Ukrayna’nın Savaş Yüzü: Adam Buhayov, Annesi ve Büyükbüyükannesi
Adam Buhayov’un mezarının etrafı, daha 17 aylıkken hayatını kaybeden bu çocuğa ebedi uykusunda arkadaşlık eden, büyüklü küçüklü oyuncak ayılarla dolup taşmış. Ancak Adam’ın bu oyuncaklara ya da bir arkadaşa ihtiyacı yok. Çünkü bir yanında annesi Sophiia Buhayova (27), diğer yanında ise büyük büyükannesi Tetiana Tarasevych (68) yatıyor.
Burası, neredeyse 3 yıldır savaşın pençesinde inleyen Zaporijya şehrindeki bir mezarlık. Adam, Sophiia ve Tetiana, uluslararası kamuoyunun gündeminde giderek daha az yer bulan savaşın yüz binlerce kurbanından yalnızca üçü. Adam, Sophiia ve Tetiana, 7 Kasım 2024’te Rusya’nın gerçekleştirdiği bir bombalı saldırıda hayatlarını kaybetti.
Bir ailenin üç neslinin son anları, Tetiana’nın cep telefonuyla çektiği bir video sayesinde ölümsüzleşti. Görüntülerde, Adam, Sophiia ve Tetiana birlikte neşeyle yürüyüş yapıyor. Kırmızı montu ve yün beresiyle Adam, mutlulukla koşarken, Tetiana’nın “Şapkanı çıkarma, üşürsün” dediği ama Adam’ın söz dinlemediği görülüyor.
“Dünyada Cehennemi Yaşıyorum”
Video çekildikten yalnızca bir saat sonra, üçlü evlerine dönerek yemek hazırlamaya başlamıştı. Ancak Rusya’ya ait bir güdümlü hava bombası, yaşadıkları apartmana isabet etti. O an, Adam, Sophiia ve Tetiana’nın yanı sıra altı sivil daha hayatını kaybetti.
Sophiia’nın 46 yaşındaki annesi Yuliia Tarasevych, BBC’ye verdiği demeçte, ailesinin hem geçmişini hem de geleceğini bir anda kaybettiğini belirterek, yaşamaya devam etmenin zorluğuna dikkat çekti. Gözyaşları içinde, annesinin, torununun ve kızının mezar taşlarındaki fotoğraflarına dokunan Yuliia, “Nasıl yaşayacağımı bilmiyorum. Dünyada cehennemi yaşıyorum. Bir saniye içinde annemi, kızımı ve torunumu kaybettim. Artık onlara en fazla yaklaşabildiğim yer burası” diye konuştu.
Sophiia’nın 60 yaşındaki babası Serhiy Lushchay da eşinin acısını paylaştığını ifade etti. Yuliia, “Sık sık mezarlığı ziyaret ediyoruz ve ömrümüz yettiğince de ziyaret etmeyi sürdüreceğiz. Çünkü buraya gelmek acımızı biraz olsun hafifletiyor” dedi. Her gelişlerinde gördükleri mezar sayısının arttığını dile getiren Yuliia, “Mezarlık, akıl almaz bir hızla genişliyor” ifadesini kullandı.
- Mezarların çoğu, üzerlerindeki mavi-sarı Ukrayna bayrakları ile savaşta hayatını kaybeden askerlere ait.
Zaporijya, savaşın ilk günlerinden itibaren Rus askerlerinin hedefi haline geldi. Ateş hattına oldukça yakın bir konumda bulunan bu sanayi şehri, stratejik açıdan büyük önem taşıyor. Zira Avrupa’nın en büyük nükleer santrali şehrin 55 kilometre dışındadır ve şu an Rus güçlerinin kontrolündedir.
“Yol Boyunca Dua Ettim Ama…”
Yuliia, bombalı saldırının yaşandığı gün iş seyahati nedeniyle Ukrayna’nın batısındaydı. Bu nedenle kızını telefonla arayıp dikkatli olmasını söyledi. “Sabah saatlerinden itibaren şehre bombalar düşmeye başlamıştı” diyen Yuliia, Sophiia’nın kendisine, “Sağ ol anne, merak etme. Bize hiçbir şey olmayacak” dediğini aktardı. Baba Serhiy ise, durumu öğrendiğinde iş yerindeydi ve Sophiia’yı aradığında ulaşamadığını belirtti. Ardından yaşadıkları mahallenin WhatsApp grubunda, “Arkadaşlar, enkaz altında kalan kim var?” mesajını görünce beyninden vurulmuşa döndüğünü ifade etti.
