Apendiks ve Akut Apandisit
Apendiks, insan ve bazı hayvanlarda kalın bağırsağın başlangıç kısmında bulunan kör bir bağırsak uzantısıdır. Akut apandisit, genellikle genç erişkinlerde görülen ve apendiksin ağzının tıkanması sonucu bu bölgede meydana gelen iltihaplanma durumudur. Normal popülasyonda apandisit görülme oranı yaklaşık %7 civarındadır.
Apandisitin en yaygın nedeni, dışkı parçaları veya çevresindeki lenf dokusunun büyümesi sonucu apendiksin ağzının tıkanmasıdır. Hastalar genellikle acil servise karın ağrısı (özellikle göbek etrafında başlayıp sağ alt kadrana yayılan), ateş, ishal ve kusma gibi belirtilerle başvururlar. Karın ağrısı olan hastaların, uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve gerekli tetkiklerin yapılması büyük önem taşımaktadır.
Yapılan fizik muayene ile tanı konulabilse de, kan tahlilleri, ultrason, tomografi ve gebelerde manyetik rezonans (MR) gibi ek görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Apendiksin karın içindeki yerleşim yeri farklılıkları, tanıda gecikmelere yol açabilmektedir.
Karışabilecek Durumlar:
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Taş veya kum düşürme
- Kalın bağırsak divertiküliti
- Kadın hastalıklarına bağlı durumlar
- Meckel divertiküliti
- Ameliyat gerektirmeyen karın ağrısı sebepleri (Tip 1 şeker hastalarında kriz, ilaçlar, Ailevi Akdeniz Ateşi vb.)
Apandisit Nasıl Tedavi Edilir?
Apandisit tedavisi, acil cerrahi müdahale gerektirir. İki ana yöntemle gerçekleştirilir: açık ve kapalı (laparoskopik) ameliyat. Kapalı yöntem, karın içine bir kamera yardımıyla girilerek gerçekleştirildiği için, karın içindeki diğer durumların gözlemlenmesine olanak tanır. Laparoskopik yöntem, hastalar için ameliyat sonrası dönemin daha konforlu geçmesini sağlamaktadır. Hangi yöntemin kullanılacağına, ameliyatı gerçekleştirecek cerrah ile görüşülerek karar verilmesi en doğru yaklaşımdır.
Ameliyat yapılmadığında veya geç tanı konulup geç müdahale edildiğinde, en sık karşılaşılan komplikasyon apendiksin delinmesidir. Bu durumda dışkının karın içine yayılması söz konusu olabilir. Delinme, yara yeri enfeksiyonu oranını üç kat, karın içi apse oluşma ihtimalini on beş kat ve ölüm riskini elli kat artırmaktadır. Gebelerde apendiks delinmesi, her on anneden birinde ve her on bebekten üçünde ağır sakatlıklara ya da ölüme yol açabilmektedir.
Akut apandisit antibiyotik tedavisi, bazı seçilmiş olgularda uygulanabilir. Örneğin, açık denizde görev yapan denizciler gibi özel durumlar, bu tedavi yönteminin uygulanması için uygun kabul edilebilir.
