Sürekli artan girdi maliyetlerinin etkisiyle üretici enflasyonunun yüksek seyretmesi, ani iklim değişiklikleri, aşırı sıcaklar ve aşırı yağışlar gibi faktörler tarımsal üretimi ve gıda fiyatlarını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, çiftçilerin ana girdilerinden biri olan mazotta yapılan fiyat artışlarının tarımsal destekleri erittiğine dikkat çekerek, “Bu durum, nakliye fiyatlarını artıracak ve tüketiciye ulaşana kadar gıda fiyatlarının daha da yükselebileceği anlamına geliyor” dedi.
Bir Yıllık Zam Oranı Bir Ayda Yapıldı
Öte yandan, motorin fiyatlarına bugünden itibaren geçerli olacak şekilde 1.07 lira zam geldi. Bayraktar’ın aktardığına göre, son zamla birlikte mazot fiyatı aylık olarak %51.9, son bir yıl itibarıyla ise %49.9 oranında artış gösterdi. Yani, son bir yıllık zam oranının çok daha fazlası, seçim sonrası bir ay içerisinde gerçekleşti. Seçim sonrası yaklaşık iki buçuk aylık süre zarfında, mazot fiyatlarındaki artış oranı ise %96’ya ulaştı. Çiftçilerin tarımsal üretim için destek beklerken mazot zamlarıyla karşı karşıya kaldığını vurgulayan Bayraktar, bu zamların sonucunda hasat sevincinin bile yaşanamadığını ifade etti.
Gıda Fiyatları Katlanacak
Bayraktar, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Bu fahiş zam ile birlikte mazota verilen destek tamamen erimişken, tarıma yapılan tüm desteklerin %75’i mazota uygulanan ÖTV, KDV ve döviz fiyatı artışı yoluyla devlete geri aktarılmaktadır. Mazot bir özel tüketim ürünü değildir ki bu kadar vergi alınsın. Bu durum, nakliye fiyatlarını artıracak ve dolayısıyla gıda fiyatlarının daha da yükselebilecektir.”
Gübre Fiyatlarında Artış
Bir diğer önemli konu ise tarımsal üretimi zorlayan gübre fiyatlarının yeniden artış göstermesi. Bayraktar, “Gübre fiyatlarında son 6 ayda meydana gelen düşüşün ardından, haziran ayında başlayan artış temmuzda da devam etti. Son bir ayda gübre fiyatlarında %33’e varan artışlar görüldü” ifadelerini kullandı. “Yeni ekim dönemine kısa bir süre kala artan gübre fiyatları karşısında üreticilerimiz endişe duymaktadır. Zamlardan etkilenen ve hasadından yeterli gelir elde edemeyeceği kaygısı taşıyan üreticilerimiz, yeni sezon için nasıl girdi temin edecek? Üreticilerimizin mağdur olmaması ve üretime darbe vurulmaması için gübre fiyatlarının makul seviyelerde tutulması ve gübre desteklerinin artırılması gerekmektedir” şeklinde konuştu.
Merkez Bankası’nın Raporu ve Gıda Fiyatları
Bitkisel ve hayvansal üretimdeki maliyet sorununu çözmeden ve üretimi artırmadan gıda ürünlerindeki enflasyonu düşürmenin mümkün olmadığını belirten Bayraktar, “Bu sorun çözülmediği takdirde üreticilerimiz az kazandığı için üretimden vazgeçmek zorunda kalacak, tüketicilerimiz ise daha pahalıya ürün tüketecektir. Maliyetlerin düşürülmesi için üreticilerimiz tarımsal üretimde kullanılan tüm girdilere makul fiyatlarla ulaşabilmelidir” değerlendirmesinde bulundu. Merkez Bankası’nın yayınladığı enflasyon raporuna da atıf yapan Bayraktar, “Başta sebze ve meyve olmak üzere gıda fiyatlarında artışın süreceği belirtiliyor. Gıda fiyatlarındaki artışların en önemli nedeni olan üretici maliyetleri, ürün arzını olumsuz yönde etkilemektedir. Gıda ürünlerine karşı artan iç ve dış talebin karşılanabilmesi ve piyasanın istikrara kavuşturulması, arz sorunlarının çözümüne bağlıdır” dedi.
Zam Şampiyonu Elma
Bayraktar, temmuz ayında üretici ile market arasındaki fiyat değişimlerini de açıkladı. Temmuzda üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla %390.7 ile elmada olduğunu belirten Bayraktar, elmadaki fiyat artışını %268.6 ile kuru üzümün, %219.7 ile havucun, %198.5 ile maydanozun ve %192.1 ile marulun takip ettiğini söyledi. Böylece, üreticide 5 lira olan elma markette 24 lira 53 kuruşa satılarak vatandaşa 4.9 kat daha pahalıya satılmış oldu. Benzer şekilde, üreticide 25 lira olan kuru üzüm 92 lira 15 kuruşa satılarak 3.7 kat daha pahalıya satıldı.
Tamuzda 37 Üründen 19’unun Fiyatı Arttı
Temmuz ayında fiyat topladıkları market ürünlerinin yarısından fazlasında fiyat artışı olduğunu belirten Bayraktar, “Temmuz ayında markette 37 ürünün 19’unda fiyat artışı, 18’inde ise fiyat düşüşü görüldü” dedi. “Markette fiyatı en fazla artan ürün %56.9 ile sivri biber oldu. Sivri biberdeki fiyat artışını %28.1 ile maydanoz, %23.9 ile marul, %21.3 ile karpuz, %18.6 ile yeşil fasulye ve %16.7 ile yumurta takip etti” diye ekledi. Markette fiyatı en çok düşen ürün ise %16.8 ile yeşil mercimek oldu.
