Amerika Birleşik Devletleri’nin Ay’a Yolculuğu
Amerika Birleşik Devletleri, neredeyse 50 yıl önce, ilk kez bir astronotu Ay’a gönderdi ve orada insanlık tarihine damga vuran ilk ayak izini bıraktı. Apollo 11’in gerçekleştirdiği bu görev, yalnızca ABD için değil, tüm dünya tarihi açısından da bir dönüm noktası oldu. Peki, gerçekte ne yaşandı? ABD’nin Ay’a gitme amacı neydi?
Soğuk Savaş döneminde, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında başlayan rekabet, 1957’de Sovyetlerin ilk Sputnik uydusunu fırlatmasıyla uzay yarışına dönüşmüştü. 1961 yılında ABD Başkanı olan John Kennedy, birçok Amerikalının Sovyetler Birliği’ne karşı bu yarışta geride kaldığını düşündüğü bir ortamda göreve geldi. Aynı yıl, Sovyetler uzaya insan göndermeyi başardı.
Uzaya çıkan ilk erkek, Yuri Gagarin, uzay aracıyla Dünya’nın etrafında dönerken, bu durum ABD’yi harekete geçirdi. Hedef, uzaydaki rakibine karşı üstünlük sağlamaktı; bu nedenle Ay’a ilk insanı gönderen ülke olma iddiası öne çıktı. 1962 yılında Kennedy’nin yaptığı o meşhur konuşma, “Biz Ay’a gitmeyi tercih ediyoruz!” ifadesiyle hafızalara kazındı.
ABD’nin Hazırlıkları
ABD’nin uzay ajansı NASA, Apollo programının başarılı bir şekilde yürütülmesi için 400 bin kişiyi istihdam etti ve 25 milyar dolarlık bir bütçe ayırdı. Apollo 11 için üç astronot seçildi: Buzz Aldrin, Neil Armstrong ve Michael Collins. Apollo’yu ve Ay kapsülünü uzaya fırlatmak üzere Saturn 5 isimli güçlü bir roket kullanıldı. Plan, Dünya’nın yörüngesini kullanarak Ay’a ulaşmak ve ardından Armstrong ile Aldrin’in Ay kapsülüne geçiş yapmasıydı. Collins ise Apollo’nun komuta ve servis kapsülünde kalacaktı.
Apollo 1, insanlı uzay uçuşları için hazırlanan ilk uzay aracıydı ve 1967’de hazırlandı. Ancak, rutin uçuş öncesi kontroller sırasında komuta modülünde bir yangın çıkması sonucu üç astronot hayatını kaybetti ve bu trajedi insanlı uzay uçuşlarını aylardır ertelemek zorunda bıraktı. Apollo 11 görevinde de, yeryüzündeki kontrol merkezi ile astronotlar arasında iletişim sorunları yaşandı. Bilgisayarlar, daha önce hiç duymadıkları bir alarm sesi vererek astronotları endişelendirdi. Ay kapsülü de, hedeflenen alandan daha uzakta bir noktaya iniş yaptı. Tüm bu zorluklara rağmen, 20 Temmuz 1969’da Neil Armstrong, Ay’a ayak basan ilk insan oldu; onu 20 dakika sonra Buzz Aldrin izledi. Armstrong’un, “Bu bir adam için küçük, insanlık için çok büyük bir adım!” sözleri tarihe geçti.
İki astronot, Ay yüzeyinde 2 saatten fazla zaman geçirerek örnekler topladı, fotoğraflar çekti ve çeşitli deneyler gerçekleştirdi. Keşiflerini tamamladıktan sonra başarılı bir şekilde Apollo 11’e geri döndüler ve Dünya’ya dönüş yolculuğuna başladılar. 24 Temmuz’da ekip, Büyük Okyanus’a indi. Ay’a ayak basan ilk insanları dünya çapında yaklaşık 650 milyon kişinin izlediği tahmin ediliyor. Böylece ABD, Sovyetler’e karşı yarışta gücünü yeniden kanıtladı ve Amerikalıların özgüvenini tazelemek adına önemli bir adım attı. Zira bu dönemde, Kennedy suikasta uğramış, ırkçılık karşıtı protestolar ülke genelinde yayılmış ve Vietnam Savaşı’nın zorlukları toplumda derin yankılar uyandırmıştı.
Gerçeklerin Peşinde
1972 yılına gelindiğinde, ABD Ay’a toplamda 6 kez insanlı uçuş gerçekleştirmiş ve hepsinde başarıyla Ay’a ayak basmıştır. Bu görevlerin sahte olduğu yönünde komplo teorileri hâlâ tartışılmakta. Ancak NASA, 2009 yılından bu yana Ay’ın yörüngesinde bir keşif aracı bulundurarak Ay yüzeyine ait yüksek çözünürlüklü fotoğraflar çekmektedir. Bu fotoğraflarda, insanların Ay’a çıktığını kanıtlayan ayak izleri ve tekerlek izleri gibi izler açıkça görülebilmektedir. Ayrıca, Ay’dan getirilen taşlarda da jeolojik kanıtlar bulunmaktadır.
Ay’a Gitmenin Sebepleri
ABD, günümüzde hâlâ Ay’a insan gönderen tek ülke konumundadır. Ancak Rusya, Japonya, Çin, Hindistan ve Avrupa Uzay Ajansı da uzay araçlarıyla Ay’ın yörüngesine gönderim yapmış veya yüzeyine iniş sağlamıştır. Bir ülkenin Ay’a ulaşması, teknolojik olarak üstün olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilmekte ve dünya üzerindeki “elit üyelerin” arasında yerini almasına yardımcı olmaktadır. Bunun yanı sıra, Ay’daki kaynaklara erişim isteği gibi pratik sebepler de ön plandadır.
Ay’da bulunan iki kutupta yer alan buz, uzay araçlarının daha derin keşifler yapabilmesine olanak tanıyabilir. Çünkü bu buz, içindeki hidrojen ve oksijen ile roketlerin ateşlenmesinde kullanılabilir. Ayrıca, Ay yüzeyinde altın, platin ve nadir bulunan metallerin çıkarılması için çalışmalar devam etmektedir. Ancak henüz bu yeraltı zenginliklerinin çıkarılmasının ne kadar zor olduğu tam olarak bilinmemektedir.
