Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Engin: Aşırı Beden Ağırlığı ve Bilişsel Fonksiyonlar
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Engin, sağlıksız bir beden ağırlığının diyabet ve kardiovasküler hastalıklar gibi birçok sağlık sorununun temelini oluşturduğunu vurguladı. Bu durumun yanı sıra, aşırı beden ağırlığının bilişsel fonksiyonların azalmasında bir risk faktörü olup olmadığının araştırıldığı yeni bir çalışmanın sonuçları da dikkat çekici bulgular sunmaktadır. Bu çalışma, ileri yaşlarda beden kitle indeksi (BMI) ile kortikal incelme hızı arasında olası bir bağlantı olduğunu göstermektedir.
Serebral korteks, beynin dış yüzey tabakasını oluşturur ve yüksek oranda nöronal hücre cisimciklerinden oluşan gri cevher içerir. Araştırmacılar, korteksin incelmesi ile bilişsel gerileme arasında bir ilişki olduğunu öne sürmektedir. Bu durum, daha yüksek bir demans (bunama) riski anlamını taşımaktadır. Yapılan çalışma, ortalama yaşı 64 olan 1,289 katılımcıyı kapsamaktadır. Araştırmaya katılanların BMI ve bel çevresi ölçümleri titizlikle yapılmıştır.
- 346 katılımcının BMI değeri 25’in altında bulunmuş ve bu grup ‘ideal’ olarak tanımlanmıştır.
- 571 katılımcıda BMI 25-30 arasında tespit edilmiş ve bu grup ‘kilolu’ olarak adlandırılmıştır.
- 372 katılımcıda ise BMI değeri 30’dan fazla bulunarak ‘obez’ grubu oluşturulmuştur.
‘İdeal’ gruptaki katılımcıların %54’ü kadın olup, ortalama bel çevresi ölçümü 83,8 santimetre olarak belirlenmiştir. ‘Kilolu’ grupta %56 kadın bulunmakta ve bel çevresi ölçümü 91,4 santimetre olarak kaydedilmiştir. ‘Obez’ grup ise %73 kadın içermekte ve bu gruptaki bel çevresi 104 santimetre olarak ölçülmüştür.
Büyük Ölçüde Değiştirilebilir Bir Faktör
Çalışma kapsamında aynı katılımcılara 6 yıl sonra MR çekimi yapılarak kortikal kalınlıklar ve toplam beyin hacimleri ölçülmüştür. Yüksek bel çevresi ölçümleri ve daha yüksek BMI değerleri olan bireylerde kortikal incelme riskinin daha fazla olduğunu gözlemleyen araştırmacılar, obezite ile gri cevherdeki azalma arasındaki ilişkiye dikkat çekmişlerdir. Bu ilişki, katılımcılar arasında yüksek tansiyon, alkol ve sigara kullanımı gibi faktörler göz önüne alındığında da benzerlik göstermektedir.
BMI düzeyi 25-30 arasında olan bireylerde her bir BMI artışının kortikal kalınlıkta 0,098 milimetre azalmaya yol açtığı görülürken, ‘obez’ grup için bu değer 0,207 milimetre olarak tespit edilmiştir. Normal yaşlanma sürecinde kortikal incelme hızı 10 yıl için 0,01 ile 0,1 milimetre arasında değişmektedir. Bu da ‘kilolu’ veya ‘obez’ bireylerin beyin yaşlanmasının yaklaşık 10 yıl daha erken gerçekleşmesi anlamına gelmektedir. Elbetteki, beden ağırlığı büyük ölçüde değiştirilebilir bir faktördür. Sağlıklı bir kiloyu koruyarak ya da aşırı kiloların bilinçli bir şekilde verilmesi ile beyin yaşlanması yavaşlatılabilir ve bu yaşlanmaya bağlı olası hafıza rahatsızlıklarının önüne geçilebilir.
