Adobe Flash Player’a Veda
İnternetin dinamik yapısında önemli bir yere sahip olan Adobe Flash Player, 2020 yılı itibarıyla kullanımdan kaldırıldığı duyuruldu. 1996 yılında, tarayıcılarda videoların oynatılması ve çevrimiçi oyunların oynanabilmesi amacıyla geliştirilen bu eklenti, internet tarihinin köşe taşlarından birini oluşturuyordu. Ancak, zamanla güvenlik sorunları ve teknolojik gelişmelere ayak uyduramaması nedeniyle kullanımı azalmaya başladı. Adobe, Flash için daha fazla güvenlik güncellemesi sunmayacağını belirterek, kullanıcıları uygulamayı silmeye çağırdı. Şirketin yaptığı açıklamada, “Adobe Flash Player’ı kullandığınız için teşekkür ederiz. 31 Aralık itibarıyla Flash Player’a destek vermeyi kestik. Sisteminizin güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak için, Flash Player içeriğini acilen kaldırmanızı tavsiye ediyoruz.” ifadelerine yer verildi. Flash Player, 12 Ocak 2021 tarihinden itibaren video oynatma işlevini tamamen sonlandırdı.
Neden Bu Kadar Popüler Oldu?
Flash’ın yayımlandığı dönemde, internet hızı günümüze kıyasla oldukça düşüktü. Ancak Flash, kullanıcılarına içerikleri daha hızlı bir şekilde indirme imkanı sundu. Animatör David Firth, “Flash ile birden fazla karakter, arka plan görüntüsü, ses ve 2 megabayttan (MB) daha az müzik içeren, tarayıcıdan görüntülenebilen üç dakikalık bir animasyon yapabilirdiniz.” şeklinde açıklama yaptı. Firth’in yarattığı “Salad Fingers” adlı gerçeküstü animasyon, internet dünyasında büyük bir başarı elde etti. Firth, bu işini “Eksik olduğunu hissettiğim görmek istediğim şeyleri, karanlık ve gerçeküstü komediyi yaptım.” sözleriyle özetliyor. Newgrounds gibi platformlar, Flash ile yaratılan çizgi filmlere ve etkileşimli oyunlara yönelik artan talebi karşılayarak popülarite kazandı. Firth, Newgrounds’u “Herkesin içerik yayımlamasına izin veren ve gerçek zamanlı olarak sunulduğunu gördüğüm ilk web sitesi” olarak tanımladı. Kullanıcılar, içeriklerini gönderirken yayından kaldırılma riskini göz önünde bulunduruyorlardı.
Reuters kaynaklı bir haberde, Steve Jobs’un Flash’ı eleştirenler arasında yer aldığı belirtiliyor.
Ne Oldu?
Flash, yalnızca animasyonlarla sınırlı kalmayıp, YouTube gibi platformların yüksek kaliteli videolar sunmasına da olanak tanıyordu. Adobe, 2009 yılında Flash’ın internete bağlı masaüstü bilgisayarların %99’una yüklendiğini açıkladı. Ancak internetin mobilleşmesiyle birlikte, Adobe bu değişime yanıt vermekte yavaş kaldı. Adobe’un eski ürünlerden sorumlu başkan yardımcısı David Mendels, “Flash Lite ile ucuz telefonları optimize ettik.” diyerek, “Japonya gibi yerlerde inanılmaz derecede başarılıydı, ancak masaüstü Flash ile aynı değildi.” diye ekledi. Nisan 2010’da, Apple’ın kurucusu Steve Jobs, Apple’ın Flash’ın iPhone ve iPad’lerde çalışmasına neden izin vermediğine dair bir açık mektup yazdı. Jobs, Flash’ın dokunmatik ekranlarda kullanımının zahmetli ve güvenilmez olduğunu, ayrıca telefonun pil ömrünü de olumsuz etkilediğini savundu. Videoların ve animasyonların Flash yerine HTML5 gibi açık teknolojilerle sunulabileceğini belirterek, Flash’ı akıllı telefonlar için gereksiz hale getirebileceğini ifade etti. Mendels de “iPhone çıktığında Flash tam olarak hazır değildi.” dedi. Sonuç olarak, 2011 yılı Kasım ayında Adobe, mobil cihazlar için Flash geliştirilmesini sonlandırdı. Masaüstü bilgisayarlar için ise Flash üretimi devam etti, ancak yazılım birçok güvenlik açığından muzdarip oldu. Apple, 2015 yılında Safari web tarayıcısında Flash’ı varsayılan olarak devre dışı bıraktı. Google’ın tarayıcı uygulaması Chrome da Flash içeriklerini engellemeye başladı. Tüm bu süreçlerin ardından, Adobe 2017 yılında Flash’ı 2020 yılında kullanımdan kaldıracağını duyurdu. Şirket, HTML5 gibi alternatif teknolojilerin artık olgunlaşarak kullanıcıların özel bir eklenti yüklemesini gerektirmediğini açıkladı.
Eski Animasyonlara Ne Olacak?
Flash Player’ın 12 Ocak 2021’den itibaren içerikleri görüntüleyememesi, yıllardır yayında olan animasyonların akıbetiyle ilgili bazı endişeleri beraberinde getirdi. Oyun şirketi Zynga, yılbaşı gecesi FarmVille video oyununun orijinal versiyonunu Flash’ın sonlandırılması sebebiyle 11 yıl sonra kapattı. “Ruffle” adı verilen açık kaynaklı bir proje, Flash içeriğini bir eklentiye ihtiyaç duymadan bir web tarayıcısında oynatabilen bir yazılım geliştirmek için çalışıyor. İnternet arşivinde şu anda 2 binden fazla bu tür içerik yer alıyor. David Firth, içeriklerini YouTube’dan “Flash katili” benzetmesiyle yayımladı. Bu içerikler arasında Salad Fingers bölümleri de mevcut. YouTube’un zaman içerisinde daha yüksek kaliteli videolar sunması, Flash formatında içerik yayımlama gerekliliğini ortadan kaldırdı. Ancak interaktif web siteleri ve oyunların hâlâ kullanılmasının, bu formatın korunması için başka bir neden olduğunu savundu. Flash’ta geliştiriciler tarafından kullanılan pek çok özellik şu anda Adobe’un başka bir ürünü olan Adobe Animate’te mevcuttur. Adobe, yaptığı son açıklamada yıllar boyunca Flash Player’ı kullanan kullanıcılara teşekkür etti ve yaratıcıların katkılarından dolayı gurur duyduklarını ifade etti.
Flash’ı Bilgisayarımdan Nasıl Kaldırabilirim?
Adobe, web sitesinde Windows ve Mac bilgisayarlarda Flash’ın kaldırılması için detaylı talimatlar sunmuştur. Kullanıcılar, gerekli bilgilere Adobe’un resmi web sitesinden erişebilirler.
