Helen Yayı Fay Hattı Nedir ve Nereden Geçiyor?
Ege Denizi’nde meydana gelen depremler, Helen Yayı Fay Hattı’nın önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Peki, bu fay hattı tam olarak nereden geçiyor ve Türkiye için hangi riskleri barındırıyor? Uzmanların yaptığı değerlendirmeler ışığında, Helen Yayı Fay Hattı ile ilgili merak edilen tüm detayları sizler için derledik.
Helen Yayı Fay Hattı Nereden Geçiyor?
Helen Yayı, aynı zamanda Girit Yayı olarak da bilinir, Afrika levhasının Ege Denizi’nin altına daldığı bölgede meydana gelen, aktif deprem ve volkan üretimi ile karakterize edilen önemli bir tektonik alandır. Bu fay hattı, Yunanistan’ın güneybatısındaki İyon Denizi’nden başlayarak, Girit Adası’nın güneyinden geçer ve Fethiye-Burdur fayına bağlanarak Anadolu karasına doğru ilerler. Helen Yayı, Ege ve Akdeniz kıyıları için büyük bir tehdit oluşturmaktadır.
Helen Yayı, oldukça geniş bir fay zonudur ve bu bölge üzerinde sık sık depremler meydana gelmektedir. Bu alan, Kuzey Anadolu Fayı, Ölüdeniz Fayı, Yunan kesme zonu ve Batı Anadolu’nun güney-batı yönlü açılma hareketinin etkisi altındadır.
Anadolu levhası, yılda ortalama 23 mm hızla batıya doğru hareket ederken, Ege bloğu da Helen Yayı boyunca yılda 35 mm hızla Afrika levhasının üzerine binmektedir. Bu durum, Helen Yayı üzerinde büyük gerilmelerin birikmesine neden olur ve potansiyel olarak tsunami gibi depreşim dalgaları oluşturabilecek bir sistem haline gelir. Bu yay üzerindeki gerilmeler, Batı Anadolu’yu aktif bir deprem bölgesi yapmaktadır.
Afrika levhasının kuzeye doğru hareketi, Akdeniz tabanını sıkıştırmakta ve bu taban, Helen Yayı boyunca kuzeydeki Avrasya tabanı altına daldıkça yok olmaktadır. Bu süreç, litosfer parçasının magmayla karışmasına ve yüzeye volkanik aktiviteler olarak geri dönmesine yol açmaktadır. Bu hareket, bölgede toplamda 12 volkanik ada oluşumuna neden olmuştur.
Helen Yayı, Girit’in güneyinden doğuya doğru, Rodos’un güneyinden başlayarak Fethiye Körfezi’ne uzanmaktadır. Bu fay hattı, Fethiye Körfezi ile Girit arasında Strabo ve Plini çukurları civarında ters fay bileşenli, sol yönlü doğrultu atımlı bir yapı göstermektedir. Bu yay, Kıbrıs’ın kuzeyine ve İskenderun Körfezi’ne kadar devam etmektedir. Bu alanda, Afrika Levhası kuzeydoğu yönünde Anadolu Levhasının altına dalma hareketini sürdürmektedir. Helen Yayı’nı oluşturan fay hatları, Isparta Gölcük Gölü’ne kadar uzanmakta olup, burada oluşan gerginliğin volkanik aktivitelere neden olabileceği endişesi taşınmaktadır.
