A68 Buzdağının Erimesi ve Etkileri
Cpl Phil Dye RAF/Crown Copyright
Devasa A68 buzdağının erimesiyle ilgili yeni bir araştırma, erimenin en yüksek seviyeye ulaştığı dönemde okyanusa her gün 1,5 milyar tondan fazla tatlı su karıştığını ortaya koydu. Bu miktar, tüm Birleşik Krallık vatandaşlarının günlük olarak kullandığı su miktarının yaklaşık 150 katına denk geliyor.
A68, geçtiğimiz yıllarda dünyanın en büyük buzdağı olarak kaydedilmişti. 2017 yılında Antarktika’dan ayrıldığında yaklaşık 6 bin kilometrekarelik bir alanı kaplıyordu. Ancak 2021’in başlarında bu devasa buz kütlesi, kaybolarak bir trilyon ton buzun tamamen erimesine neden oldu.
Bu olayın çevresel etkilerini anlayabilmek için araştırmacılar çeşitli çalışmalar yürütüyor. Leeds Üniversitesi’nden bilim insanları, A68’in Beyaz Kıta Antarktika’dan kuzeye, Güney Okyanusu boyunca Güney Atlantik’e doğru hareketi sırasında boyutlarının nasıl değiştiğini incelemek amacıyla mevcut tüm uydu verilerini değerlendirdi. Elde edilen görüntüler, buzdağının erime oranlarının üç buçuk yıl boyunca nasıl değiştiğini anlamalarına yardımcı oldu.
Erime sürecinin kritik bir dönemi, A68’in İngiltere’nin Denizaşırı Toprakları’ndan biri olan ve sıcak bir iklime sahip Güney Georgia’ya yaklaşmasıyla yaşandı. Bu durum, dev buz kütlesinin çevresindeki sığlıklara yerleşerek burada yaşayan milyonlarca penguen, fok ve balinanın yiyecek arama yollarını kapatabileceği endişesini doğurdu. Ancak bu, beklenildiği gibi gerçekleşmedi. Yeni veriler, A68’in burada kalabilmek için yeterli derinliğe sahip olmadığına işaret ediyor.
Leeds Üniversitesi araştırmacılarından Dr. Anne Braakmann-Folgmann, BBC’ye verdiği demeçte, “A68, kıta sahanlığına kısa bir süre dokunmuş gibi görünüyor. Bu sebeple, kütlenin bir dönüş yaptığını ve küçük bir parçanın ondan koptuğunu gözlemledik. Ancak bu, A68’i sabit tutmak için yeterli değildi.” dedi.
Araştırmanın ortak yazarı Prof. Dr. Andrew Shepherd, “Kalınlık tahminlerinde bunun nedenini görebiliyorsunuz.” diyerek, “O aşamada, buzdağının omurgası ortalama 141 metreydi ve bölgedeki batimetri (derinlik) çizelgeleri 150 metreyi gösteriyordu. Yani ikisi arasında çok az bir fark vardı.” şeklinde ekledi.
A68, Nisan 2021’e kadar o kadar çok parçaya bölündü ki, takip edilemeyecek hale geldi. Ancak, bunun ekosistemler üzerindeki etkileri çok daha uzun süre hissedilecektir. İngiltere’nin Antarktika Araştırması ekibi, bu buz kütlesi tamamen yok olmadan önce bölgedeki koşulları izlemek amacıyla A68 civarına bazı robotik planörler yerleştirmeyi başardı.
Biyolojik oşinograf Prof. Dr. Geraint Tarling, bu ve diğer araçlardan elde edilen verilerin henüz tam olarak analiz edilmemiş olmasına rağmen, bazı ilginç özellikleri gün yüzüne çıkardığını belirtti. BBC’ye verdiği demeçte, “A68 etrafındaki fitoplankton türlerinin değişen florasına ve okyanusun daha derin kısımlarına biriken gerçek maddeye dair güçlü sinyaller olduğunu düşünüyoruz. Planördeki parçacık sensörü, buzdağından çok güçlü madde birikim sinyalleri alıyordu.” şeklinde ifade etti.
