Aşırı Para Harcamanın Nedenleri
Mevsim geçişlerinin insan psikolojisi üzerindeki etkileri, bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış bir gerçektir. Genellikle mevsim geçişlerinde yalnızca mevsimsel depresyonun ortaya çıktığı düşünülse de, ilkbahar aylarında günlerin uzaması, güneşin sıcak yüzünü yavaş yavaş göstermesi ve havaların ısınmasıyla birlikte, depresyonun zıttı olan bir duygu durum bozukluğu da kendini göstermeye başlar. Bu dönemde, duygulardaki aşırı taşma ya da yükselme, manik atak olarak adlandırılan duruma yol açabilir; bu da aşırı neşe, keyif, uykusuzluk, enerji artışı, çok konuşma isteği ve hatta aşırı para harcama gibi durumlarla kendini gösterebilir.
Depresyon ile Manik Dönem Arasındaki Farklar
İlkbaharda bireylerde görülen duygusal yükselme, kişinin kendini daha mutlu veya daha öfkeli hissetmesine neden olabilir. Bu mevsimde duygular, engel tanımayan bir şekilde yükselir. Duygusal çökme, normalden bir sapma olarak kabul edildiği gibi, duygulardaki aşırı yükselme de bir sapma olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu duygulardaki yükselme çok abartılı olmadığı sürece çevredekiler tarafından kolayca fark edilmeyebilir. Öte yandan, tekrarlayan bir sağlık sorunu olan depresyon, genellikle sonbahar ve kış mevsiminde kendini gösterir. Özellikle güneşe hasret Baltık ülkelerinde, mevsimsel depresyon ve bunun sonucunda intihar eylemlerinin yüksek oranda olduğu gözlemlenmiştir.
Hastalığın Teşhisine Yardımcı Belirtiler
İlkbaharda manik atağa yakalanan bireyler, çevreleri tarafından “Neşesi gayet yerinde, onu hiç bu kadar mutlu görmemiştim” gibi yorumlarla fark edilebilir. Bu dönemin en belirgin özelliği, duygu derecesindeki yükselmenin en az 7 gün boyunca, günün büyük bir bölümünde devam etmesidir. Düşüncelerin hızlanması, konuşmanın artması, az uykuya veya hiç uyumamaya rağmen enerjik hissetme, görülen diğer belirtilerdir. Ayrıca, olaylar arasında neden-sonuç bağlantısını görememe, düşünmeden yapılan riskli yatırımlar ve keyif alınan aktivitelerin kontrolsüz bir şekilde gerçekleştirilmesi de manik atağın belirtileri arasında yer alır.
Tedavi Edilmezse Tablo Ağırlaşabilir
Manik atak durumu bazen şiddetli hale geldiğinde, bu duygulara halüsinasyonlar veya hezeyanlar eşlik edebilir. Kişinin kendini yüksek bir mevkide görmesi, ermiş gibi hissetmesi veya doğaüstü varlıklarla (melekler veya şeytanlarla) konuştuğunu hissetmesi gibi aşırı uç belirtiler, bu düşünce içeriğinin bir sonucu olabilir. Manik atağın seyrine bağlı olarak, bu durum bipolar (iki kutuplu) bozukluk olarak adlandırılan bir rahatsızlığın parçası haline gelir. Diğer ruhsal hastalıklara göre genetik geçiş riski daha yüksek olan bu rahatsızlık, sık sık kronikleşme veya tekrarlama eğilimindedir.
Biyolojik Faktörler
Biyolojik açıdan, beyinde serotonin ve noradrenalin gibi bazı hormonların salınımının bozulduğu tespit edilmiştir. Bu tür bir rahatsızlık belirtisi gözlemlendiğinde, kişinin mutlaka bir uzmana başvurması gerekmektedir.
Duygu Durum Bozukluklarından Korunmak İçin Öneriler
- İlkbahar aylarında duygusal rahatsızlıklardan korunmak için beslenme düzeninde değişiklik yapılmalıdır. Sindirimi kolay olan besinler tercih edilmelidir.
- Dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı uygulanmalı ve vücudun ihtiyaç duyduğu günlük su miktarı kesinlikle alınmalıdır.
- Günlük en az 7 saat uyunmalı ve uyku düzenine dikkat edilmelidir. Uykuyu kaçıracak kahve ve çay gibi uyarıcılardan uzak durulmalıdır.
- Gün ışığından uzun süre yararlanılmalı, kapalı mekanlarda fazla vakit geçirilmemeli, evde ve iş yerlerinde güneş alan alanlar tercih edilmelidir.
- Ayrıca, güneş ışığını yansıtan açık renkli giysiler giyilmeli ve ince dokulu, nefes alabilen kıyafetler seçilmelidir.
- Kişideki enerji artışına dikkat edilmeli ve bulaşan bir neşe durumunda takip edilmelidir.