“Apar topar eve gittim. Yol boyunca dua ettim ama dualarım kabul olmadı. Eve vardığımda tek gördüğüm şey enkazdı. Etrafta dolanıp balkonumuzu bulmaya çalıştım. Kaç saat geçti bilmiyorum, belki 2 belki 3; hiçbir şey kalmadığını, kurtuluş umudu olmadığını ancak o zaman idrak edebildim” diye konuştu.
Sonraki günlerde enkazdan birkaç parça eşya çıkarıldı. Sophiia’ya ait bir porselen fincan nasıl olduysa kırılmadan kalmıştı. Adam’ın banyo yaparken oynadığı plastik balığı ve son gün yürüyüşe çıkarken giydiği kırmızı montu da molozların arasından çıktı. Yuliia ve Serhiy, bu eşyaların ve kayıpların güzel hatıralarının ailenin hazinesi haline geldiğini belirtti.
Serhiy, “Her akşam işten eve geldiğimde Adam’ı yürüyüşe götürürdüm. Gökyüzü konusunda çok meraklıydı. Küçücük parmağını havaya kaldırıp sorular sorardı, biz de ona bildiklerimizi anlatırdık. Kuşları çok severdi” dedi. Nitekim aileye ait bir diğer videoda, Sophiia Adam’ı kucağında sallarken etraflarındaki güvercinler dikkat çekiyor.
Yuliia, Adam’ın konuşmaya başladığını belirterek, “Hep gülümseyen bir çocuktu. Sağlıklıydı, güzeldi, akıllıydı. O ve kızım bizi hep çok mutlu ettiler” dedi. Yuliia, Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali başladıktan sonra kızını güvende olması için İngiltere’ye götürmüştü. Sophiia, İngiltere ordusu tarafından eğitilen Ukraynalı askerlere çevirmenlik yapıyordu. Ancak bir süre sonra Ukrayna’ya dönmek istediğini belirtti. Yuliia, “Bizi, akrabalarını ve ülkesini özlemişti” diye ekledi.
Sophiia’nın Adam’ı Haziran 2023’te dünyaya getirdiğini ve aynı dönemde psikoloji eğitimi almaya başladığını belirten Yuliia, “Ukrayna’da pek çok insanın psikolojik yardıma ihtiyaç duyduğunu biliyordu” ifadesini kullandı.
“Sivillerin de Öldüğünü Hatırlamalarını İstiyorum”
Yuliia, yas tutarken Ukrayna’nın yakın zamanda Rusya ile müzakere masasına oturmak zorunda kalacağı gerçeğinin farkında. Beyaz Saray’daki ikinci dönemine hızlı bir başlangıç yapan Başkan Donald Trump, Moskova ile Kiev arasında barış görüşmelerinin başlaması için baskılarını sürdürüyor. Ancak hem Yuliia hem de Serhiy, Ukrayna’nın savaşmaya devam etmesi gerektiğine inanıyor.
Trump’ın Ukrayna’daki savaşı bir günde bitirebileceği yönündeki iddiasının “kulağa komik geldiğini” söyleyen Yuliia, “Rusya, ülkemize gelen, evlerimizi ve ailelerimizi yıkan bir saldırgan. Dolayısıyla ateşkesin ya da barış görüşmelerinin lafı bile olamaz. Topraklarımızı Putin’e bırakıp kayıplarımızın öcünü almazsak, asla kazanamayız” dedi. Serhiy de Ukrayna topraklarında Rusya ile kurulacak tek temasın muharebe yoluyla olması gerektiğini vurguladı.
Ukrayna’da birçok kişi, bir ateşkes sağlansa bile Rusya’nın eninde sonunda daha fazlasını almak için geri döneceğine inanıyor. Zira Moskova, 2014 yılında Kırım Yarımadası’nı ilhak ettikten 8 yıl sonra geri dönmüş ve Ukrayna’yı yeniden işgal etmişti. Halihazırda Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte biri Moskova’nın kontrolü altında bulunuyor.
Zaman, Ukrayna için de pek hayırlı gözükmüyor. 2025 yılı, insan gücünde azalma, ABD’nin sağladığı askeri yardımlarda kesintiler ve savaşın uluslararası kamuoyunun gündeminden düşmesi gibi olasılıkları beraberinde getiriyor. Yuliia, bunun normal olduğunu, başka ülkelerde yaşayanların hayatlarına devam ettiklerini belirterek, “İnsanlar sadece bizi düşünerek sürekli stres içinde yaşayamazlar. Yine de yakınlarda bir yerde bir savaş olduğunu, sadece askerlerin değil sivillerin de öldüğünü hatırlamalarını istiyorum” dedi.
