Alerji Nedir?
Alerji, normalde zararsız kabul edilen maddelere karşı bazı bireylerin bağışıklık sisteminin aşırı ve farklı bir tepki göstermesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, kişiden kişiye değişiklik gösteren pek çok etkenle tetiklenebilir. Polen, toz, bazı gıdalar, böcekler gibi pek çok alerjen, alerjik burun, göz, akciğerler veya ciltte çeşitli semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bahar aylarında, özellikle üst hava yolları semptomlarıyla kendini gösteren alerjik rinit vakalarının arttığını belirten Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Kulak, Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Müzeyyen Doğan, bu şikâyetlerin sıklıkla griple karıştırıldığını vurgulamaktadır.
Alerjik semptomlar, belirli mevsimlerde meydana gelen polen gibi alerjenlerle temas eden bireylerde o mevsimle sınırlı kalabilirken, yıl boyu ev tozu akarı, küf mantarı, hamam böceği ve hayvan tüyü gibi alerjenlerle temas eden kişilerde semptomlar sürekli olarak gözlemlenmektedir.
Alerjik Rinitin Belirtileri Nelerdir?
Saman nezlesi olarak da bilinen alerjik rinitin belirtileri, griple benzerlik gösterdiği için karıştırılabilmektedir. Prof. Dr. Müzeyyen Doğan, alerjik rinitin belirtilerini şu şekilde açıklamaktadır:
- Burunda, damakta, boğazda ve gözlerde kaşıntı
- Burunda tıkanıklık ve akıntı
- Damak ve kulakta kaşıntı
- Hapşırık
- Geniz akıntısı
- Öksürük
- Koku alma güçlüğü
- Göz altlarında morluk
- Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık
Bunların yanı sıra, ağız solunumu nedeniyle damağın yükselmesi ve diş bozuklukları da meydana gelebilir. Tek taraflı koyu, sarı-yeşil renkli burun akıntıları alerjik rinit ile uyumlu değildir; alerjik rinitte çift taraflı ve açık renkli burun akıntıları gözlemlenir. Kişiler, burunlarını kaşımak için sık sık yukarı doğru itme hareketi (alerjik selam) yaparlar ve bu durum burun ucunda yatay bir çizgi oluşmasına neden olabilir. Göz altlarında koyu renk değişikliği ve ödem diğer bulgular arasında yer almaktadır.
Alerji ve Sinüzit İlişkisi
Eğer sinüzit ataklarınız sık sık tekrarlıyorsa, alerji bu duruma zemin hazırlıyor olabilir! Alerji, geniz eti büyümesi, orta kulak iltihabı ve tekrarlayan sinüzit ataklarına neden olabilmektedir. İlaç tedavisi ile bu şikâyetleri düzelmeyen veya tekrarlayan hastalarda altta yatan alerji varlığının araştırılması gerekmektedir.
Ayrıca, rahat nefes alamama durumu özellikle çocuklarda büyüme geriliğine, dikkat eksikliğine, konsantrasyon bozukluğuna ve dolayısıyla sınav başarısızlığına yol açabilir. Yetişkinlerde ise uyku bozuklukları, konsantrasyonda azalma, performans düşüklüğü ve yaşam kalitesinde bozulma gibi etkiler de görülmektedir.
Alerji Testi Ne Zaman Yapılır?
Alerji testi için hastanın geçmişinin önemi büyüktür. Prof. Dr. Müzeyyen Doğan, alerji testi sürecinde öncelikle hastanın alerji semptomlarını tetikleyen bir madde olup olmadığının sorgulandığını belirtmektedir. Şikayetlerin hangi mevsimde ortaya çıktığı, ne zaman başladığı, hangi ortamlarda arttığı, kullanılan ilaçlar ve ailede alerjisi olan bireylerin olup olmadığı araştırılmaktadır. Yapılan muayenede burun iç yüzeyinin soluk ve “konka” denilen burun etlerinin şiş olduğu tespit edilirse alerji testleri uygulanır. Ancak her zaman test sonucunda alerjen tespit edilemeyebilir.
Alerji Tedavisi Nasıl Yapılır?
Alerjik riniti olan bireylerde, semptomları tetikleyen maddelerin bilinmesi durumunda bunlardan uzak durmanın tedavinin ilk aşamasını oluşturduğunu belirten KBB Uzmanı Prof. Dr. Müzeyyen Doğan, alerjik rinit tedavisine ilişkin şu bilgileri vermektedir:
- Semptomlara yönelik ilaç tedavisi uygulanır.
- Antihistaminik ve kortizon içeren burun spreyleri, burun içindeki şişlikleri azaltarak tıkanıklığın açılmasına ve akıntının hafiflemesine yardımcı olur.
- Alerjeni burundan uzaklaştırmak için tuzlu sular ve deniz suyu ile burun yıkanması fayda sağlayabilir.
- Diğer bir tedavi yöntemi aşı tedavisi olarak da bilinen immünoterapidir. Enjeksiyon yolu ile veya oral yolla uygulanan aşılar bulunmaktadır. İyi seçilmiş hastalarda aşı tedavisi astım gelişimini önleyebilir.
- Alerjik riniti olan bireylerde polip, burun etlerinde büyüme ve kronik sinüzit gelişebileceğinden bu problemlere yönelik cerrahi tedaviler de gerekebilir.
Alerjik Riniti Olanların Dikkat Etmesi Gerekenler
- Polenli ve tozlu ortamlardan kaçının; eğer bulunmanız gerekiyorsa maske kullanın.
- Ev tozu akarları ve yumurtalarını yok etmek için yatak takımlarını her hafta 60 derecede yıkayın.
- Çocukları tüylü oyuncaklardan uzak tutun.
- Yatak odasındaki yatak, yastık ve yorganları alerjen geçirmeyen kılıflarla kaplayın.
- Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde kapı ve pencereleri kapalı tutun; oda havasının temizliğine dikkat edin.
- Evde hayvan ve bitki beslemekten kaçının. Tüylü ve yünlü battaniyeler, pek çok alerjeni barındırabilir; bu nedenle pamuklu ve sentetik battaniyeler tercih edilmelidir.
- Kilim, halı gibi toz barındırabilecek ev eşyalarının kullanımını azaltın.
- Alerjik riniti bulunan hastalar klimalı ortamlardan kaçınmalı; eğer kalmak zorundaysanız, kullanılan klimanın polen filtreli olmasına özen gösterin.
- Mobilyaları sık sık temizleyin; temizlik yapmanız gerekiyorsa mutlaka maske takın.
