İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Beyaz Saray Ziyareti
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni dönemindeki ilk ziyaretçisi olarak Beyaz Saray’a gitti. İkilinin gerçekleştirdiği görüşmenin ana gündem maddesi, Gazze’deki ateşkes anlaşması oldu. Bu bağlamda, Trump’ın önceki gün Oval Ofis’te gazetecilere yaptığı, “İsrail toprak açısından çok küçük bir ülke” şeklindeki açıklaması dikkat çekti.
Ateşkesin Sürekliliği Üzerine Tartışmalar
Netanyahu ve Trump’ın görüşmelerinin ana ekseni, Gazze’de sağlanan ateşkesin sürdürülebilirliği oldu. Ancak bu görüşmenin, Trump ve Netanyahu açısından Ortadoğu genelindeki barış vizyonunun bir parçası olacağı değerlendiriliyor. Trump’ın, göreve başlamasından bir gün önce Gazze’de sağlanan ateşkeste önemli bir rol üstlendiği belirtiliyor. Selefi Biden’ın aksine, Trump’ın İsrail üzerinde daha etkin bir rol oynayarak bölgede kalıcı barışı sağlama hedefinde olduğu ifade ediliyor.
İsrail’deki aşırılıkçı grupların Netanyahu üzerinde oluşturduğu “koalisyonu dağıtırız” baskısı, silahların tamamen susması konusunda belirsizlik yaratıyor. Trump, ateşkesin ne kadar süreceği konusunda birkaç kez “emin olmadığını” dile getirerek, “Barışın devam edeceğine dair hiçbir garantim yok” ifadesini kullandı.
Bölgesel Barış Planları ve İleriye Dönük Hedefler
Siyasi analistler, Trump’ın Netanyahu’yu ikna etmek için uzun vadeli bir bölgesel proje hedefini masaya süreceğini öne sürüyor. Bu bağlamda, Trump’ın ilk kozu, İsrail’in bölgedeki en büyük düşmanı İran’ı baskılamak için daha fazla çaba sarf etme sözü olabilir. Ayrıca, ABD Başkanı’nın, İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki normalleşme sürecine dönülmesi ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Suudi Arabistan’ın da dahil edileceği bir bölgesel anlaşma yoluyla Gazze’nin yeniden inşası için planlar yaptığı belirtiliyor.
Trump’ın Açıklamaları ve İlişkilerin Derinliği
Trump’ın görüşme öncesinde yaptığı değerlendirmeler dikkat çekici oldu. Bir gazetecinin, İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesini destekleyip desteklemeyeceği yönündeki sorusuna, “Bununla ilgili bir şey söylemeyeceğim ancak İsrail, sahip olduğu topraklar açısından çok küçük bir ülke” yanıtını verdi. Bu sırada eline bir kalem alarak çalışma masasını gösteren Trump, “Bu masa Ortadoğu ise, İsrail bu kalemin ucu kadar. Bu iyi değil, değil mi? Epey bir fark var. Bu kadar küçük bir ülke olarak bugüne kadar yaptıkları işler oldukça önemli. Ancak toprak parçası çok küçük” ifadelerini kullandı. Trump, daha önce de “İsrail’in haritada çok küçük kaldığı” gibi açıklamalarda bulunmuştu.
Askeri Yardımlar ve Stratejik Destek
Trump yönetimi, görüşmeden hemen önce İsrail’e yönelik önemli bir askeri yardım planı açıkladı. Yaklaşık 1 milyar dolar değerinde bomba ve diğer askeri teçhizatın İsrail’e transferi için Kongre liderlerinden onay alması gerektiği bildirildi. Wall Street Journal’ın haberine göre, bu yardım paketinde yaklaşık 700 milyon dolar değerinde 4700 adet 500 kg’lik bomba ve 300 milyon dolarlık zırhlı buldozerler yer alıyor. Tel Aviv’e yapılacak zırhlı buldozer yardımı, İsrail ordusunun Batı Şeria’daki birçok yapıyı yıktığı bir dönemde gerçekleşiyor.
Gazze Temizlenmeli Açıklaması Üzerine Tartışmalar
Trump yönetiminin Gazze’deki sivillerin bölgedeki Arap ülkelerine gönderilmesi yönündeki planına gelen tepkiler sürerken, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ile Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Beyaz Saray’da basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Witkoff, Trump’ın “Gazze temizlenmeli” ve “Filistinliler komşu ülkelere gönderilmeli” ifadelerinin kamuoyunda yanlış anlaşıldığını savundu. Witkoff, Trump’ın olaya insani bir perspektiften baktığını belirterek, “Kelimenin tam anlamıyla binlerce patlamamış mühimmat ve moloz yığınlarının olduğu bir bölgede oturan insanlar var. Gerçekçi bakmamız gerekiyor” dedi.
Witkoff, “Başkan Trump, çok zor bir duruma pratik ve sağduyulu çözümler getirmeye çalışıyor” ifadelerini kullansa da, Trump’ın Netanyahu ile görüşmesi öncesinde “Filistinlilere bir seçenek verilse başka bir yerde yaşamayı belki de sevecekler” şeklindeki açıklaması dikkat çekti.
