Nature Climate Change dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinden elde edilen veriler, Amazon yağmur ormanlarının muhtemelen direncini kaybetmekte olduğunu ortaya koyuyor. Bu durumun başlıca sebebi, ağaçların kesilmesi ve yangınlar sonucu oluşan stresin birleşimidir. İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin etkileri henüz tam olarak belirlenememiş olsa da, gelecekte bu faktörün oldukça önemli bir rol oynaması bekleniyor.
2000’li yılların başından itibaren ormanların yaklaşık dörtte üçünde görülen bozulma, bilim insanları tarafından kritik bir uyarı işareti olarak değerlendiriliyor. Yeni bulgular, bitki örtüsünün biyokütlesinde ve verimliliğinde meydana gelen değişimlerin uydu verilerinin ileri düzey istatistiksel analizi ile elde edildi. Exeter Üniversitesi’ndeki araştırmacılarla birlikte yürütülen çalışmada Potsdam İklim Etkileri Araştırma Enstitüsü ve Münih Teknik Üniversitesi’nde çalışan Niklas Boers, konuyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:
“Azalan direnç; yani kuraklık veya yangınlar gibi bozulmalardan kurtulma kabiliyeti, Amazon yağmur ormanlarında tepeden köke doğru kuruma tehlikesinin arttığı anlamına gelebilir. Yapılan gözlemlerde bu direnç kaybıyla karşılaşıyoruz. Endişe verici bir durum.” Amazon yağmur ormanları, benzersiz bir biyoçeşitliliğe ev sahipliği yapmanın yanı sıra, devasa miktarda terleme ve buharlaşma yoluyla Güney Amerika’nın yağmur düzenini de güçlü bir şekilde etkiliyor. Ayrıca, kısmi tepeden köke kuruma durumunda bile büyük miktarda karbon yayılabilir ve bu durum, küresel ısınmayı daha da artırabilir. Bu nedenle Amazonlar, tüm dünya için kritik bir öneme sahip.
“TAŞMA GÖZLEMLENEBİLİR OLDUĞUNDA, ARTIK ÇOK GEÇ OLACAK”
Amazon, Dünya sisteminde potansiyel bir taşma unsuru olarak değerlendiriliyor. Yapılan birçok çalışma, bu ormanların ne denli savunmasız olduğunu gözler önüne seriyor. Boers, bu konuda şunları ifade ediyor:
“Fakat ormanların geleceğine yönelik bilgisayarda yapılan simülasyon çalışmaları, geniş çaplı sonuçlar veriyor. Bu nedenle, direnç değişimleriyle ilgili geçmişte bıraktığımız onlarca yıllık dönemi kapsayan gözlemsel veriler bulmaya çalışıyorduk.”
Yağmur ormanlarının 2000’li yılların başından beri sürekli bir direnç kaybettiğini gözlemlesek de, yağmur ormanından ova yapısına doğru olası bir dönüşümün ne zaman gerçekleşeceğini kesin olarak söylemek mümkün değil. Böyle bir durum gözlemlenebilir hale geldiğinde, muhtemelen durumu tersine çevirmek için çok geç olacak.
Yeni araştırma, Avrupa Birliği’nin Horizon 2020 Programı tarafından desteklenen ‘Dünya Sistemindeki Taşma Noktaları’ (TiPES) projesinin bir parçası olarak gerçekleştirilmiştir.
Kaynak: Popular Science Türkiye
