Apendiks ve Apandisit Nedir?
Apendiks, insanların ve bazı diğer canlıların kalın bağırsağının ilk bölümlerinde bulunan, kör bir bağırsak uzantısıdır. Genellikle genç erişkinlerde görülen apandisit, apendiks ağzının tıkanması sonucu gelişen iltihaplanma durumudur. Bu hastalığın normal popülasyondaki görülme oranı yaklaşık %7 civarındadır. Apandisitin en yaygın nedeni, dışkı parçalarının veya çevresindeki lenf dokusunun büyümesi sonucu apendiksin ağzının tıkanmasıdır.
Belirtiler ve Tanı Süreci
Hastalar genellikle acil servislere karın ağrısı, ateş, ishal ve kusma gibi şikayetlerle başvururlar. Karın ağrısı çeken hastaların uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve gerekli tetkiklerin yapılması büyük önem taşır. Fizik muayene ile tanı konulabilse de, kan tahlilleri, ultrason, tomografi ve gebelerde MR gibi ileri tanı yöntemleri de kullanılabilir. Apendiksin karın içindeki farklı yerleşimi, tanıda gecikmelere yol açabilmektedir.
Apandisit Ağrısı Nerede Hissedilir?
Apendiks, sağ kasığın biraz üzerinde yer alır. Apandisit ağrısı genellikle gaz sancısı ile birlikte kadınlarda regl ya da PMS dönemi ağrılarıyla karıştırılabilir. Bu ağrı birkaç gün sürebilir ve en belirgin özelliği, apandisit sorunu varsa kabızlık sorunuyla birlikte ortaya çıkmasıdır. Yani, apandisit iltihaplandığında, büyük tuvalete çıkmak zorlaşır. Ayrıca, apandisit ağrısı göbek çevresi veya sağ baldırda da hissedilebilir. Ağrı şiddetini artırdığında, hastanede bulunmak hayati önem taşır, çünkü apandisit patladığında vücutta genel bir zehirlenme durumu söz konusu olabilir.
Karışabilecek Durumlar
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Taş veya kum düşürme
- Kalın bağırsak divertiküliti
- Kadın hastalıkları (örneğin, yumurtalık kistleri)
- Meckel divertiküliti
- Ameliyat gerektirmeyen karın ağrısı nedenleri (örneğin, Tip 1 şeker hastalarında kriz, ilaçlar, Ailevi Akdeniz Ateşi)
Apandisit Tedavisi
Apandisit tedavisi genellikle acil ameliyat gerektirir. İki ana yöntemle gerçekleştirilebilir: açık ve kapalı (laparoskopik) yöntem. Kapalı yöntemde, karın içine bir kamera yardımıyla girilerek işlem yapılır; bu sayede karın içindeki ek durumlar daha iyi değerlendirilebilir. Laparoskopik yöntem, hastalar için ameliyat sonrası dönemin daha konforlu geçmesini sağlar. Hangi yöntemin tercih edileceği, ameliyatı gerçekleştirecek cerrahla birlikte değerlendirilmelidir.
Tedavi Edilmezse Oluşabilecek Komplikasyonlar
Ameliyat edilmemesi veya geç tanı konularak geç tedavi edilmesi durumunda, en sık karşılaşılan komplikasyon apendiksin delinmesidir. Bu durum, dışkı ile iltihabın karın içine yayılmasına neden olur. Apendiksin delinmesi, yara yeri enfeksiyonu riskini üç kat, karın içi apse oluşma ihtimalini on beş kat ve ölüm riskini elli kat artırmaktadır. Gebelerde bu tür bir delinme, her on anneden birinde ve her on bebekten üçünde ağır sakatlıklar hatta ölüme yol açabilir.
Ayrıca, akut apandisitin bazı durumlarda antibiyotiklerle tedavi edilmesi mümkündür. Bu tür tedavi, özellikle seçilmiş olgularda ve özel durumlarda (örneğin, açık denizde görev yapan denizcilerde) uygulanabilir.
