukça zordur. Fakat bilim insanları, farklı yöntemler kullanarak bu yıldızların izini sürebiliyorlar.
2019 yılında, İrlanda’daki Trinity College Dublin’den doktora öğrencisi Andrew Allan, ömrünün sonuna yaklaşan yıldızların nasıl öldüğünü anlamak amacıyla teleskopları bu galaksiye yönlendirdi. Ancak Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki Çok Büyük Teleskop’u, yıldızla ilgili hiçbir iz bulamadı. Allan, “Yıldızın aniden kaybolması bizi oldukça şaşırttı” diyerek şöyle ekledi: “Böylesine büyük bir yıldızın, parlak bir süpernova patlaması gerçekleştirmeden kaybolması son derece sıra dışı.” Yıldız, daha önce de dış katmanlarının bir kısmını uzaya salmıştı ve bu süreç 2011’de sona ermişti.
Nasa ve ESA/Hubble, Kinman Cüce Galaksisi’ni aşağıdaki gibi görüntüledi:
Görsel: NASA, ESA/Hubble, J. Andrews (U. Arizona)
Mavi ışıklı değişken yıldızlar, ömürlerinin sonuna yaklaştıklarında bu tür değişimlere maruz kalmaları açısından doğaldır. Gözlemler ve mevcut teoriler üzerinde çalışan bilim insanları, bu yıldızın süpernova olmadan kaybolmasıyla ilgili iki temel teori geliştirdi. Bu teorilerden biri, yıldızın daha az parlak bir yıldıza dönüşerek bir toz bulutu arkasında kalmış olması; diğeri ise yıldızın süpernova patlaması gerçekleştirmeden bir karadeliğe dönüşmesi yönündedir.
Allan, “Eğer bu teori doğrulanırsa, bunun mümkün olduğunu gösteren ilk gözlemi gerçekleştirmiş olacağız” dedi. Makalenin yazarlarından Jose Groh ise, “Yerel evrendeki en büyük yıldızlardan biri, gecenin karanlığına karıştı” açıklamasını yaptı. Yıldızın başına ne geldiğini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Avrupa Güney Gözlemevi, Aşırı Büyük Teleskop‘u 2025 yılında tamamlayacak. Bu teleskop, Kaybolan PHL 293B gibi yıldızların başına gelenleri daha net bir şekilde anlamamıza yardımcı olacak.
